Maiatzaren 23: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t →Mundua |
|||
100. lerroa: | 100. lerroa: | ||
* [[1934]] - [[Robert Moog]], estatubatuar asmatzailea, [[sintetizadore]]aren asmatzailea (h. [[2005]]). |
* [[1934]] - [[Robert Moog]], estatubatuar asmatzailea, [[sintetizadore]]aren asmatzailea (h. [[2005]]). |
||
* [[1947]] - [[Michael Porter]], estatubatuar [[kudeaketa]]-aditua. |
* [[1947]] - [[Michael Porter]], estatubatuar [[kudeaketa]]-aditua. |
||
* [[1949]] - [[Martin Cahill]], [[Dublin]] hiriko irlandar kriminal nabarmena (h. [[1994]]). |
* [[1949]] - |
||
** [[Martin Cahill]], [[Dublin]] hiriko irlandar kriminal nabarmena (h. [[1994]]). |
|||
** [[Alan García Pérez]], [[Peru]]ko presidente ohia. |
|||
* [[1950]] - [[Martin McGuinness]], [[Behin-behineko Irlandako Armada Errepublikarra|IRAko]]ko liderra eta [[Sinn Féin|Sinn Feineko]] politikaria (h. [[2017]]). |
* [[1950]] - [[Martin McGuinness]], [[Behin-behineko Irlandako Armada Errepublikarra|IRAko]]ko liderra eta [[Sinn Féin|Sinn Feineko]] politikaria (h. [[2017]]). |
||
* [[1951]] - [[Anatoly Karpov]], errusiar [[xake]] jokalaria. |
* [[1951]] - [[Anatoly Karpov]], errusiar [[xake]] jokalaria. |
20:11, 5 urria 2017ko berrikusketa
Maiatzaren 23a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta berrogeita hirugarren eguna da, 144garrena bisurteetan. 222 egun falta dira urtea amaitzeko.
Gertaerak
Euskal Herria
- 1978 - ETAk Jose Martin Merquilanz Trincado taxi gidaria hil zuen Oiartzunen.
- 1980 - Gasteiz, Euskal Autonomi Erkidegoko hiriburu aukeratu zuten.
Mundua
- 1533 - Ingalaterrako Henrike VIII.a eta Aragoiko Katalinaren arteko ezkontza baliogabetzat eman zuten.
- 1568 - Herbehereak Espainiatik independizatu ziren.
- 1813 - Euskal jatorriko Hego Amerikaren independentziaren bultzatzaile Simon Bolibar Meridan sartu zen, eta Askatzailea titulua eman zioten.
- 1844 - Bab Persiar profetak bere errebelazioa iragarri zuen, Bahaismoa sortuz.
- 1915 - Italiak gerra deklaratu zion Austriari.
- 1967 - Egiptok Tirango itsasartea itxi eta Eilateko portua blokeatu zuen, Aqabako golkoa guztiz itxiz. Honek Israelekin egindako Sei Eguneko Gerraren hasiera markatu zuen.
- 1998 - Irlandako Errepublikako eta Ipar Irlandako hautesleek baiezkoa eman zioten Ostiral Santuko Akordioari.
- 2004 - Parisko Charles de Gaulle aireportuko 2E terminaleko sabaia behera etorri zen, sei hildako eraginez.
- 2008 -
Arte eta kultura
Euskal Herria
Mundua
- 1929 - The Karnival Kid estreinatu zuten, Mickey Mouseren lehen marrazki bizidun hiztunak.
- 1973 - Pat Garrett and Billy the Kid ("Pat Garrett eta Billy Haurra") filma estreinatu zen, Sam Peckinpahek zuzendu eta James Coburn, Kris Kristofferson eta Bob Dylan aktoreek antzeztu zuten.
- 1974 - Thunderbolt and Lightfoot ("Thunderbolt eta Lightfoot") filma estreinatu zen, Michael Ciminok zuzendu eta Clint Eastwood, Jeff Bridges eta George Kennedy aktoreek antzeztu zuten.
- 1984 - Indiana Jones and the Temple of Doom ("Indiana Jones eta Templu Madarikatua") filma estreinatu zen, Steven Spielbergek zuzendu eta Harrison Ford aktoreak antzeztu zuelarik.
- 1986 - Cobra filma estreinatu zen, George P. Cosmatosek zuzendu eta Sylvester Stallone, Brigitte Nielsen, Reni Santoni, Andrew Robinson, Brian Thompson, Art LaFleur eta Lee Garlington aktoreek antzeztu zuten.
Zientzia eta teknologia
Euskal Herria
Mundua
- 1844 - Lehenengo Morse kodezko mezua:What hath God wrought.
- 1958 - Explorer Ik emititzeari utzi zion.
- 1995 - Sun Microsystemsek Java hizkuntza garatu zuen.
Kirolak
Euskal Herria
- 2008 - Iñaki Otxoa de Olza mendizale nafarra Annapurna zortzimilakoan hil zen bost egun gaixorik eman eta gero.
Mundua
- 2001 - Bayern Munich futbol taldeak Txapeldunen Liga irabazi zuen.
Jaiotzak
Euskal Herria
- 1892 - Rafael Moreno, Pichichi, Bilboko Athletic Klubeko jokalaria (h. 1922).
- 1917 - Jose Maria Zirarda, euskal artzapezpikua, Iruñeko artzapezpiku eta Tuterako apezpikua izandakoa (h. 2008).
- 1930 -
- Dionisio Amundarain, gipuzkoar itzultzailea, testuen zuzentzailea, euskararen sustatzailea, euskara irakaslea, apaiza eta beneditarra.
- Ramon Latasa, nafar aizkolaria, historiako aizkolari hoberenetakoa (h. 1991).
- 1934 - Ander Manterola Aldekoa, bizkaitar etnografoa, antropologoa eta ohorezko euskaltzaina.
- 1936 - Daniela Albizu, lapurtar irakaslea eta euskal idazlea (h. 2015).
- 1940 - Mari Jose Urruzola, gipuzkoar pedagogoa, feminista eta gaztelaniazko idazlea (h. 2006).
- 1941 - Teresa Ahedo, bizkaitar margolaria.
- 1970 - Mikel Unzurrunzaga, Dj Makala, gipuzkoar DJ, musikagile eta Gaztea irratiko esataria.
- 1973 - Asier Iriondo, gipuzkoar bertsolaria.
- 1977 - Dorleta Urretabizkaia, gipuzkoar aktore eta eleberrigilea.
- 1980 - Miren Ibarguren, gipuzkoar aktorea.
- 1983 - Yannick Vergara, bizkaitar aktorea.
- 1993 - Guillermo Fernández, bizkaitar futbolaria.
Mundua
- 1052 - Filipe I.a Frantziakoa, Kapeto leinuko Frantziako laugarren erregea (h. 1108).
- 1707 - Lineo, suediar zientzialari eta naturalista.
- 1729 - Giuseppe Parini, italiar poeta (h. 1799).
- 1734 - Franz Anton Mesmer, alemaniar sendagilea (h. 1815).
- 1790 -
- James Pradier, frantziar eskultorea (h. 1852).
- Jules Dumont d'Urville, frantziar itsasgizona (h. 1842).
- 1811 - José Salamanca, espainiar negozio gizon, politikari eta noblea (h. 1893).
- 1844 - Alfred Espinas, frantziar soziologoa (h. 1922).
- 1848 - Otto Lilienthal, alemaniar ingeniaria (h. 1896).
- 1851 - Luis Ricardo Falero, andaluziar margolaria (h. 1896).
- 1883 - Douglas Fairbanks, estatubatuar aktorea (h. 1939).
- 1884 - Corrado Gini, italiar estatitikari, ekonomialari eta demografoa (h. 1965).
- 1891 - Par Lagerkvist, suediar idazlea, 1951ko Literaturako Nobel Saria (h. 1974).
- 1893 - Ulysses S. Grant IV, amerikar geologo eta paleontologoa.
- 1900 - Hans Frank, militar eta abokatu nazia (h. 1946).
- 1901 - Edmund Rubbra, ingeles musikagilea (h. 1986).
- 1905 - Ramiro Ledesma Ramos, espainiar eleberrigile, periodista eta ideologoa, nazionalsindikalismo mugimenduaren fundatzailea (h. 1936).
- 1908 - John Bardeen, estatubatuar fisikaria, 1956ko eta 1972ko Fisikako Nobel Saria (h. 1991).
- 1923 - Alicia de Larrocha, espainiar pianista, XX. mendeko piano-jotzaile hoberenetariko bat (h. 2009).
- 1925 - Joshua Lederberg, estatubatuar mikrobiologo eta genetista, 1958ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2008).
- 1926 -
- Gerardo Rueda, espainiar eskultorea (h. 1996).
- Joe Slovo, hegoafrikar politikaria, Apartheidaren aurkako borrokalaria (h. 1995).
- 1930 -
- Richard Anuszkiewicz, estatubatuar margolari eta grabatzailea.
- Jordi Solé Tura, kataluniar politikari eta legelaria (h. 2009).
- 1933 - Joan Collins, ingeles aktore eta idazlea.
- 1934 - Robert Moog, estatubatuar asmatzailea, sintetizadorearen asmatzailea (h. 2005).
- 1947 - Michael Porter, estatubatuar kudeaketa-aditua.
- 1949 -
- Martin Cahill, Dublin hiriko irlandar kriminal nabarmena (h. 1994).
- Alan García Pérez, Peruko presidente ohia.
- 1950 - Martin McGuinness, IRAkoko liderra eta Sinn Feineko politikaria (h. 2017).
- 1951 - Anatoly Karpov, errusiar xake jokalaria.
Heriotzak
Euskal Herria
- 1957 - Zakarias Salterain, bizkaitar karmeldar misiolaria, Keralan (j. 1887).
- 1979 - Gillermo Amutxastegi, ondarroar puntista, Texasen (j. 1910).
- 1981 - Joaquín Roa, euskal aktorea (j. 1895).
- 1994 - Jon Bilbao Azkarreta, euskal gaien ikertzaile eta bibliografoa (j. 1914).
- 1995 - Jacques de Menditte, zuberoar politikaria, Mendikotako alkatea (j. 1906).
- 2008 - Iñaki Otxoa de Olza, 12 zortzimilako igo zituen iruindar mendizale eta alpinista (j. 1967).
- 2014 - Santi Auzmendi, lazkaotar moda diseinatzailea eta jostuna (j. 1940).
Mundua
- 230 - Urbano I.a, Aita santua.
- 1125 - Henrike V.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (j. 1086).
- 1423 - Benedikto XIII.a (antipapa) (j. 1328).
- 1498 - Girolamo Savonarola, italiar domingotar fraidea (j. 1452).
- 1523 - Ashikaga Yoshitane, Ashikaga shogunerriko hamargarren shoguna (j. 1466).
- 1524 - Ismail I, Pertsiako Sha.
- 1627 - Luis de Góngora, espainiar olerkaria eta antzerkigilea (j. 1561).
- 1670 - Fernando II.a Medici, Toskanako Duke Handia (j. 1610).
- 1701 - William Kidd, Kidd kapitaina, pirata (j. c. 1645).
- 1842 - José de Espronceda, espainiar idazlea (j. 1808).
- 1857 -
- Augustin-Louis Cauchy, frantziar matematikaria eta permutazioen teoriaren sortzailea (j. 1789).
- Manuel José Quintana, espainiar idazle eta politikaria (j. 1772).
- 1871 - Jarosław Dąbrowski, poloniar militarra (j. 1838).
- 1895 - Franz Ernst Neumann, amerikar mineralogo eta fisikaria.
- 1906 - Henrik Ibsen, norvegiar antzerkigile eta idazlea (j. 1828).
- 1917 - Ranavalona III.a, Madagaskarko erregina (j. 1861).
- 1934 -
- Bonnie Elizabeth Parker (Bonnie eta Clyde), estatubatuar gaizkile eta lapurra (j. 1910).
- Clyde Chestnut Barrow (Bonnie eta Clyde), estatubatuar gaizkile eta lapurra (j. 1909).
- 1937 - John Davidson Rockefeller, estatubatuar industria-enpresaburua, Standard Oil-en fundatzailea (j. 1839).
- 1940 - Paul Nizan, frantziar filosofo eta saiakeragilea (j. 1905).
- 1943 - Piotr Nilus, errusiar idazle eta margolari inpresionista (j. 1869).
- 1945 - Heinrich Himmler, alemaniar buruzagi nazia, Schutzstaffeletako (SS) komandantea (j. 1900).
- 1947 - Charles Ferdinand Ramuz, frantsesezko poeta, eleberrigile eta saiakera-egile suitzarra (j. 1878).
- 1991 - Wilhelm Kempff, alemaniar piano-jotzailea (j. 1895).
- 1992 -
- Giovanni Falcone, italiar magistratua, mafiaren aurka aritutakoa (j. 1939).
- Atahualpa Yupanqui, argentinar kantautore, gitarrajole, antropologo eta idazlea (j. 1908).
- 2004 - Ramón Margalef, kataluniar ekologoa (j. 1919).
- 2009 -
- Roh Moo-hyun, Hego Koreako presidentea eta Giza eskubideen aldeko aktibista (j. 1946).
- José-Miguel Ullán, espainiar poeta eta prosalaria (j. 1944).
- 2011 -
- Elisabeth Eidenbenz, suitzar irakasle eta erizaina, Elneko amaberrien etxea sortzeagatik ezaguna (j. 1913).
- Xavier Tondo, kataluniar txirrindularia (j. 1978).
- 2013 - Georges Moustaki, greziar-egiptoar-frantziar kantautorea, XX. mendeko kantagintzaren erreferente nagusietakoa (j. 1934).
- 2015 - John Forbes Nash, Jr., estatubatuar matematikaria, 1994ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1928).
- 2017 - Roger Moore, britainiar aktorea (j. 1927).
Jaiak eta urteurrenak
- Sehaska egutegiko izendegia: Enetz eta Soiartze/Zohiartze.
Urteko hilak | ||
---|---|---|
Urtarrila • Otsaila • Martxoa • Apirila • Maiatza • Ekaina • Uztaila • Abuztua • Iraila • Urria • Azaroa • Abendua |