Vitis vinifera: berrikuspenen arteko aldeak
Artikuluari Uliako Lore Baratzetako argazkia gehitu |
No edit summary Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin |
||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
{{taxotaula automatikoa}} |
{{taxotaula automatikoa}} |
||
[[Fitxategi:Vitis vinifera ULB.jpg|thumb|Mahatsondoa]] |
[[Fitxategi:Vitis vinifera ULB.jpg|thumb|Mahatsondoa]] |
||
'''Mahatsondo''' edo '''Vitis vinifera''' [[Mediterraneo]]ren inguruan jatorria duen ''[[Vitis]]'' generoko landarea da. Bere hedadura [[Maroko]] eta [[Portugal]]etik hegoaldean [[Alemania]]raino iparraldean eta [[Iran]]eraino ekialdean izan da naturalki. Gaur egun mundu osoan zehar landatzen da, kontinente guztietan [[Antartika]] izan ezik. [[Mahats]] zein [[ardo]]a ekoizteko erabiltzen da eta 5.000 eta 10.000 barietate ezberdin daude, nahiz eta guztiek ez duten erabilera komertzial bera. |
|||
'''Mahatsondo''' edo '''Vitis vinifera''' Ligninen taldeko landare igokaria da. |
|||
Naturalki 32 metro arte haz daiteke, landare igokaria baita. Hostoak luzeak eta zabalak dira, 5 eta 20 zentrimetro artekoak, lobulatuak eta alternatuak. Fuitua [[baia]] bat da, [[mahats]] gisa ezaguna. Espezie basatian 6 milimetro inguru neurtzen dituzte, eta more ilunetik beltzerainoko kolorea dute. Landatutako barietateetan handiagoa izaten da, 3 zentimetro arte, eta berdea, gorria edo morea izan daiteke. Espeziea ibaien alboetan eta baso hezeetan hobeto hazten dira. |
|||
{{zirriborro}} |
|||
Domestikatutako landareak lore [[hermafrodita]]k ditu, baina naturalki hazten denak, askotan ''V. vinifera sylvestris'' gisa ezagutzen dena, lore bereiztuak ditu eta polinizazioa beharrezkoa da fruitua hazteko. |
|||
Bere fruitua zuzenean jan daiteke, baina [[ardo]] edo [[muztio]]a egiteko erabil daiteke, edo lehortuta [[mahaspasa]]k egiteko. Munduan egiten diren ardo gehienen oinarria espezie hau da. |
|||
== Kanpo loturak == |
|||
{{commonskat}} |
{{commonskat}} |
||
12:18, 2 maiatza 2017ko berrikusketa
| Vitis vinifera | |
|---|---|
 | |
| Iraute egoera | |
 Arrisku txikia (IUCN 3.1) | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Erreinua | Plantae |
| Ordena | Vitales |
| Familia | Vitaceae |
| Generoa | Vitis |
| Espeziea | Vitis vinifera |
| Datu orokorrak | |
| Gizakiak ateratzen dizkion produktuak | mahats, grape seed (en)  , grapevine leaf (red) (en) , Parra-hosto eta Mahats-pipiten olio |
| Genomaren kokapena | plants.ensembl.org… |
Mahatsondo edo Vitis vinifera Mediterraneoren inguruan jatorria duen Vitis generoko landarea da. Bere hedadura Maroko eta Portugaletik hegoaldean Alemaniaraino iparraldean eta Iraneraino ekialdean izan da naturalki. Gaur egun mundu osoan zehar landatzen da, kontinente guztietan Antartika izan ezik. Mahats zein ardoa ekoizteko erabiltzen da eta 5.000 eta 10.000 barietate ezberdin daude, nahiz eta guztiek ez duten erabilera komertzial bera.
Naturalki 32 metro arte haz daiteke, landare igokaria baita. Hostoak luzeak eta zabalak dira, 5 eta 20 zentrimetro artekoak, lobulatuak eta alternatuak. Fuitua baia bat da, mahats gisa ezaguna. Espezie basatian 6 milimetro inguru neurtzen dituzte, eta more ilunetik beltzerainoko kolorea dute. Landatutako barietateetan handiagoa izaten da, 3 zentimetro arte, eta berdea, gorria edo morea izan daiteke. Espeziea ibaien alboetan eta baso hezeetan hobeto hazten dira.
Domestikatutako landareak lore hermafroditak ditu, baina naturalki hazten denak, askotan V. vinifera sylvestris gisa ezagutzen dena, lore bereiztuak ditu eta polinizazioa beharrezkoa da fruitua hazteko.
Bere fruitua zuzenean jan daiteke, baina ardo edo muztioa egiteko erabil daiteke, edo lehortuta mahaspasak egiteko. Munduan egiten diren ardo gehienen oinarria espezie hau da.
Kanpo loturak
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Vitis vinifera  |