Hipokrates Sirakusakoa: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
No edit summary
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
1. lerroa: 1. lerroa:
'''Hipokrates''' ([[Kartago]], ...-[[Anapo]] ibaian K. a. 212) kartagotar militarra zen, [[Sirakusa]]ko tiranoa 214-212 bitartean [[Epizide Sirakusakoa|Epizide]] anaiarekin.
'''Hipokrates''' ([[Kartago]], ...-[[Anapo]] ibaian K.a. 212) kartagotar militarra zen, [[Sirakusa]]ko tiranoa 214-212 bitartean [[Epizide Sirakusakoa|Epizide]] anaiarekin.


[[File:Syracusae - Shepherd-c-030-031.jpg|thumb|250px|right|<small><center>Antzinako Sirakusako mapa (Syrakousai).</small>]]
[[File:Syracusae - Shepherd-c-030-031.jpg|thumb|250px|right|<small><center>Antzinako Sirakusako mapa (Syrakousai).</small>]]


==Biografia==
==Biografia==
Hipokratesen ama kartagotarra zen eta aita [[Agatokles Sirakusakoa|Agatoklesen]] agintaldian erbesteratutako sirakusarra. Bazuen beste anaia gazteago bat, Epizide izenekoa. Gaztetan, anaiarekin batera, [[Hanibal|Hanibalen]] armadan borroka egin zuen [[Hispania|Hispanian]] eta Italian non adorea frogatu zuen. [[Cannaeko gudua]]<nowiki/>ren ostean, [[Hieronimo Sirakusakoa|Hieronimo Sirakusakoak]] Hanibali enbaxadoreak bidali zizkion. Kartagotarrak, berriz, bi anaiak aukeratu zituen sirakusarrekin hitz egiteko K. a. 215ean<ref>Polibio, Historiak VIII. 2, 3.</ref>.
Hipokratesen ama kartagotarra zen eta aita [[Agatokles Sirakusakoa|Agatoklesen]] agintaldian erbesteratutako sirakusarra. Bazuen beste anaia gazteago bat, Epizide izenekoa. Gaztetan, anaiarekin batera, [[Hanibal|Hanibalen]] armadan borroka egin zuen [[Hispania|Hispanian]] eta Italian non adorea frogatu zuen. [[Cannaeko gudua]]<nowiki/>ren ostean, [[Hieronimo Sirakusakoa|Hieronimo Sirakusakoak]] Hanibali enbaxadoreak bidali zizkion. Kartagotarrak, berriz, bi anaiak aukeratu zituen sirakusarrekin hitz egiteko K.a. 215ean<ref>Polibio, Historiak VIII. 2, 3.</ref>.
Bion artean errege gaztea konbentzitu zuten [[Erromatar Errepublika|Erromarekin]] aliantza apur zezala<ref>Polibio, VII, 4, 4-9.</ref>.
Bion artean errege gaztea konbentzitu zuten [[Erromatar Errepublika|Erromarekin]] aliantza apur zezala<ref>Polibio, VII, 4, 4-9.</ref>.
Hieronimoren erailketak, K. a. 214an,<ref>Polibio, VII, 7, 3.</ref> eta ondorengoko matxinadek, planak bertan behera utzi zituzten eta enbaxadoreak izutu ziren. Hauek ibiltzeko baimenak eskatu zituzten Kartagora itzultzeko. Geroago, ulertu zuten onura atera lezaketela egoera horretatik. [[Adranodoro Sirakusakoa|Adranodororen]] hiltzailea botereaz jabetu zenean<ref>Livio, XXIV, 27.1-3.</ref>, Erromaren aldeko alderdiak berriro agindu zuen [[Sirakusa|Sirakusan]] eta, ondorioz, bi anaiek [[Lentini|Lentinin]] babesa bilatu zuten.<ref>Livio, XXIV, 29.6-11.</ref>
Hieronimoren erailketak, K.a. 214an,<ref>Polibio, VII, 7, 3.</ref> eta ondorengoko matxinadek, planak bertan behera utzi zituzten eta enbaxadoreak izutu ziren. Hauek ibiltzeko baimenak eskatu zituzten Kartagora itzultzeko. Geroago, ulertu zuten onura atera lezaketela egoera horretatik. [[Adranodoro Sirakusakoa|Adranodororen]] hiltzailea botereaz jabetu zenean<ref>Livio, XXIV, 27.1-3.</ref>, Erromaren aldeko alderdiak berriro agindu zuen [[Sirakusa|Sirakusan]] eta, ondorioz, bi anaiek [[Lentini|Lentinin]] babesa bilatu zuten.<ref>Livio, XXIV, 29.6-11.</ref>
Han egonda, [[Marko Klaudio Martzelo|Marko Klaudio Martzelok]] eraso zituen.<ref>Livio, XXIV, 30.1-2.</ref>. Bitartean, sirakusarrek berriro etsaitu ziren erromatarrekin hauek hiri honetan egin zuten sarraskiarengatik. Horren ostean, sirakusarrek Hipokrates eta Epizide tirano berriak aldarrikatu zituzten.<ref>Polibio, VIII, 3, 1</ref>;<ref>Livio, XXIV, 31-32.</ref>
Han egonda, [[Marko Klaudio Martzelo|Marko Klaudio Martzelok]] eraso zituen.<ref>Livio, XXIV, 30.1-2.</ref>. Bitartean, sirakusarrek berriro etsaitu ziren erromatarrekin hauek hiri honetan egin zuten sarraskiarengatik. Horren ostean, sirakusarrek Hipokrates eta Epizide tirano berriak aldarrikatu zituzten.<ref>Polibio, VIII, 3, 1</ref>;<ref>Livio, XXIV, 31-32.</ref>
Martzelok Sirakusa setiatu zuen<ref>Livio , XXIV, 33.</ref> baina bi anaiek elkarrekin gogor defendatu zuten hiria. Geroago, bakarrik Epizidek, Hipokrates [[Agrigento]]ra joan zelako Himilkon laguntzera, zeina [[Heraklea Minoa|Heraklea Minoan]] lehorreratu zen kartagotar armadarekin<ref>Livio, XXIV, 35.</ref>. Hau 25.000 soldadu, 3.000 zaldun eta 12 elefantez osatuta zegoen, [[Pachino]] muinoan izan zutena baino handiagoa.
Martzelok Sirakusa setiatu zuen<ref>Livio , XXIV, 33.</ref> baina bi anaiek elkarrekin gogor defendatu zuten hiria. Geroago, bakarrik Epizidek, Hipokrates [[Agrigento]]ra joan zelako Himilkon laguntzera, zeina [[Heraklea Minoa|Heraklea Minoan]] lehorreratu zen kartagotar armadarekin<ref>Livio, XXIV, 35.</ref>. Hau 25.000 soldadu, 3.000 zaldun eta 12 elefantez osatuta zegoen, [[Pachino]] muinoan izan zutena baino handiagoa.
12. lerroa: 12. lerroa:
Himilkon Herakleara heldu ondoren, Agrigento errenditu eta, laster, Hipokratesekin elkartu zen. Honek 10.000 oinezkoz eta 50 zaldunezko armada zekarren eta erabaki zuen [[Akrillai]]<nowiki/>ren ondoan kanpalekua jartzea<ref>Livio XXIV. 35,6,8.</ref>. Sirakusarrek haien eremua gotortzen zuten bitartean, Martzelo Agrigentotik itzuli zen, jadanik etsaiek okupatuta, eta ez zuen espero Sirakusako armada aurkitzea<ref>Livio XXIV. 35.9.</ref>. Himilkonen erasoaren beldur zenez, armada formazioan eraman zuen ustezko eraso bati aurre egiteko. Zuhurtasun horretaz baliatuz, sirakusarrak kontrolatu ahal zituen. Izan ere, sirakusarrak kanpaleku lanak prestatzen zituztenean, ustekabean harrapatuak izan ziren, gehienbat infanteria. Zalditeriari dagokionez, zenbait borrokatxoren ostean, Akrillaira alde egin zuen Hipokratesen kanpalekura<ref>Livio XXIV. 36,1</ref>. Gudu honi esker, Martzelok [[Epipolas]] kontrolatu zuen (Sirakusako giltza) eta sikuloar askok erromatarrekin jarraitzea erabaki zuten. Martzelo Sirakusaren aurreko kanpalekura itzuli zen.
Himilkon Herakleara heldu ondoren, Agrigento errenditu eta, laster, Hipokratesekin elkartu zen. Honek 10.000 oinezkoz eta 50 zaldunezko armada zekarren eta erabaki zuen [[Akrillai]]<nowiki/>ren ondoan kanpalekua jartzea<ref>Livio XXIV. 35,6,8.</ref>. Sirakusarrek haien eremua gotortzen zuten bitartean, Martzelo Agrigentotik itzuli zen, jadanik etsaiek okupatuta, eta ez zuen espero Sirakusako armada aurkitzea<ref>Livio XXIV. 35.9.</ref>. Himilkonen erasoaren beldur zenez, armada formazioan eraman zuen ustezko eraso bati aurre egiteko. Zuhurtasun horretaz baliatuz, sirakusarrak kontrolatu ahal zituen. Izan ere, sirakusarrak kanpaleku lanak prestatzen zituztenean, ustekabean harrapatuak izan ziren, gehienbat infanteria. Zalditeriari dagokionez, zenbait borrokatxoren ostean, Akrillaira alde egin zuen Hipokratesen kanpalekura<ref>Livio XXIV. 36,1</ref>. Gudu honi esker, Martzelok [[Epipolas]] kontrolatu zuen (Sirakusako giltza) eta sikuloar askok erromatarrekin jarraitzea erabaki zuten. Martzelo Sirakusaren aurreko kanpalekura itzuli zen.
Erromaterrek [[Enna|Ennan]] egindako sarraskiaren ondoren, Hipokrates eta Himilkon hiria laguntzera joan ziren, baina han egonda konturatu ziren ezin zutela ezer egin. Horren ostean, Hipokratesek [[Morgantina|Murgantian]] bilatu zuen babesa eta Himilkonek, berriz, Agrigenton.
Erromaterrek [[Enna|Ennan]] egindako sarraskiaren ondoren, Hipokrates eta Himilkon hiria laguntzera joan ziren, baina han egonda konturatu ziren ezin zutela ezer egin. Horren ostean, Hipokratesek [[Morgantina|Murgantian]] bilatu zuen babesa eta Himilkonek, berriz, Agrigenton.
Jasoera hauek Siziliaren barruan gertatzen ziren bitartean, Martzelok ia Sirakusa guztia kontrolatu zuen (K. a. 212) [[Akradina]] eta [[Ortigia]] izan ezik<ref>Livio XXV. 25.</ref>. Hipokrates eta Himilkon, bestalde, alperrik saiatu ziren hiria salbatzen eta Anapo ibaiaren eskualde [[zingira]]tsuan, hiritik 12 kilometrora, kanpaleku ezarri zuten<ref>Livio XXIV, 36, 2.</ref>. Osasun baldintzak zirela medio izurria agertu zen eta horren ondorioz Himilkon eta Hipokrates hil ziren. Epizidek zertxobait gehiago iraun zuen, baina azkenean Agrigentora erretiratu zen, non K. a. 210 arte egon baitzen.
Jasoera hauek Siziliaren barruan gertatzen ziren bitartean, Martzelok ia Sirakusa guztia kontrolatu zuen (K.a. 212) [[Akradina]] eta [[Ortigia]] izan ezik<ref>Livio XXV. 25.</ref>. Hipokrates eta Himilkon, bestalde, alperrik saiatu ziren hiria salbatzen eta Anapo ibaiaren eskualde [[zingira]]tsuan, hiritik 12 kilometrora, kanpaleku ezarri zuten<ref>Livio XXIV, 36, 2.</ref>. Osasun baldintzak zirela medio izurria agertu zen eta horren ondorioz Himilkon eta Hipokrates hil ziren. Epizidek zertxobait gehiago iraun zuen, baina azkenean Agrigentora erretiratu zen, non K. a. 210 arte egon baitzen.


==Bibliografia==
==Bibliografia==
41. lerroa: 41. lerroa:
! Aurrekoa !! Sirakusako tiranoa !! Ondorengoa
! Aurrekoa !! Sirakusako tiranoa !! Ondorengoa
|-
|-
|<small><center>[[Adranodoro Sirakusakoa|Adranodoro]] || <center><small>K. a. 213-212 [[Epizide Sirakusakoa|Epizide]] anaiarekin|| <center><small>[[Pulcro]] eta [[Flaco]] erromatar kontsulak
|<small><center>[[Adranodoro Sirakusakoa|Adranodoro]] || <center><small>K.a. 213-212 [[Epizide Sirakusakoa|Epizide]] anaiarekin|| <center><small>[[Pulcro]] eta [[Flaco]] erromatar kontsulak
|}
|}
</center>
</center>

19:04, 18 otsaila 2018ko berrikusketa

Hipokrates (Kartago, ...-Anapo ibaian K.a. 212) kartagotar militarra zen, Sirakusako tiranoa 214-212 bitartean Epizide anaiarekin.

Antzinako Sirakusako mapa (Syrakousai).

Biografia

Hipokratesen ama kartagotarra zen eta aita Agatoklesen agintaldian erbesteratutako sirakusarra. Bazuen beste anaia gazteago bat, Epizide izenekoa. Gaztetan, anaiarekin batera, Hanibalen armadan borroka egin zuen Hispanian eta Italian non adorea frogatu zuen. Cannaeko guduaren ostean, Hieronimo Sirakusakoak Hanibali enbaxadoreak bidali zizkion. Kartagotarrak, berriz, bi anaiak aukeratu zituen sirakusarrekin hitz egiteko K.a. 215ean[1]. Bion artean errege gaztea konbentzitu zuten Erromarekin aliantza apur zezala[2]. Hieronimoren erailketak, K.a. 214an,[3] eta ondorengoko matxinadek, planak bertan behera utzi zituzten eta enbaxadoreak izutu ziren. Hauek ibiltzeko baimenak eskatu zituzten Kartagora itzultzeko. Geroago, ulertu zuten onura atera lezaketela egoera horretatik. Adranodororen hiltzailea botereaz jabetu zenean[4], Erromaren aldeko alderdiak berriro agindu zuen Sirakusan eta, ondorioz, bi anaiek Lentinin babesa bilatu zuten.[5] Han egonda, Marko Klaudio Martzelok eraso zituen.[6]. Bitartean, sirakusarrek berriro etsaitu ziren erromatarrekin hauek hiri honetan egin zuten sarraskiarengatik. Horren ostean, sirakusarrek Hipokrates eta Epizide tirano berriak aldarrikatu zituzten.[7];[8] Martzelok Sirakusa setiatu zuen[9] baina bi anaiek elkarrekin gogor defendatu zuten hiria. Geroago, bakarrik Epizidek, Hipokrates Agrigentora joan zelako Himilkon laguntzera, zeina Heraklea Minoan lehorreratu zen kartagotar armadarekin[10]. Hau 25.000 soldadu, 3.000 zaldun eta 12 elefantez osatuta zegoen, Pachino muinoan izan zutena baino handiagoa.

Himilkon Herakleara heldu ondoren, Agrigento errenditu eta, laster, Hipokratesekin elkartu zen. Honek 10.000 oinezkoz eta 50 zaldunezko armada zekarren eta erabaki zuen Akrillairen ondoan kanpalekua jartzea[11]. Sirakusarrek haien eremua gotortzen zuten bitartean, Martzelo Agrigentotik itzuli zen, jadanik etsaiek okupatuta, eta ez zuen espero Sirakusako armada aurkitzea[12]. Himilkonen erasoaren beldur zenez, armada formazioan eraman zuen ustezko eraso bati aurre egiteko. Zuhurtasun horretaz baliatuz, sirakusarrak kontrolatu ahal zituen. Izan ere, sirakusarrak kanpaleku lanak prestatzen zituztenean, ustekabean harrapatuak izan ziren, gehienbat infanteria. Zalditeriari dagokionez, zenbait borrokatxoren ostean, Akrillaira alde egin zuen Hipokratesen kanpalekura[13]. Gudu honi esker, Martzelok Epipolas kontrolatu zuen (Sirakusako giltza) eta sikuloar askok erromatarrekin jarraitzea erabaki zuten. Martzelo Sirakusaren aurreko kanpalekura itzuli zen. Erromaterrek Ennan egindako sarraskiaren ondoren, Hipokrates eta Himilkon hiria laguntzera joan ziren, baina han egonda konturatu ziren ezin zutela ezer egin. Horren ostean, Hipokratesek Murgantian bilatu zuen babesa eta Himilkonek, berriz, Agrigenton. Jasoera hauek Siziliaren barruan gertatzen ziren bitartean, Martzelok ia Sirakusa guztia kontrolatu zuen (K.a. 212) Akradina eta Ortigia izan ezik[14]. Hipokrates eta Himilkon, bestalde, alperrik saiatu ziren hiria salbatzen eta Anapo ibaiaren eskualde zingiratsuan, hiritik 12 kilometrora, kanpaleku ezarri zuten[15]. Osasun baldintzak zirela medio izurria agertu zen eta horren ondorioz Himilkon eta Hipokrates hil ziren. Epizidek zertxobait gehiago iraun zuen, baina azkenean Agrigentora erretiratu zen, non K. a. 210 arte egon baitzen.

Bibliografia

Antzinako informazio iturriak

  • (GRC) Appiano di Alessandria, Historia Romana (Ῥωμαϊκά), VII e VIII. Versione in inglese qui.
  • (LA) Eutropio, Breviarium ab Urbe condita, III.
  • (LA) Orosio, Historiarum adversos paganos libri VII.
  • (GRC) Plutarco, Vite Parallele: Marcello.
  • (GRC) Polibio, Storie (Ἰστορίαι), VIII. Versioni in inglese disponibili qui e qui.
  • (GRC) Strabone, Geografia, V. Versione in inglese disponibile qui.
  • (LA) Tito Livio, Ab Urbe condita libri.
  • (LA) Tito Livio, Periochae, vol. 24.

Informazio iturri garaikideak

  • BRIZZI, Giovanni: Storia di Roma. 1. Dalle origini ad Azio, Bologna, Patron, 1997, ISBN 978-88-555-2419-3.
  • PIGANIOL, André: Le conquiste dei romani, Milano, Il Saggiatore, 1989.
  • SCULLARD, Howard H.: Storia del mondo romano. Dalla fondazione di Roma alla distruzione di Cartagine, vol.I, Milano, BUR, 1992, ISBN 9788817119030.

Erreferentziak

  1. ↑ Polibio, Historiak VIII. 2, 3.
  2. ↑ Polibio, VII, 4, 4-9.
  3. ↑ Polibio, VII, 7, 3.
  4. ↑ Livio, XXIV, 27.1-3.
  5. ↑ Livio, XXIV, 29.6-11.
  6. ↑ Livio, XXIV, 30.1-2.
  7. ↑ Polibio, VIII, 3, 1
  8. ↑ Livio, XXIV, 31-32.
  9. ↑ Livio , XXIV, 33.
  10. ↑ Livio, XXIV, 35.
  11. ↑ Livio XXIV. 35,6,8.
  12. ↑ Livio XXIV. 35.9.
  13. ↑ Livio XXIV. 36,1
  14. ↑ Livio XXV. 25.
  15. ↑ Livio XXIV, 36, 2.

Ikusi, gainera

Aurrekoa Sirakusako tiranoa Ondorengoa
Adranodoro
K.a. 213-212 Epizide anaiarekin
Pulcro eta Flaco erromatar kontsulak
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Hipokrates_Sirakusakoa&oldid=6135993"(e)tik eskuratuta