Apirilaren 9

Apirilaren 9a gregoriotar egutegiaren urteko laurogeita hemeretzigarren eguna da, 100garrena bisurteetan. 266 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Carlos Martinez Jaiotza: Lodosa, 1986 Florencio Constantino Jaiotza: Ortuella, 1869 Heriotza: Mexiko Hiria, 1919ko azaroaren 19a Toti Martinez de Lezea Jaiotza: Gasteiz, 1949 Asier Salcedo Jaiotza: Gasteiz, 1980 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Charles Baudelaire Jaiotza: Paris, 1821 eta 1821 Heriotza: Paris, 1867ko abuztuaren 31 Kristen Stewart Jaiotza: Los Angeles, 1990 Jean-Paul Belmondo Jaiotza: Neuilly-sur-Seine, 1933 Heriotza: Parisko 7. barrutia eta Paris, 2021eko irailaren 6a Leopoldo II.a Belgikakoa Jaiotza: Brusela, 1835 Heriotza: Laeken - Laken (en) , 1909ko abenduaren 17a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Apirilaren 9ko jaiotzak Sam Harris • Rachel Stevens • Gerard Way • Jesse McCartney • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Jorge Oteiza Jaiotza: Orio, 1908ko urriaren 21a Heriotza: Donostia, 2003 Sebastian de la Quadra Jaiotza: Muskiz, 1687ko urtarrilaren 20a Heriotza: Madril, 1766 Émile Betsellère Jaiotza: Baiona, 1847 Heriotza: Baiona, 1880 Anjel Lekuona Beitia Jaiotza: Busturia, 1913ko martxoaren 1a Heriotza: Hradištko, 1945 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Frank Lloyd Wright Jaiotza: Richland Center (en) , 1867ko ekainaren 8a Heriotza: Phoenix, 1959 Philip Edinburgokoa Jaiotza: Korfu, 1921eko ekainaren 10a Heriotza: Windsorreko gaztelua, 2021 Paolo Veronese Jaiotza: Verona, 1528 Heriotza: Venezia, 1588 Dante Gabriel Rossetti Jaiotza: Londres, 1828ko maiatzaren 12a Heriotza: Birchington-on-Sea (en) , 1882 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Apirilaren 9ko heriotzak DMX • Zao Wou-Ki • Vilhelm Bjerknes • Sadegh Hedayat • Nikephoros I of Constantinople • Joseph Victor von Scheffel • Roger de Bussy-Rabutin • James Byrnes • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Saski Baskonia. 1937 - Alemaniako hegazkinek, besteak beste, Bilbo eta Galdakao bonbardatu zituen. 1940 - Alemaniak Danimarka eta Norvegia indarrez hartu zituen Bigarren Mundu Gerran. 1977 - Espainiako Alderdi Komunista (PCE) legeztatu egin zuten. 1991 - Georgiak SESBekiko independentzia aldarrikatu zuen. 2008 - Saski Baskoniak (irudian) Euroligako lauko finalerako sailkatzea lortu zuen, laugarren urtez jarraian. + Gertaera gehiago... Egutegia << Apirila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Ostirala 2022: Larunbata 2023: Igandea 2025: Asteazkena 2026: Osteguna 2027: Ostirala Izendegia Santutegia: Kasilda Toledokoa, Maximo Alexandriakoa, Demetrio Tesalonikakoa, Liborio Le Mansekoa Seaska egutegia: Axular.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1937 - Alemaniako hegazkinek, besteak beste, Bilbo eta Galdakao bonbardatu zituen. Trenak Uribarriko tunelean babesean zeuden lagun batzuk erail zuen
• 1969 - ETAk, Fermin Monasterio Perez taxi gidaria erail zuen Bilbon, lanean zebilela.
• 1979 - ETAk, Dionisio Imaz Gorostiza enpresaburua erail zuen Ordizian.

Mundua

• 1940 - Bigarren mundu gerran Alemaniak, Danimarka eta Norvegia indarrez hartu zituen.
• 1977 - Espainiako Alderdi Komunista (PCE) legeztatu egin zen.
• 1991 - Georgiak independentzia aldarrikatu zuen Sobiet Batasunetik.
• 2003 - Iraken, Sadam Husseinek buru zuen diktadura erori egin zen.
• 2005 - Karlos Galeskoa printzea Camilla Parker-Bowlesekin ezkondu zen.
• 2006 - Peruko hauteskundeen lehen itzulian Ollanta Humala hautagai populistak garaipena lortu zuen.
• 2011 - Herbehereetako Alphen aan den Rijn hiriko merkataritza-gune batean egondako tiroketan zazpi pertsona hil ziren.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 2017 - 20. Korrika Iruñean bukatu zen.

Mundua

• 1976 - All the President's Men ("Presidentearen gizon guztiak") filma estreinatu zen, Alan J. Pakulak zuzendu eta Robert Redford, Dustin Hoffman, Jack Warden, Martin Balsam, Hal Holbrook, Jason Robards eta Jane Alexander aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1987 - La estanquera de Vallecas (1987) ("Vallecaseko dendaria") filma estreinatu zen, Eloy de la Iglesiak zuzendu eta Emma Penella, José Luis Gómez, José Luis Manzano, Maribel Verdú, Antonio Gamero, Antonio Iranzo eta Juana Ginzo aktoreek antzeztu zutelarik.

Kirolak

Euskal Herria

• 2008 - Saski Baskoniak Euroligako lauko finalerako sailkatzea lortu zuen, laugarren urtez jarraian.
• 2011 - Euskal Herriko Itzulia Andreas Klöden alemaniarrak irabazi zuen.
• 2016 - 2016ko Euskal Herriko Itzulia: Alberto Contador espainiar txirrindulariak irabazi zuen.
• 2017 - 2017ko Esku Huskako Binakako Pilota Txapelketa Nagusiaren Finala: Irribarria eta Rezusta bikoteak Bengoetxea VI.a eta Larunbe 22-14 garaitu zituen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1869 - Florencio Constantino, bizkaitar tenorra (h. 1919).
• 1896 - Daniel Garbizu Salaberria, euskal poeta eta bertso jartzailea (h. 1984).
• 1914 - Kasilda Hernáez, Kasi, gipuzkoar anarkista ezaguna eta Felix Likinianoren laguna (h. 1992).
• 1919 - Joxepa Arregi, Jesus Mari Zabarte ETAko presoaren ama, preso eta iheslarien amaren irudi eta sinboloa eta Etxerat elkarteko presidentea (h. 2010).
• 1938 - Jose Luis Lizundia, nafar idazlea eta irakaslea.
• 1958 - Manix Mandiola, gipuzkoar futbolari ohi eta entrenatzailea.
• 1967 - Xabier Zabala, gipuzkoar musikaria eta konpositorea.
• 1977 - Igor Estankona, bizkaitar idazlea.
• 1980 - Asier Salcedo, arabar futbolaria.
• 1986 - Carlos Martinez, nafar futbolaria.
• 1987 - Ugaitz Mugertza, gipuzkoar aizkolaria.
• 1996 - Markel Gajate, gipuzkoar aktore eta modeloa.

Mundua

• 1618 - Agustín Moreto y Cabaña, espainiar idazlea (h. 1669).
• 1649 - James Scott (Monmoutheko I. dukea), ingeles noble eta militarra (h. 1685).
• 1680 - Philippe Nericault Destouches, frantziar antzerkigilea eta diplomatikoa (h. 1754).
• 1740 - Bernard de Launay, Bastilla presondegiko azken gobernaria (h. 1789).
• 1763 - Antonio Nariño, Granada Berriko militarra eta politikaria (h. 1823).
• 1770 - Thomas Johann Seebeck, alemaniar fisikaria (h. 1831).
• 1784 - Rafael del Riego, espainiar militarra (h. 1823).
• 1802 - Elias Lönnrot,finlandiar olerkigilea (h. 1884).
• 1815 - Alphonse Beau de Rochas, lau denborako motorra asmatu zuen frantziar ingeniaria (h. 1893).
• 1819 - Annibale de Gasparis, italiar astronomoa (h. 1892).
• 1821 - Charles Baudelaire, frantziar poeta, kritikari eta itzultzailea (h. 1867).
• 1830 - Eadweard Muybridge, ingeles argazkilaria (h. 1904).
• 1835 - Leopoldo II.a Belgikakoa, Belgikako erregea eta Belgikar Inperio Kolonialaren sortzailea (h. 1909).
• 1865 - Erich Ludendorff, alemaniar jenerala (h. 1937).
• 1867 - Chris Watson, Australiako 3. lehen ministroa (h. 1941).
• 1869 - Élie Cartan, frantziar matematikaria (h. 1951).
• 1872 - Léon Blum, Frantziako Estatuburua (h. 1950).
• 1875 - Leonetto Cappiello, italiar jatorriko frantziar pintore, marrazkilari eta karikatura-egilea (h. 1942).
• 1883 - Mohammed Nadir Shah, Afganistango erregea (h. 1933).
• 1898 - Paul Robeson, estatubatuar abeslari, antzezle eta beltzen eskubideen aldeko ekintzailea (h. 1976).
• 1903 -
  • Ward Bond, estatubatuar aktorea (h. 1960).
  • Gregory Goodwin Pincus, estatubatuar biokimikaria eta sendagilea (h. 1967).
• 1905 - James William Fulbright, estatubatuar hezitzaile eta politikaria (h. 1995).
• 1906
  • Rafaela Aparicio, espainiar aktorea (h. 1996).
  • Victor Vasarely, hungariar-frantziar margolaria (h. 1997).
• 1909 - Robert Helpmann, australiar dantzari, aktorea eta koreografoa (h. 1986).
• 1914 - Koichi Oita, japoniar futbolaria (h. 1996).
• 1918 - Jørn Utzon, daniar arkitektoa (h. 2008).
• 1920 -
  • Vicente Ferrer i Moncho, kataluniar filantropoa, txirotasunean bizi zirenak laguntzen konprometitua (h. 2009).
  • Jorge Pacheco Areco, Uruguaiko presidentea (h. 1998).
• 1926 - Hugh Hefner, Playboy aldizkariaren argitaratzailea.
• 1929 - Fred Hollows, australiar oftalmologoa (h. 1993).
• 1931 - Heisuke Hironaka, japoniar matematikaria.
• 1932 -
  • Jitts txinpantzea, munduko txinpantzerik zaharrena.
  • Carl Perkins, estatubatuar musikaria, rockabilly estiloaren aitzindarietako bat (h. 1998).
• 1933 -
  • Jean-Paul Belmondo, frantziar aktorea.
  • Georges Jeanclos, frantziar eskultorea (h. 1997).
  • Gian Maria Volonté, italiar aktorea (h. 1994).
• 1938 - Viktor Txernomirdin, Errusiako lehen ministroa (h. 2010).
• 1948 - Bernard-Marie Koltès, frantziar antzerki-idazlea (h. 1989).
• 1957 - Severiano Ballesteros, espainiar golfaria, golfaren historian garaipen zerrenda zabalenetakoa zuena (h. 2011).
• 1974 - Jenna Jameson, estatubatuar aktore pornoa.
• 1990 - Kristen Stewart, estatubatuar aktorea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1655 - Juan Eulate, nafar militarra, Santa Fe de Nuevo Méxicoko, Margarita uharteko eta Kanarietako gobernadore eta kapitain-jenerala, Kanarietan (j. 1583).
• 1916 - Bixente Goikoetxea Errasti, arabar musikagilea, Valladoliden (j. 1854).
• 1935 - Matxin Irabola, lapurtar bertsolaria (j. 1879).
• 2003 - Jorge Oteiza, oriotar eskultore eta arte-teorilaria, Txillidarekin batera XX. mendeko euskal herritar eskultorerik garrantzitsuena (j. 1908).
• 2012 - Iñigo Cabacas, Athletic Club futbol taldearen jarraitzailea, Ertzaintzaren pilotakada batez (j. 1983).
• 2013 - Joxean Lizarribar, gipuzkoar enpresaburua, Berria Taldeko lehendakaria (j. 1951).

Mundua

• 715 - Konstantino, Aita santua (j. 664).
• 1024 - Benedikto VIII.a, Aita santua.
• 1137 - Gilen X.a Akitaniakoa, Poitiersko konde eta Baskonia eta Akitaniako dukea (j. 1099).
• 1483 - Eduardo IV.a Ingalaterrakoa, Ingalaterrako erregea (j. 1442).
• 1557 - Mikael Agricola, finlandiar elizgizon, idazle eta itzultzailea (j. c. 1510).
• 1607 - Leonor Prusiakoa, alemaniar noblea (j. 1583).
• 1626 - Francis Bacon, britainiar filosofo eta estatu-politikaria (j. 1561).
• 1764 - Christian Wolff, alemaniar filosofoa (j. 1679).
• 1779 - Antonio Maria Bucareli Urtsua, euskal jatorriko espainiar militarra eta kolonia administraria (j. 1717).
• 1804 - Jacques Necker, frantziar politikari eta finantzaria (j. 1732).
• 1850 - William Prout, britainiar kimikari eta sendagilea (j. 1785).
• 1882 - Dante Gabriel Rossetti, ingeles olerkari eta margolaria (j. 1828).
• 1889 - Michel Eugène Chevreul, frantziar kimikaria (j. 1786).
• 1908 - Eugène Lefébure, frantziar egiptologoa (j. 1838).
• 1936 - Ferdinand Tönnies, alemaniar soziologo eta filosofoa (j. 1855).
• 1938 - Manuel Carrasco i Formiguera, katañuniar politikaria, Kataluniako nazionalismoaren aitzindaria (j. 1890).
• 1945 -
  • Dietrich Bonhoeffer, alemaniar teologo protestantea (j. 1906).
  • Wilhelm Canaris, alemaniar almirantea (j. 1887).
• 1946 - Ralph Kirby, ingeles futbolaria eta entrenatzailea, Athletic Clubeko entrenatzailea (j. 1884).
• 1953 - Hans Reichenbach, alemaniar filosofoa (j. 1891).
• 1959 - Frank Lloyd Wright, estatubatuar arkitektoa (j. 1867).
• 1961 - Zog I.a Albaniakoa, Albaniako erregea (j. 1895).
• 1999 - Raúl Silva Henríquez, txiletar kardinala (j. 1907).
• 2006 - Vilgot Sjöman, suediar zinema-zuzendaria eta aktorea (j. 1924).
• 2007 - Alain Etchegoyen, frantziar filosofo eta ekonomista (j. 1951).
• 2011 - Sidney Lumet, estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1924).
• 2013 - Paolo Soleri, italiar arkitektoa (j. 1919).
• 2015 - Xavier Vinader, kataluniar kazetaria eta Mugarik Gabeko Kazetarien elkarteko lehendakaria (j. 1947).
• 2017 - Carme Chacón, PSC eta PSOEko kataluniar politikaria (j. 1971).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Axular.

Apirilaren 8 | Urteko egutegi | Apirilaren 10