Erradiazio-kutsadura: berrikuspenen arteko aldeak
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-thumb|right +thumb) |
No edit summary |
||
2. lerroa: | 2. lerroa: | ||
[[Fitxategi:Logo iso radiation.svg|thumb|350px|2007 hartutako simbolo berria]] |
[[Fitxategi:Logo iso radiation.svg|thumb|350px|2007 hartutako simbolo berria]] |
||
'''Kutsadura erradiaktiboa''' [[energia nuklear]]rak eragiten duen kutsadurari |
'''Kutsadura erradiaktiboa''' esaten zaio [[energia nuklear]]rak eragiten duen kutsadurari. Kutsadura hau isotopo erradioaktibo artifizial zein naturalek eragindakoa izan daiteke. |
||
[[Energia nuklear]]rak erradiaktibitate handiko hondakinak sortzen ditu, |
[[Energia nuklear]]rak erradiaktibitate handiko hondakinak sortzen ditu, desintegratzeko 600 eta 2 130 000 urte bitartean behar dituztenak. Batzuek milaka urtetaz sor dezakete erradiaktibitatea. Erradiaktibitatearen ondorioak guztiz kaltegarriak izan ohi dira. Denboran zehar organismo batzuetatik besteetara transmititzen da erradiaktibitatea kate trofikoaren bidez, goi mailako organismoetan, eta gizakiengan azkenik, metatuz. Plutonio gramo batek milioi bat pertsonetan minbizia sortzeko ahalmena du. Erradiaktibitate isurketek ondorio larriak izan ditzakete inguruan bizi diren pertsonen osasunean: abortuak, mutazio genetikoak, leuzemia, tiroide minbizia, psikologia-arazoak... |
||
== |
== Kutsadura posibleak == |
||
Kutsadura motak: |
|||
Kontaminazio erradiaktiboaz hitz egiten denean honako hauetaz hitz egiten da: |
|||
# Pertsonen kutsadura: kanpoaldeko zein barnekoa izan daiteke, lehenengoan azala edo arropa material erradiaktiboarekin sartzen da kontaktuan; bigarrenean ordea, ingestio, arnasketa, absortzio edo injekzio bidez gertatu daiteke. |
|||
# Pertsonen kutsadura: hau izan daiteke barnekoa injeritzen deneak injektatzen denean edo arnasterakoan [[isotopo erradioaktibo|isotopo erradiaktiboak]],edo kanpokoa material erradiaktibo gorputzarekin kontaktuan dagoenenean. |
|||
# Elikagaiek kutsadura: |
# Elikagaiek kutsadura: material erradiaktiboak elikagaieking kontaktuan sartzerakoan sortzen da. |
||
# Lurraren kutsadura:Izan daiteke gainazalekoa edo sakona |
# Lurraren kutsadura:Izan daiteke gainazalekoa edo sakona |
||
# Edateko uraren kutsadura:hau [[isotopo erradioaktibo|isotopo erradiaktibo]] bezala disolbatuta agertuko da. |
# Edateko uraren kutsadura:hau [[isotopo erradioaktibo|isotopo erradiaktibo]] bezala disolbatuta agertuko da. |
13:36, 9 urria 2017ko berrikusketa
Artikulu edo pasarte honek eduki, gramatika, hiztegi edota ortografia akatsak ditu. Lagundu nahi baduzu, zuzendu ezazu. |
Kutsadura erradiaktiboa esaten zaio energia nuklearrak eragiten duen kutsadurari. Kutsadura hau isotopo erradioaktibo artifizial zein naturalek eragindakoa izan daiteke.
Energia nuklearrak erradiaktibitate handiko hondakinak sortzen ditu, desintegratzeko 600 eta 2 130 000 urte bitartean behar dituztenak. Batzuek milaka urtetaz sor dezakete erradiaktibitatea. Erradiaktibitatearen ondorioak guztiz kaltegarriak izan ohi dira. Denboran zehar organismo batzuetatik besteetara transmititzen da erradiaktibitatea kate trofikoaren bidez, goi mailako organismoetan, eta gizakiengan azkenik, metatuz. Plutonio gramo batek milioi bat pertsonetan minbizia sortzeko ahalmena du. Erradiaktibitate isurketek ondorio larriak izan ditzakete inguruan bizi diren pertsonen osasunean: abortuak, mutazio genetikoak, leuzemia, tiroide minbizia, psikologia-arazoak...
Kutsadura posibleak
Kutsadura motak:
- Pertsonen kutsadura: kanpoaldeko zein barnekoa izan daiteke, lehenengoan azala edo arropa material erradiaktiboarekin sartzen da kontaktuan; bigarrenean ordea, ingestio, arnasketa, absortzio edo injekzio bidez gertatu daiteke.
- Elikagaiek kutsadura: material erradiaktiboak elikagaieking kontaktuan sartzerakoan sortzen da.
- Lurraren kutsadura:Izan daiteke gainazalekoa edo sakona
- Edateko uraren kutsadura:hau isotopo erradiaktibo bezala disolbatuta agertuko da.
Erradiakzioak hainbat jatorri izan ditzake: naturala radona bezela edo artifiziala plutonioa bezala.
Isotopo erradiaktiboetaz hiz egiten denean ez da esaten kutsadura dela naturala dela baina artifiziala denean bai.Eta izan daiteke:
- Medikuntzakoa: Medikuntza nuklearrean eta erradioterapian hondakin erradiaktiboak sortzen dira.
- Industriakoa
- Energia nuklearragatik atmosferara gas erradiaktiboak isurtzen dira.
- Meategietan sortzen dira metrial berriak osos kutsakorrak direla.
- Militarra: bomba atomikoen ikerketak eta erabilpenak, ere aipatzeko da munizioa egiteko uranio empobrezitua erabiltzen dela naiz eta ez izan oso radiaktiboa.
- Ustekabezkoa: Material erradiaktiboak manipulatzerakoan gerta daiteke ezbeharrak gertatzea oso adibide nabarmena da Txernobylgo hondamendia.
Ohartaratzeko simboloak erradiazioari buruz
Erradiazioaz ohartaratzeko erbiltzen den simboloa hiru hostoko trebola da.
Simbolo hau ikusten denean esan nahi du kutsatseko edo irradiatzeko arriskua dagoela horretaz aparte indikazio gehiago agertzen ohi dira.
- Kolorea: trebolaren kolorea erradiazioen intentsitatea adierazten du.Kolorea da itentsitate txikitik handira grisa, urdina verdea horia laranja eta gorria.
- Ohar gehigarriak: Trebola bakarrik agertzen denean edo punto radialekin esan nahi du kontaminazioa bakarrik kanpoaldekoa izan daitekela adibidez X-ispien antzera.Simboloa puntekin agrertzen denean esan nahi du kutsatseko arriskua dagoela.
- Leindak: Gainera eremu mota agertzen da simboloaren gainean eta arriskua behealdean.
Simboloa | trebolaren kolorea | Kutsatseko arriskua | Kanpo irradiaziozko arriskua | Deitura |
Berdea | Ez | Bai | Eremu kontrolatua. | |
berdea | Bai | Ez | Eremu kontrolatua. | |
berdea | Bai | Bai | Eremu kontrolatua. | |
horia | Ez | Bai | Iraunkortasun mugatutako eremua. | |
horia | Bai | Ez | Iraunkortasun mugatutako eremua. | |
horia | Bai | Bai | Iraunkortasun mugatutako eremua. | |
laranja | - | - | Iraunkortasun araututako eremua. | |
gorria | Ez | Bai | Ezin daiteke sartu eremuan. | |
gorria | Bai | Ez | Ezin daiteke sartu eremuan. | |
gorria | Bai | Bai | Ezin daiteke sartu eremuan. |
Ikus, gainera
Erreferentziak
- ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan:
ez da testurik eman
RDPSRI
izeneko erreferentziarako
Kanpo Loturak
- ATSDR en Español - ToxFAQs™: Yodo Departamento de Salud y Servicios Humanos de EE.UU. (dominio público)
Artikulu hau zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |