Maiatzaren 17

Maiatzaren 17a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hogeita hamazazpigarren eguna da, 138garrena bisurteetan. 228 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Pascual Madoz Jaiotza: Iruñea, 1806 eta 1806 Heriotza: Genova, 1870eko abenduaren 11 Iñigo Martínez Jaiotza: Ondarroa, 1991 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Dennis Hopper Jaiotza: Dodge City, 1936 Heriotza: Venice, 2010eko maiatzaren 29a Erik Satie Jaiotza: Honfleur, 1866 Heriotza: Arcueil eta Paris, 1925eko uztailaren 1a Ruhola Khomeini Jaiotza: Khomein (en) , 1900 Heriotza: Teheran, 1989ko ekainaren 3a Edward Jenner Jaiotza: Berkeley, 1749 Heriotza: Berkeley, 1823ko urtarrilaren 26a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Maiatzaren 17ko jaiotzak Kassym-Jomart Tokayev • Trent Reznor • Andrea Alciato • Valie Export • Udo Lindenberg • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Manuel Allendesalazar Jaiotza: Gernika-Lumo, 1856ko abuztuaren 24a Heriotza: Madril, 1923 Manuel Anatol Jaiotza: Irun, 1903ko maiatzaren 8a Heriotza: , 1990 Joan Mari Irigoien Jaiotza: Altza, 1948ko irailaren 30a Heriotza: Donostia, 2023 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Donna Summer Jaiotza: Boston, 1948ko abenduaren 31 Heriotza: Naples (Florida), 2012 Niccolò Paganini Jaiotza: Genova, 1782ko urriaren 27a Heriotza: Niza, 1840 Talleyrand Jaiotza: Paris, 1754ko otsailaren 2a eta 1754ko otsailaren 13a Heriotza: Paris, 1838 Vangelis Jaiotza: Agria (en) , 1943ko martxoaren 29a Heriotza: Parisko 15. barrutia, 2022 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Maiatzaren 17ko heriotzak Béla Balázs • Jacques-Louis Lions • Otto Wille Kuusinen • Samuel Clarke • David Octavius Hill • Dirck Hals • Heinrich Martin Weber • Richard Pipes • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Igokundea. Homofobiaren, Transfobiaren eta Bifobiaren Aurkako Nazioarteko Eguna. Edurne Pasaban 1837 - Irungo gudua jazo zen. 1863 - Rosalia de Castro idazle galiziarrak Cantares Galegos argitaratu zuen. Horren karira, Galiziar Letren Eguna ospatzen da. 1905 - Norvegiak independentzia lortu zuen, Suediatik bereiziz. 1940 - Bigarren Mundu Gerra: Alemaniak Brusela okupatu zuen. 1959 - Kubako Iraultza: Gobernu iraultzaileak Nekazal Erreformaren Legea onartu zuen. 1980 - Peruko Alderdi Komunistak (Sendero Luminoso bezala ezagutua) bere lehen eraso armatua burutu zuen Ayacuchon. 1981 - Munduko Osasun Erakundeak homosexualitatea gaixotasun psikikoen zerrendatik atera zuen. 2010 - Edurne Pasaban tolosarrak (irudian) falta zitzaion azken zortzimilakoa igo zuen, Shisha Pangma (8.046 m.), Txinan. + Gertaera gehiago... Egutegia << Maiatza >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Astelehena 2022: Asteartea 2023: Asteazkena 2025: Larunbata 2026: Igandea 2027: Astelehena Izendegia Santutegia: Giulia Salzano, Paskual Baylon, Restituta Seaska egutegia: Dunize/Dunixe eta Neike.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1837 - Irungo gudua jazo zen.
• 1979 - ETAk Antonio Perez Garcia taberna bateko jabea hil zuen Lemoan.
• 2008 -
  • Iñaki Arriola, Eibarko alkatea, Gipuzkoako PSE-EEko idazkari nagusia aukeratu zuten botoen %98,31arekin. Miguel Buenen lekua hartu zuen.
  • Imanol Murua 1985tik 1991ra Gipuzkoako Ahaldun Nagusi izandakoa hil zen.
• 2010 - Edurne Pasaban tolosarrak falta zitzaion azken zortzimilakoa igo zuen, Shisha Pangma (8.046 m.), Txinan.

Mundua

• 1990 - Munduko Osasun Erakundeak homosexualitatea psikiatria-nahasmenduen zerrendatik ezabatu zuen. Maiatzaren 17an homofobia, transfobia, bifobia eta beste antzeko fobien kontrako Nazioarteko Eguna ospatzen da.

Kirolak

Euskal Herria

• 2009 - Itxako emakumezko eskubaloi taldeak EHF kopa irabazi zuen.
• 2010 - Edurne Pasabanek hamalaugarren zortzimilakoa (Shisha Pangma) lortu zuen.

Mundua

• 2006 - Txapeldunen Ligako finala Arsenal F.C. eta F.C. Barcelona taldeen artean jokatu zen. F.C. Barcelona kataluniar taldeak irabazi zuelarik.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1790 - Jean Pierre Darrigol, lapurtar apaiz katoliko eta idazlea (h. 1829).
• 1806 - Pascual Madoz, nafar politikaria eta idazlea (h. 1870).
• 1893 - Tomás Pero-Sanz, bizkaitar politikaria eta Bilboko alkatea (h. 1959).
• 1906 - Juan Pablo Lojendio, gipuzkoar noble eta diplomazialaria (h. 1973).
• 1911 -
  • Eduardo Hernández Asiain, kubatar jatorriko nafar biolin-jotzailea, Habanan (h. 2010).
  • Maurice Zelhai, baxenafar errugbilaria (h. 1980).
• 1914 - Pío Iraizoz Francés, nafar apaiz, organo-jotzaile, koru-zuzendari eta musikagilea (h. 1991).
• 1919 - Jose Maria Kerexeta, gipuzkoar futbolaria (h. 1989).
• 1927 - Jose Maria Jimeno Jurio, nafar historialaria eta etnografoa (h. 2002).
• 1947 - Elvira Kortajarena, gipuzkoar politikaria.
• 1956 - Sugar Ray Leonard, estatubatuar boxeolaria.
• 1964 - Garbiñe Abasolo, bizkaitar modelo-ohia eta enpresaburua.
• 1966 - Luis Fernando Dadie, gipuzkoar futbolaria.
• 1977 - Iker Galartza, gipukoar aktorea eta gidoigilea.
• 1981 - Beñat Albizuri, bizkaitar txirrindularia.
• 1982 - Sheila Alaña, bizkaitar saskibaloi-jokalari ohia.
• 1988 - Adrian Crowley, gipuzkoar eskubali jokalaria.
• 1990 -
  • Jon Gomez, bizkaitar musikaria eta telebista aurkezlea.
  • Juan Peralta, nafar txirrindularia.
• 1991 - Iñigo Martinez, bizkaitar futbolaria.

Mundua

• 1155 - Jien, Japoniako fraide budista, historialari eta poeta (h. 1225).
• 1504 - Pio V.a, Aita santua (h. 1572).
• 1587 - Esaias van de Velde, herbeheretar margolaria (h. 1630).
• 1663 - Rosine Elisabeth Menthe, Rodolfo Augusto Brunswick-Wolfenbüttelekoaren emazte morganatikoa (h. 1701).
• 1749 - Edward Jenner, ingeles medikua, immunologiaren aitatzat hartua (h. 1823).
• 1768 - Karolina Brunswickekoa, Britainia Handiko erresumako erregina ezkontidea (h. 1821).
• 1833 - Manuel Murguía, galiziar idazle eta historialaria (h. 1923).
• 1842 - August Thyssen, alemaniar enpresaburua (h. 1926).
• 1845 - Jacint Verdaguer, kataluniar idazlea (h. 1902).
• 1866 - Erik Satie, frantziar musikagilea (h. 1925).
• 1873 -
  • Henri Barbusse, frantziar idazlea eta kazetaria (h. 1935).
  • Dorothy Richardson, britainiar eleberrigilea (h. 1957).
• 1886 -
  • Alfontso XIII.a Espainiakoa, Espainiako erregea (h. 1941).
  • Teodora Zuloaga, espainiar zeramikaria (h. 1976).
• 1889 - Alfonso Reyes, mexikar diplomatikoa, idazlea eta literatura-kritikaria (h. 1959).
• 1897 - Odd Hassel, norvegiar kimikaria, 1969ko Kimikako Nobel Saria (h. 1981).
• 1899 - Henry Habberley Price, galestar filosofoa (h. 1984).
• 1904 - Jean Gabin, frantziar antzezlea (h. 1976).
• 1908 - Antonio Pesenti, Il gatto di Zogno, italiar txirrindularia (h. 1968).
• 1909 - Giulio Carlo Argan, italiar artearen eta arkitekturaren historiako kritikaria (h. 1992).
• 1911 -
  • Antonio Tovar, espainiar filologoa, hizkuntzalaria eta historialaria (h. 1985).
  • Maureen O'Sullivan, irlandar aktorea (h. 1998).
• 1917 - Radomir Putnik, serbiar jenarala (h. 1917).
• 1918 - Birgit Nilsson, suediar sopranoa (h. 2005).
• 1924 - Gabriel Bacquier, frantziar opera abeslaria, baritonoa.
• 1933 - Jean Vautrin, frantziar zinemagilea eta idazlea (h. 2015).
• 1935 - Rafael Canogar, espainiar margolari eta eskultorea.
• 1936 - Dennis Hopper, estatubatuar aktore eta ekoizlea (h. 2010).
• 1938 - Paolo Bortoluzzi, italiar dantzaria (h. 1993).
• 1940 - Miguel Bonasso, argentinar idazle, kazetari eta politikaria.
• 1945 - Jorge Maria Ribero-Meneses, espainiar filologo eta idazlea.
• 1947 - Carlos Romeu, kataluniar idazle, historialari eta umorista grafikoa.
• 1948 - Horst Köppel, alemaniar futbolari ohi eta entrenatzailea.
• 1952 - Josep Lluís Carod-Rovira, ERCko kataluniar politikaria.
• 1955 - Bill Paxton, estatubatuar zinema eta telebistako aktore eta zuzendaria (h. 2017).
• 1956 - Sugar Ray Leonard, estatubatuar boxeolaria.
• 1961 - Enya, irlandar abeslaria.
• 1967 - Joseph Acaba, estatubatuar irakasle, hidrogeologo eta NASAko astronauta.
• 1969 - Joan Llaneras Roselló, pistako espainiar txirrindulari ohia.
• 1973 - Andrea Corr, irlandar abeslaria, musikaria eta aktorea.
• 1977 - Pablo Prigioni, argentinar-italiar saskibaloi jokalaria.
• 1984 - Passenger, ingeles folk-rock abeslari eta konpositorea.
• 1994 - Devin Thomas, estatubatuar saskibaloi jokalaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1823 - Joan Batista Agirre, nafar idazlea (j. 1742).
• 1923 - Manuel Allendesalazar, bizkaitar ingeniaria eta politikaria, Madrilen (j. 1856).
• 1937 - Remigio Gandasegi, euskal artzapezpikua, Valladoliden (j. 1871).
• 1952 - Eulojio Bengoa, bizkaitar idazle eta misiolaria (j. 1873).
• 1990 - Manuel Anatol, gipuzkoar futbolaria (j. 1903).
• 2007 - Oihana Alkorta, gipuzkoar musikari eta abeslaria (j. 1977).
• 2008 - Imanol Murua Arregi, euskal idazlea, irakaslea, kazetaria eta politikaria (j. 1935).

Mundua

• 1510 - Sandro Botticelli, italiar margolaria (j. 1445).
• 1558 - Francisco de Sá de Miranda, portugaldar idazlea (j. 1481).
• 1625 - Francisco Gómez de Sandoval y Rojas, Lermako lehen dukea, espainiar politikaria eta estatu gizona.
• 1727 - Katalina I.a Errusiakoa, Errusiako enperatriza (j. 1684).
• 1765 - Alexis Clairaut, frantziar matematikaria (j. 1713).
• 1797 - Michel-Jean Sedaine, frantziar dramagilea (j. 1719).
• 1802 - Sofia Antonieta Brunswick-Wolfenbüttelekoa, alemaniar dukesa (j. 1724).
• 1822 - Armand Emmanuel du Plessis de Chinon, frantziar militar eta politikaria (j. 1766).
• 1838 - Charles Maurice de Talleyrand-Périgord, Frantziako 1. lehen ministroa (j. 1754).
• 1870 - Radhanath Sikdar, bengaliar matematikaria (j. 1813).
• 1880 - Ferenc Ribáry, hungariar historialaria, idazlea eta unibertsitateko irakaslea (j. 1827).
• 1886 - John Deere, estatubatuar asmatzailea eta Deere & Company enpresaren sortzailea (j. 1804).
• 1987 - Gunnar Myrdal, suediar ekonomialaria, 1974ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1898).
• 1935 - Paul Dukas, frantziar musikagilea (j. 1865).
• 2002 - László Kubala, hungariar futbolaria (j. 1927).
• 2004 - Tony Randall, estatubatuar aktorea (j. 1921).
• 2007 - Lloyd Alexander, estatubatuar idazlea (j. 1924).
• 2009 -
  • Mario Benedetti, uruguaiar idazlea (j. 1920).
  • Octavia St. Laurent, estatubatuar emakumezko artista transexuala (j. 1964).
• 2012 - Donna Summer, estatubatuar abeslaria (j. 1948).
• 2013 -
  • Elijah Harper, kanadar legegilea, Ojibwa-creeak indiar herriko kidea (j. 1949).
  • Jorge Rafael Videla, Argentinako diktadorea (j. 1925).
• 2014 - Gerald Edelman, estatubatuar biokimikaria, 1972ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1929).
• 2017 -
  • Chris Cornell, estatubatuar kantautorea, abeslaria eta gitarrista (j. 1964).
  • Rhodri Morgan, Galesko lehen ministroa (j. 1939).

Jaiak eta urteurrenak

• Homofobia, transfobia, bifobia eta beste antzeko fobien kontrako Nazioarteko Eguna.
• Sehaska egutegiko izendegia: Dunize/Dunixe eta Neike.

Maiatzaren 16 | Urteko egutegi | Maiatzaren 18