Santiago Onaindia

Santiago Onaindia
Bizitza
Jaiotza	Amoroto, 1909ko martxoaren 24a
Herrialdea	Bizkaia, Euskal Herria
Heriotza	Gasteiz eta Euba, 1996ko otsailaren 11 (86 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzak	euskara gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	monjea, itzultzailea, idazlea eta apaiza
Lantokia(k)	Euskal Autonomia Erkidegoa
Kidetza	Euskal Itzultzaile, Zuzentzaile eta Interpreteen Elkartea Euskaltzaindia Euskerazaintza
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Eusko Gudarostea
Parte hartutako gatazkak	Espainiako Gerra Zibila
Sinesmenak eta ideologia
Erlijio-ordena	Karmeldarrak

Aita Santi Onaindia Baseta (Amoroto, Bizkaia, 1909ko martxoaren 24a - Gasteiz, Araba, 1996ko otsailaren 11) euskal idazlea, karmeldar fraidea, apaiza eta itzultzailea izan zen. Euskaltzain ohorezko (1979) eta 1991z geroztik EIZIEko ohorezko bazkidea izan zen.

«

Haren nortasunaren funtsa ezaugarri bi hauetan datza: alde batetik, karmeldar elizgizon-fraide izatean, eta bestetik, euskal letretako gizona izatean. Bietan ere lan ugari egindako gizona dugu.

»

Bizitza eta ibilbide literarioa

Larrean egin zituen lehen eliz ikasketak. Gero, Markinan, Gasteizen eta Begoñan ikasketa haiek osatu ondoren, 1934an apaiztu zen. Gerra hasi zenean, gudarien kapilaua izan zen Euskal Herriko kanpainan barrena. Kartzelan egon zen hiru urtez. Gerra aurretik, Euskal Esnalea, Karmen'go Argia, Pyrenaica, Ekin, Yakintza, Eguna eta Euzkadi aldizkarietan idatzi zuen.

1951n, Karmen'go Amaren Egutegia sortu zuen, gerora Karmel aldizkaria bihurtu zena. 1959an, berriz, Olerti aldizkaria sortu zuen. Onaindiaren hasierako liburuetako bat Milla euskal olerki eder (1954) izeneko antologia zabala izan zen. 1965ean Jolasketa argitaratu zuen. Haur jolasen bilduma bat da, zenbait idazleren testuekin osatua. Euskal idazleen gutun antologia bat ere eman zuen argitara, 1974an, Eskutitzak izenburupean. Saioak ere argitaratu zituen: Gure bertsolariak (1964), Enbeita oleskaria (1965), Gure urretxindorra: Enbeita'tar Kepa (1971), Euskaldunak eta osasuna (1984), Arana Goiri'tar Sabin olerkaria (1982), eta Euskal Literatura (1972-1990, Euskal literaturaren historia 6 liburukitan). Bestalde, olerkiak ere idatzi zituen: 1970ean, 1929-1950 urte bitarteko olerki guztiak biltzen dituen Goiznabar liburua argitaratu zuen, eta geroztik olerki guztien bilduma osoa kaleratu zuen.

Zenbait idazleren lanak bildu, prestatu eta kaleratu zituen, hala nola Arrese Beitiarenak, Txomin Agirrerenak, Kirikiñorenak eta Lauaxetarenak. Tagore, Virgilio, Santa Teresa, Dante, Goethe, Homero eta Baroja itzuli ditu euskarara.

1991. urteaz geroztik EIZIE Euskal Itzultzaile, Zuzentzaile eta Interpreteen Elkartearen ohorezko kidea izan zen, eta Bertsozaleen Elkarteak ere omenaldia eskaini zion 1993an. Euskarazaintza elkarteko kidea ere izan zen.

Lanak

Saiakera

• Arana Goiri (1982, egilea editore)
• Eskutitzak euskal literaturari buruz (1974, egilea editore)
• Euskal Literatura, 1972-1979, sei liburuki. Etor eta egilearen edizioa

Poesia

• Egieder. Urre-bitsa. I. Gogo-birunda. 77: Gogai-zuriketa. III: Zeru ta baratz. IV: Argi ta margo (1962, Gráficas Bilbao)
• Egieder. Uskeriak. I: Begian dardar. II: Barrua miñez. III: Jainkokezkaz. IV: Inguru-minguru (1961, Gráficas Bilbao)
• Gaurko olerkarien euskal lan aukeratuak (1981, GEU)
• Milla euskal-olerki eder. I-II (1954, Karmeldarrak)
• Olerki guztien bilduma (1989, Karmel)
• Nere baserria (1985, egilea editore)

Antzerkia

• 25 antzerki labur (1985, egilea editore)

Bertsoa

• Enbeita olerkaria (1878-1942) (1966, Itxaropena)

Kanpo loturak

• Santi Onaindia, Literaturaren Zubitegian
• Santi Onaindiaren idazlan guztiak, online
• Idoia ESTORNÉS ZUBIZARRETA: «Santiago Onaindia Baseta», Auñamendi Eusko Entziklopedia.

• Datuak: Q11947667