Irailaren 6

Irailaren 6a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta berrogeita bederatzigarren eguna da, 250.a bisurteetan. 116 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Karlos Argiñano Jaiotza: Beasain eta Gipuzkoa, 1948 Patxi Puñal Jaiotza: Iruñea, 1975 Pedro Maria Artola Jaiotza: Andoain, 1948 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Rikardo I.a Ingalaterrakoa Jaiotza: Oxford, 1157 eta 1157 (egutegi gregorianoa) Heriotza: Châlus, 1199ko apirilaren 6a John Dalton Jaiotza: Cumberland (en) , 1766 Heriotza: Manchester, 1844ko uztailaren 27a Jane Addams Jaiotza: Cedarville, 1860 eta 1860 Heriotza: Chicago, 1935eko maiatzaren 22a La Fayetteko markesa Jaiotza: Chavaniac-Lafayette, 1757 Heriotza: former 1st arrondissement of Paris (en) , 1834ko maiatzaren 20a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Irailaren 6ko jaiotzak Christian Boltanski • Macy Gray • Alexander Butlerov • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Víctor Pradera Jaiotza: Iruñea, 1872ko apirilaren 19a Heriotza: Donostia, 1936 Jose Manuel Aizpurua Jaiotza: Donostia, 1902 Heriotza: Donostia, 1936 José María Urkijo Ibarra Jaiotza: Bilbo, 1872ko maiatzaren 5a Heriotza: Donostia, 1936 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Akira Kurosawa Jaiotza: Shinagawa, 1910eko martxoaren 23a Heriotza: Setagaya, 1998 Tiziano Jaiotza: Pieve di Cadore, 1490, 1488, 1480(e)ko hamarkada eta 1489 Heriotza: Venezia, 1576 Jean-Paul Belmondo Jaiotza: Neuilly-sur-Seine, 1933ko apirilaren 9a Heriotza: Parisko 7. barrutia, 2021 Luciano Pavarotti Jaiotza: Modena, 1935eko urriaren 12a Heriotza: Modena, 2007 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Irailaren 6ko heriotzak Madeleine L'Engle • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Elkanoren bidaiaren ibilbidea. 1522 - Juan Sebastian Elkano nabigatzailea Cadizera iritsi zen, munduari bira eman ostean (irudian) itsasontzi bat eta 19 gizonekin. 1870 - Kosme Etxebarrietak Bizkaiko komentu guztiak ixteko eskatu zion Aldundiari. 1901 - Leon Czolgoszek William McKinley AEBetako presidenteari tiro egin zion. + Gertaera gehiago... Egutegia << Iraila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Astelehena 2022: Asteartea 2023: Asteazkena 2025: Larunbata 2026: Igandea 2027: Astelehena Izendegia Santutegia: Bega Andennekoa, Eleuterio Spoletokoa, Zakarias Seaska egutegia: Urtzi/Ortzi eta Onditz.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1870 - Kosme Etxebarrietak Bizkaiko komentu guztiak ixteko eskatu zion Aldundiari.
• 1980 - ETAk Basilio Altuna Fernandez de Arroyabe polizia nazionala hil zuen Araban.

Mundua

• 1522 - Juan Sebastian Elkano euskal nabigatzailea Sanlúcar de Barramedara iritsi zen, munduari bira eman ostean itsasontzi bat (Victoria) eta 19 gizonekin.
• 1901 - Leon Czolgoszek William McKinley AEBetako presidenteari tiro egin zion.
• 2006 - Bahiturik egondako Natasha Kampusch neska Austriarrari eginiko elkarrizketa bat eman zuen herrialde horretako telebista batek.
• 2017 - Kataluniako Parlamentuak independentziari buruzko autodeterminazio erreferendum loteslearen legea onartu zuen.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 1959ko Bizkaiko Bertsolari Txapelketaren finala Balendin Enbeitak irabazi zuen. Bere bigarren txapela izan zen.

Mundua

• 1946 - Notorious (euskaraz Nabarmen) filma estreinatu zen, Alfred Hitchcockek zuzendu eta Cary Grant, Ingrid Bergman eta Claude Rains aktoreek antzeztu zuten.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1512 - Alfonso de Córdoba, nafar noble eta militarra (h. 1565).
• 1776 - Jose Maria Orbe, El Manchuelo de Ermua, gipuzkoar karlista militarra (h. 1850).
• 1874 - Ángel Larroque, bizkaitar margolaria (h. 1961).
• 1902 - Cristina Arteaga, gipuzkoar moja, poeta eta historialaria (h. 1984).
• 1903 - Alfredo Espinosa, euskal herritar politikari errepublikarra eta medikua (h. 1937).
• 1916 - José María Busca Isusi, gaztelaniaz idatzi zuen gipuzkoar idazlea (h. 1986).
• 1948 -
  • Karlos Argiñano, gipuzkoar sukaldaria, telebista aurkezlea eta enpresaburua.
  • Pedro Maria Artola, gipuzkoar futbolari ohia.
• 1949 - Natxo de Felipe, bizkaitar abeslari eta folk musikaria, Oskorri taldearen sortzaileetarikoa.
• 1956 - Xabier Isasi, EHUko psikologia eta estatistikako irakaslea.
• 1958 - Felix Arkarazo, bizkaitar aktore eta bikoiztailea.
• 1960 - Kepa Gallego, bizkaitar aktorea eta zinema zuzendaria.
• 1962 - Elena Martínez de Madina, arabar euskal filologoa.
• 1963 - Josu Jon Imaz, EBBko presidente ohia eta Petronorreko presidentea.
• 1966 - Mikel Valverde, arabar marrazkigilea.
• 1974 - Oskar Astarloa, gipuzkoar errugbilari ohia.
• 1975 - Patxi Puñal, nafar futbolaria.
• 1976 - Jon Ander Lopez Maquiera, bizkaitar futbolaria (h. 2013).

Mundua

• 1475 - Sebastiano Serlio, italiar arkitekto eta eskultorea.
• 1656 - Guillaume Dubois, frantziar kardinala eta politikaria (h. 1723).
• 1666 - Ivan V.a Errusiakoa, Errusiako tsarra (h. 1696).
• 1757 - La Fayetteko markesa, frantziar militarra eta politikaria (h. 1834).
• 1766 - John Dalton, ingeles kimikaria, fisikaria eta meteorologoa (h. 1844).
• 1773 - Login Geiden, Errusiar Itsas Armada Inperialeko nederlandar almirantea (h. 1850).
• 1789 - Friedrich Wilhelm Schadow, alemaniar margolaria, nazaretar artearen margolari jarraitzaile eta kidea (h. 1862).
• 1802 - Alcide d'Orbigny, frantziar (edo bretainiar) naturalista (h. 1857).
• 1808 - Abd el-Kader, Aljeriako emirra (h. 1883).
• 1809 - Bruno Bauer, alemaniar filosofoa (h. 1882).
• 1817 - Mihail Kogalniceanu, Errumaniako lehen ministroa (h. 1891).
• 1835 - Émile Combes, Frantziako Lehen Ministroa (h. 1921).
• 1860 - Jane Addams, estatubatuar soziologoa, 1931ko Bakearen Nobel Saria (h. 1935).
• 1863 - Dmitri Grave, sobietar garaiko errusiar matematikaria (h. 1939).
• 1876 - John James Richard Macleod, ingeles sendagilea, 1923ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1935).
• 1891 - Yrjö Väisälä, finlandiar astronomo eta fisikaria (h. 1971).
• 1892 - Edward Victor Appleton, ingeles fisikaria, 1947ko Fisikako Nobel Saria (h. 1965).
• 1900 - Julien Green, frantziar idazlea (h. 1998).
• 1902 - Sylvanus Olympio, Togoko lehen presidentea (h. 1963).
• 1906 -
  • Luis Federico Leloir, frantziar-argentinar biokimikaria, 1970eko Kimikako Nobel Saria (h. 1987).
  • Max Müller, alemaniar filosofoa (h. 1994).
• 1907 - Maurice Kendall, britainiar estatistikaria, Kendallen tau estatistikoaren asmatzailea (h. 1983).
• 1911 - Milorad B. Protić, serbiar astronomoa (h. 2001).
• 1912 - Nicolas Schöffer, hungariar eskultorea eta artearen teorialaria (h. 1992).
• 1913 - Leônidas da Silva, brasildar futbolaria (h. 2004).
• 1915 - Franz Josef Strauss, alemaniar politikaria (h. 1988).
• 1921 - Carmen Laforet, espainiar eleberrigilea (h. 2004).
• 1923 - Petri II.a Jugoslaviakoa, Jugoslaviako azken erregea (h. 1970).
• 1925 -
  • Andrea Camilleri, italiar idazle, gidoilari eta zine eta antzerki zuzendaria.
  • Ángel González, espainiar poeta (h. 2008).
• 1928 -
  • Paul Chemetov, frantziar arkitektoa.
  • Fumihiko Maki, japoniar arkitektoa.
• 1934 - Paul Naschy, espainiar aktore, zinema zuzendari eta haltera (h. 2009).
• 1936 - Brian Stowell, manxera hizkuntza suspertzeko lanetan dabilen ekintzaile nagusietako bat.
• 1939 -
  • Gérard Fromanger, frantziar margolaria.
  • Susumu Tonegawa, japoniar biologo molekularra eta fisiologoa, 1987ko Medikuntzako Nobel Saria.
• 1943 - Richard J. Roberts, britainiar biokimikaria eta biologo molekularra, 1993ko Medikuntzako Nobel Saria.
• 1944 - Donna Haraway, Kaliforniako Unibertsitateko irakasle emeritua Kontzientziaren Historia programan.
• 1952 - Fernando Ignacio González Laxe, Galiziako Xuntaren laugarren presidentea.
• 1962 -
  • Soniya Nityanand, hematologian bereizitutako indiar immunologoa.
  • Kevin Willis, NBAko estatubatuar saskibaloi jokalari ohia.
• 1964 - Rosie Perez, estatubatuar aktore, koreografo eta dantzaria.
• 1966 - Jordi Turull, Kataluniako Generalitateko kontseilaria eta bozeramailea.
• 1970 - Leonora Áquilla, brasildar kazetaria.
• 1971 - Dolores O'Riordan, irlandar indie eta rock alternatibo abeslari eta konposatzailea, The Cranberries taldeko bokalista (h. 2018).
• 1976 - Naomie Harris, ingeles aktorea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1600 - Frai Frantzisko Tolosakoa, gipuzkoar gotzaina.
• 1884 - Pierre de Laussat, euskal politikaria, Frantzian (j. 1795).
• 1936 -
  • Jose Manuel Aizpurua, donostiar arkitektoa, fusilatua (j. 1902).
  • Víctor Pradera, euskal herritar politikari, ingeniari, abokatu eta historialaria, fusilatua (j. 1873).
  • José María Urkijo Ibarra, bizkaitar politikaria, industria-gizona eta kazetaria, fusilatua (j. 1872).
• 2009 - Jose Maria Agirre Salaberria, bizkaitar milizianoa, Mauthausengo kontzentrazio esparrutik bizirik atera zelako ezaguna, Palma Mallorcakoan (j. 1919).

Mundua

• 972 - Joan XIII.a, Aita santua.
• 1511 - Ashikaga Yoshizumi, Ashikaga shogunerriko hamaikagarren shoguna (j. 1481).
• 1566 - Suleiman I.a, Otomandar Inperioaren hamargarren sultana (j. 1494).
• 1585 - Luca Cambiaso, italiar pintorea (j. 1527).
• 1683 - Jean-Baptiste Colbert, Frantziako finantza-ministroa (j. 1619).
• 1839 - Vicente González Moreno, espainiar militar karlista (j. 1778).
• 1885 - Narciso Monturiol, kataluniar asmatzaile eta politikaria (j. 1819).
• 1907 - Sully Prudhomme, frantziar poeta, 1901eko Literaturako Nobel Saria (j. 1839).
• 1933 - Zacarías Martínez, espainiar agustindar erlijiosoa eta biologoa, Gasteizko apezpikua izandakoa (j. 1864).
• 1950 - Olaf Stapledon, ingeles eleberrigilea (j. 1886).
• 1951 - Joan Vollmer, Beat belaunaldiak hasieran izan zuen emakumerik garrantzitsuena (j. 1923).
• 1956 - Alex Raymond, estatubatuar marrazkigilea, komikigintzan eragin handia izan duena (j. 1909).
• 1962 - Hanns Eisler, alemaniar musikagilea (j. 1898).
• 1966 -
  • Margaret Sanger, estatubatuar erizaina, kontrazepzioaren onarpenaren aldeko ekintzailea (j. 1879).
  • Hendrik Verwoerd, Hegoafrikako lehen ministroa, apartheid sistemaren sortzaile eta bultzatzailetzat hartua (j. 1901).
• 1967 - Sophie Drinker, estatubatuar idazlea, musikaria eta musikologoa (j. 1888).
• 1978 - Adolf Adi Dassler, Adidas alemaniar kirol enpresaren sortzailea (j. 1900).
• 1985 - Rodney Robert Porter, britainiar biokimikaria, 1967ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1917).
• 1997 - Salvador Artigas, espainiar futbolari eta entrenatzailea (j. 1913).
• 1998 - Akira Kurosawa, japoniar zinema zuzendari, ekoizle eta gidoilaria (j. 1910).
• 2007 - Luciano Pavarotti, italiar tenorra, XX. mendearen bigarren erdialdeko operako abeslarien artean ospetsuena (j. 1935).
• 2011 - Masanori Sanada, japoniar futbolaria (j. 1968).
• 2017 -
  • Kate Millett, estatubatuar idazle feminista erradikal eta ekintzailea, zinemagilea, eskultorea, hezitzailea eta filosofoa (j. 1934).
  • Lotfi A. Zadeh, Azerbaijandar matematikaria eta Berkeley Unibertsitateko irakaslea (j. 1921).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Urtzi/Ortzi eta Onditz.
• Jaiegunak: Elorrion Iraileko Andre Mariaren jaiak.

Irailaren 5 | Urteko egutegi | Irailaren 7