Izar azpinano

Hertzsprung-Russell diagrama:
Abzisak: Espektru mota./ Ordenatuak: Magnitude absolutua
0, Ia, Ib Supererraldoiak. II Erraldoi argitsuak. III Erraldoiak. IV Azpierraldoiak. V Sekuentzia nagusia. VI Azpinanoak. VII Nano zuriak.

Izar azpinano bat Yerkesen espektru sailkapenean VI klaseko argitasuna duena da. Batzuetan sd aurrizkiarekin adierazten da. Azpinano hitza Gerard Peter Kuiperrek sortu zuen 1939an aurretik "tarteko nano zuri" bezala sailkatuak izan ziren espektru anomalodun izar batzuei erreferentzia egiteko.

Izar azpinanoek sekuentzia nagusiko espektru mota bereko izarrek baino 1,5 eta 2 magnitude gutxiago argitasuna dute, azken hauek baino metaltasun txikiagoa bait dute. Hertzsprung-Russell diagraman sekuentzia nagusiaren azpian agertzen dira, irudian ikus daitekeen bezala.

Azpinano hotzak

Sekuentzia nagusiko izar normalek bezala, azpinano hotzek (G eta M arteko espektru motakoak) euren energia hidrogenoaren fusio nuklearraren bidez sortzen dute. Ohi II populazioko izar zaharrak dira, eta Esne Bideko haloko izarrak, gure eguzkiarekin alderatuta abiadura espazial altua dutenak. I populazioko izarrekin alderatuta argi ultramore portzentaia handiagoa igortzen dute, euren metaltasun txikiagoaren ondorioz, erradiazio mota honen proportzio handiago batek ihes egitea ahalbidetzen duena. Honela, izarraren kanpo geruzen opakotasun txikiagoak erradiazio presioa murrizten du, eta, beraz, masa jakin baterako izar txikiago eta beroagoak dira.

Izar azpinano garrantzitsuenak

Honako taulan mota honetako izarrik ezagunenetako batzuk agertzen dira:

Nombre	HD Zenbakia	Konstelazioa	Espektru mota	Distantzia (argi urteak)
Kapteynen izarra	HD 33793	Pictor	M1 VI	12,8
Mu Cassiopeiae	HD 6582	Casiopea	G5 VI / M5 V-VI*	24,6
Groombridge 1830	HD 103095	Ursa Major	G8 VI	29,7
SSSPM J1549-3544	—	Lupus	K5 VI	372
V391 Pegasi	—	Pegaso	B VI	4570

* Mu Cassiopeiae izar bitar bat da