Izar nano: berrikuspenen arteko aldeak
t Xabier Armendaritz wikilariak «Izar nano» orria «Lankide:GorkaAzk/Izar nano» izenera aldatu du: egile eskubideen urraketa (ikus eztabaida orria) |
t Xabier Armendaritz wikilariak «Lankide:GorkaAzk/Izar nano» orria «Izar nano» izenera aldatu du, birzuzenketarik utzi gabe: egile eskubideen urraketa argitu arte, bere tokira (ikus eztabaida orria) |
(Ez dago alderik)
| |
23:44, 19 maiatza 2017ko berrikusketa
 |
Artikulu edo atal hau ez dator bat formatu hitzarmenekin. |
 |
Artikulu edo pasarte honek eduki, gramatika, hiztegi edota ortografia akatsak ditu. Lagundu nahi baduzu, zuzendu ezazu. |
Izar nano izenak hainbat izar mota biltzen ditu. Terminoa jatorrian sortu zen 1906an, Ejnar Hertzsprung daniar astronomoa konturatu zenean izarrik gorrienak (K eta Harvard-eko sailkapen eskemako M bezala sailkatuta) bi talde desberdinetan bana zitezkeela, askoz distiratsuago Eguzkia baino, edo askoz ahulago. Talde horiek bereizteko, izar "erraldoiak" eta "nanoak" izenak eman zizkien. terminoaren garrantzia geroago handitu zen hurrengoa sartzeko:
Izar batek bere bizitzaren hasierako fasean aurkitzen denean, horri izar nanoa deritzo. Fase horri "Hasierako sekuentzia" esaten zaio eta bere bizitzaren %90a da. Beraz gahieneko izarrak nanoak dira. Izar nanoko izendapenaren azpian segida nagusiaren edozein izarri buruz, V argitasunetako klase izar baten, aritzen da gehienetan.
Nano gorriak: segida nagusiko masa baxuko izarrak dira.
Nano horiak: Eguzkitakoarekin erkatzeko moduko masekiko segida nagusiaren izarrak (nanoak).
Nano laranjak: segida nagusiaren tipo-K izarrak dira.
Nano urdina da oso masa baxuko bere tenperatura segida nagusiko bere bizitzaren amaieran iritsi bezain laster areagotzen duten izarretako klase hipotetikoa.
Nano zuriak dira elektroi degeneratutako materiak, bere bilakaerako azkeneko etapan|aldian aurkitu arren, osatutako izarrak ez dira behar bezain masiboak bezala neutroi-izar batean kolapsatzeko edo II. motako supernoba bat (9 eguzki-masa baino izar gutxiagoko masiboak) bezala lehertzeko.
Nano beltza da behar bezain hortaz jada inongo argi ikusgairik ez du igortzen hoztu den nano zuria.
Nano marroia azpi izarren objektu ez behar bezain masiboa da hidrogenoa helioan bat egiteko, nahiz eta deuterioa (gutxi gorabehera 0,08 eguzki-masatako eta 13 masa joviana baino gehiagotako gutxiago), gutxi gorabehera, bat egiteko aski masiboa.