Ekialdeko Afrika Alemana: berrikuspenen arteko aldeak

Ekialdeko Afrika Alemana; Deutsch-Ostafrika
	1880. hamarkadan – 1919
	Kolonia
	Alemaniako lurrak Afrikan 1913an. Berde ilunagoaz Ekialdeko kolonia.
Geografia
Hiriburua	Bagamoyo (1885-1890) - Dar es Salaam (1890-1919)
Ekonomia
Dirua	Ekialdeko Afrika Alemaneko errupia
Kultura
Hizkuntza(k)	Aleman
Historia

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

11:25, 16 urtarrila 2018ko berrikusketa

Ekialdeko Afrika Alemana^[1] (alemanez: Deutsch-Ostafrika) Alemaniako kolonia Ekialdeko Afrikan izan zen. Lurralde horretan egungo Burundi, Ruanda eta Tanzaniako alde kontinentala. Koloniaren hasiera 1880. hamarkadan kokatzen da eta Lehen Mundu Gerrarekin amaitu zen zeren eta, Alemaniaren porrota ondoren egin zen Versaillesko Itunan, 1919an zonalde horiek irabazleen eskuetara joan ziren. Koloniaren zabalera 994.996 km²koa zen. 1913an 7. 700.000 biztanle zituen.^[2]

Koloniaren antolaketa

Ekialdeko Afrika Alemanean europar gutxi zeuden. Horregatik, beti, bertako buruzagien laguntza behar izan zuten antolamendua, zergak eta ekoizpenak mantentzeko. Alemaniarrek etxaldeak sortu zituzten kotoia, kafea eta sesamo lantzeko.

Historia

Lehen urteak

Koloniaren historia Karl Peters abenturariarekin hasi zen. Petersek "Deutsch-Ostafrikanische Gesellschaft" konpainia, hau da, euskaraz "Ekialdeko Afrikaren Konpainia Alemaniarra", sortu zuen. Halaber, bertako buruzagiekin itun batzuk sinatu zituen, bereziki Zanzibar parean dagoen kostaldean. 1885ko martxoaren 3an Alemaniako Gobernuak konpainiari inperioko baimena eman zion lurraldean protektoratu bat sortzeko asmoz. Petersek orduan zenbait espezialista kontratatu zuen lurraldea aztertzeko, Rufuji ibaiaraino hegoaldetik ea Wituraino iparraldetik.^[3]

Zanzibarko sultanak berria ezagutu zuenean bere protesta adierazi zuen zeren eta haren ustez kontinenteko lurralde hori berarena baitzen. Orduan, Alemaniako kantzilerrak, Otto von Bismarck, bost gerra-itsasontzi bidali zituen ingurura eta abuztuaren 7an sultanaren jauregia erasotu zuten. Egoera ikusita, britaniarrek eta alemaniarrek lurraldea haien artean banatu zuten. Sultanak, britaniarren laguntza gabe, ituna onartu behar izan zuen.

Alemaniarrek Bagamoyon, Dar es Salaamen eta Kilwa ezarri ziren. 1888an Abushiriko matxinada sortu zen baina, britaniarren laguntzaz, berehala menperatu zuten, 1889an. 1890an, Londres eta Berlin bi inperioen arteko mugak zonaldean adostu zituzten; orduan, 1910era arte iraungo ziren Ekialdeko Afrika Alemanaren mugak ezarri ziren.

Indigenen erresistentzia

Alemaniarrek matxinada desberdinei aurre egin behar izan zieten. 1891 eta 1894 artean, Hehe herria, Mkwawa buruzagiaren agindupean, alemaniarren zabaltzeari aurre egin zioten. Azkenean, zenbait tribu alemaniarren alde jarri ziren eta Mkwawa garaitua izan zen. Hala ere, gerrillaren bitartez, alemaniarren aurkako erasoek jarraitu zuten. 1898an Mkwawak, inguratuta zegoela eta, bere buruaz beste egin zuen. 1905ean, bestetik, Maji Maji matxinada sortu zen; Adolf von Götzen kondeak itzali zuen errebolta.

Ustelkeria

Kolonietan oso ohikoa zen arabera, Ekialdeko Afrika Alemanean ere ustelkeria kasuak eta eskandaluak zabaldu ziren. Baita ere ugari izan ziren biolentzia eskandaluak. 1907an Bernhard von Bülowek Bernard Dernburg izendatu zuen koloniaren administrazioa depuratzeko. Antza, oso erreforma garrantzitsuak sortu zituen eta kolonia eraginkortasunaren eredua bihurtu zen. Horri esker ere Lehen Mundu Gerra sortu zenean, bertako herriak alemaniarren alde jarri ziren.

Lehen Mundu Gerra

Lehen Mundu Gerran alemaniarren armada britaniarrena baino askoz apalagoa zen. Hala ere, jeneral batek, Paul von Lettow-Vorbeck, aurre egin zien. Britaniarrek 200.000 gizonekin, Jan Smutsen agindupean, alemaniarrek 3.000 soldadu europar eta 11.000 natibo bakarrik zituen; alemaniarren aldeko indigenak askariak ziren. Paul von Lettow-Vorbeck-ek lortu zuen garaipen garrantzitsuenetarikoa Tangako gudua izan zen; gudu horretan zortzi aldiz handiago zen armada garaitu zuen. Azkenean, gerra amaituta, Mozambiken amore eman behar izan zuen. Ekialdeko Afrikakoa izan zen Alemaniak porrotarik jasan behar izan ez zuen fronte bakarra.^[4]^[5]^[6]

Versaillesko Ituna

Versaillesko Itunak (1919) koloniarekin bukatu zuen, haien lurrak gerraren irabazleen artean banatuz:

Mendebaldeko aldea, Ruanda-Urundi izenarekin, Belgikako eskuetan gelditu zen.
Rovuma ibaiaren hegoaldean zegoen Kionga Triangelua, Portugalen eskuetara joan zen, Mozambiken integratuz.
Gainontzekoa, Erresuma Batuaren eskuetan gelditu zen, Tanganika izenarekin.

Mapak

1888, Ekialdeko Afrikaren kostaldearen mapa historikoa.
1892, Ekialdeko Afrika Alemaniarraren mapa historikoa.
1911, Ekialdeko Afrika Alemaniarraren mapa historikoa
Afrikako Ekialdearen eszenatokiak Lehen Mundu Gerran.

Iruditegi historikoa

Sisaleko plantazioa, 1906-1918 inguruan.
Sisaleko lantegia, 1906-1918 inguruan.
Askari company, 1914-1918 inguruan.
Gela bat Ekialdeko Afrika Alemaniarraren, 1914ko martxoan.
Usambara Railway, Ekialdeko Afrika Alemanian eraikita.
Zaldizko patruila, boluntarioak, 1914ean

Bibliografia

R. O. Collins & J. M. Burns (2007): A History of Sub-Saharan Africa, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-86746-7.

Erreferentziak

Kanpo loturak

(Ingelesez):Rare German East Africa Siege Coins, Notes and Collectables.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Ekialdeko Afrika Alemana

[1] Euskaltzaindia. 168. araua: Afrika kolonialeko toponimia. .

[2] ttps://www.wdl.org/es/item/2556/

[3] ttp://www.puzzledelahistoria.com/?cat=3439

[4] ttps://www.wdl.org/es/item/2568/

[5] ttps://centenarioprimeraguerramundial.wordpress.com/tag/africa-oriental-alemana/

[6] ttps://books.google.es/books?id=VLrTDQAAQBAJ&pg=PT121&lpg=PT121&dq=África+Oriental+Alemana&source=bl&ots=VBw6098NWB&sig=pfevlj_6-pOb1veraY8poDyFr9Q&hl=eu&sa=X&ved=0ahUKEwjJs8-r6MvYAhUDVxQKHdP4DBI4ChDoAQg8MAM#v=onepage&q=%C3%81frica%20Oriental%20Alemana&f=false

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ 34. lerroa: / 34. lerroa: @@
 Koloniaren historia [[Karl Peters]] abenturariarekin hasi zen. Petersek "Deutsch-Ostafrikanische Gesellschaft" konpainia, hau da, euskaraz "Ekialdeko Afrikaren Konpainia Alemaniarra", sortu zuen. Halaber, bertako buruzagiekin itun batzuk sinatu zituen, bereziki [[Zanzibar]] parean dagoen kostaldean. [[1885]]ko [[martxoaren 3]]an Alemaniako Gobernuak konpainiari inperioko baimena eman zion lurraldean [[protektoratu]] bat sortzeko asmoz. Petersek orduan zenbait espezialista kontratatu zuen lurraldea aztertzeko, [[Rufuji ibaia]]raino hegoaldetik ea [[Witu]]raino iparraldetik.<ref>http://www.puzzledelahistoria.com/?cat=3439</ref>
-[[Zanzibarko Sultanerria|Zanzibarko sultanak]] berria ezagutu zuenean bere protesta adierazi zuen zeren eta haren ustez kontinenteko lurralde hori berarena baitzen. Orduan, Alemaniako [[kantziler]]rak, [[Otto von Bismarck]], bost gerra-itsasontzi bidali zituen ingurura eta [[abuztuaren 7]]an sultanaren jauregia erasotu zuten. Egoera ikusita, [[britaniar]]rek eta alemaniarrek lurraldea haien artean banatu zuten. Sultanak, britaniarren laguntza gabe, ituna onartu behar izan zuen.
+[[Zanzibarko Sultanerria|Zanzibarko sultanak]] berria ezagutu zuenean bere protesta adierazi zuen zeren eta haren ustez kontinenteko lurralde hori berarena baitzen. Orduan, [[Alemaniako kantziler]]rak, [[Otto von Bismarck]], bost gerra-itsasontzi bidali zituen ingurura eta [[abuztuaren 7]]an sultanaren jauregia erasotu zuten. Egoera ikusita, [[britaniar]]rek eta alemaniarrek lurraldea haien artean banatu zuten. Sultanak, britaniarren laguntza gabe, ituna onartu behar izan zuen.
 Alemaniarrek [[Bagamoyo]]n, [[Dar es Salaam]]en eta [[Kilwa]] ezarri ziren. [[1888]]an [[Abushiriko matxinada]] sortu zen baina, britaniarren laguntzaz, berehala menperatu zuten, 1889an. 1890an, Londres eta Berlin bi inperioen arteko mugak zonaldean adostu zituzten; orduan, 1910era arte iraungo ziren Ekialdeko Afrika Alemanaren mugak ezarri ziren.