Trazia: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

14:36, 18 abuztua 2017ko berrikusketa

Trazia^[1] (grezieraz: Θράκη, Thráke; bulgarieraz: Тракия, Trakiya; turkieraz: Trakya) Ekialdeko Europako eskualde geografiko eta historikoa da, Balkanetako penintsularen hego-ekialdean kokatua, Egeo itsasoaren iparraldean. Gaur egun, Bulgaria, Grezia eta Turkiaren artean zatiturik dago.

Geografia

Balkanen hego-ekialdean dago, Egeo itsasoaren eta Itsaso Beltzaren artean, Mesta ibaiaren mendebaldean, eta egungo Bulgariaren hegoaldea, Europako Turkia eta Greziako ipar-ekialdea hartzen ditu. Rodope mendiak daude lurraldearen mendebaldean eta Balkan mendietako hegoaldeko mendialdeak iparraldean. Maritsa ibaiak ureztatzen ditu Traziako lurrak. Nekazatitza lurraldea da, eta tabakoa, arroza, garia, kotoia, zeta, oliba olioa eta fruituak ekoizten dira.

Eskualdeko hiri nagusiak honako hauek dira: Istanbul, Gelibolu, Edirne (traziarrez: Uskudama) eta Tekirdag, Turkian eta Komotene, Xantos eta Alexandroupoli Grezian.

Historia

Antzinatea eta Erdi Aroa

Antzinatean traziarrak bizi izan ziren Trazian. Tribu horiek, mazedoniarrek ez bezala, ez zuten barneratu greziar kultura, eta erreinu txikietan bizi ziren. Greziarren ikuspuntuan, barbaroak ziren. Greziarrek kolonia batzuk sortu zituzten Traziako itsasbazterrean; garrantzitsuenak Byzantium, Propontis, Abdera eta Aenus izan ziren. K. a. 516-510 bitartean, persiarren mende egon zen. K. a. 431 aldean, Sitalces erregeak traziar tribuak bateratzea lortu zuen. Hura hil zenean, ordea, erresuma berriro zatitu zen. K. a. 356-342 bitartean, Filipo II.a Mazedoniakoak konkistatu zuen^[2].

46 urtean, Klaudio enperadorea agintean zegoela, Erromatar Inperioak Trazia konkistatu zuen; geroago erromatar probintzia bilakatu zen. Trajano eta Hadrianok Sardica (egungo Sofia) eta Hadrianopolis (egungo Edirne) fundatu zituzten^[2]. III. mendetik aurerra, godoek eta hunoek inbaditu zuten lurraldea, eta eslaviarrek konkistatu zuten geroago.

VII. mendean, lurraldea bitan zatitu zuten: Bulgariako Lehen Inperioa iparraldean eta Bizantziar Inperioa hegoaldean. 1361ean, Otomandar Inperioak Edirne mendean hartu zuen. 1453. urtean Konstantinopla erori zenetik, turkiarren mende egon zen Trazia osoa.

Aro Modernoa eta Garaikidea

1878an, Otomandar Inperioak iparraldeko Trazia Rumelia otomandar eskualdearekin batu zuen, baina, 1885an Bulgariako estatu gazteak, Rumeliako eskualdea anexionatu zuenean, Trazia izena bakarrik hegoaldeko zatia deitzeko erabili zen.

1912 eta 1913, Balkaniar Gudetan Bulgariak beste zati handi bat anexionatu zuen, Turkiako muga Maritsa ibaian kokatuz.

Lehenengo Mundu Gerra eta gero, Greziak Bulgaria eta Turkiako Trazia lortu zituen, hau da, ia traziar lurralde guztia Istanbul hiria izan ezik. Baina 1923an Lausanako Itunari esker, Turkiaren muga berriro Maritsa ibaian kokatu zuten.

Bigarren Mundu Gerran, Bulgaria Trazia greziarra okupatu zuen (1941-1944), baina guda bukatu ondoren, lehengo mugak berreraiki zituzten.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik hartu da. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ Euskaltzaindia. (2004/XII/16). 142. araua: Antzinateko eskualdeen euskarazko izenak. Bilbo.
↑ ^a ^b Thrace. (Noiz kontsultatua: 2017-8-18).

Kanpo Lotura

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Trazia

(Ingelesez) Traziar altxorrak

120ko Erromatar Inperioko probintziak

[1] Euskaltzaindia. (2004/XII/16). 142. araua: Antzinateko eskualdeen euskarazko izenak. Bilbo.

[brit-2] Thrace. (Noiz kontsultatua: 2017-8-18).

[1]

[2]

@@ 11. lerroa: / 11. lerroa: @@
 Antzinatean [[traziar]]rak bizi izan ziren Trazian. Tribu horiek, mazedoniarrek ez bezala, ez zuten barneratu greziar kultura, eta erreinu txikietan bizi ziren. Greziarren ikuspuntuan, barbaroak ziren. [[Antzinako Grezia|Greziarrek]] kolonia batzuk sortu zituzten Traziako itsasbazterrean; garrantzitsuenak Byzantium, Propontis, Abdera eta Aenus izan ziren. [[K. a. 516]]-[[K. a. 510|510]] bitartean, [[Akemenestar Inperioa|persiarren]] mende egon zen. [[K. a. 431]] aldean, [[Sitalces]] erregeak traziar tribuak bateratzea lortu zuen. Hura hil zenean, ordea, erresuma berriro zatitu zen. K. a. 356-342 bitartean, [[Filipo II.a Mazedoniakoa]]k konkistatu zuen<ref name="brit">{{erreferentzia |izenburua = Thrace |url = https://www.britannica.com/place/Thrace |sartze-data = 2017-8-18}}</ref>.
+[[46]] urtean, [[Klaudio]] enperadorea agintean zegoela, [[Erromatar Inperioa]]k Trazia konkistatu zuen; geroago [[Trazia (erromatar probintzia)|erromatar probintzia]] bilakatu zen. [[Trajano]] eta [[Hadriano]]k Sardica (egungo [[Sofia]]) eta Hadrianopolis (egungo [[Edirne]]) fundatu zituzten<ref name="brit"></ref>. [[III. mende]]tik aurerra, [[godo]]ek eta [[huno]]ek inbaditu zuten lurraldea, eta [[eslaviar]]rek konkistatu zuten geroago.
-[[46]] urtean, Trazia [[Erromatar Inperioa]]ren menpean erori zen, [[Klaudio]] enperadorea aginpean zegoela. Erromako probintziarenak garai onak ziren Traziarentzat, [[III. mendea]]tik aurrera bataila-lur bihurtu arte.
-[[VII. mendea]]n, lurraldea bitan zatitu zuten: [[Bulgaria]] iparraldean eta [[Bizantziar Inperioa]] hegoaldean.
+[[VII. mendea]]n, lurraldea bitan zatitu zuten: [[Bulgariako Lehen Inperioa]] iparraldean eta [[Bizantziar Inperioa]] hegoaldean. [[1361]]ean, [[Otomandar Inperioa]]k Edirne mendean hartu zuen. [[1453]]. urtean [[Konstantinopla]] erori zenetik, turkiarren mende egon zen Trazia osoa.
-[[1361]]ean, [[Otomandar Inperioa]]k [[Edirne]] mendean hartu zuen. [[1453]]an, [[Istanbul]] hartu zutenean Trazia osoa turkiarra zen.
 === Aro Modernoa eta Garaikidea ===
 [[1878]]an, [[Otomandar Inperioa]]k iparraldeko Trazia Rumelia otomandar eskualdearekin batu zuen, baina, [[1885]]an Bulgariako estatu gazteak, Rumeliako eskualdea anexionatu zuenean, Trazia izena bakarrik hegoaldeko zatia deitzeko erabili zen.