Humanitate digitalak: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t +erreferentzia zerrenda txantiloia
Index Thomisticus
5. lerroa: 5. lerroa:
== Definizioa ==
== Definizioa ==


Jakintsuak eta profesionalak '''Humanitate Digital'''en definizioa etengabe eraldatzen ari dira. Alorra jarraiki aldatzen eta garatzen ari denez, definizio espezifikoak azkar zaharkitu daitezke edo etorkizunerako garapena murriztu dezakete.<ref>{{Cite book|hizkuntza=en|izenburua=Digital Humanities in Practice|urtea=2012|abizena=Warwick|izena=Claire|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=Facet Publishing|ISBN=9781856047661|abizena2=Terras|izena2=Melissa|abizena3=Nyhan|izena3=Julianne}}</ref> ''Debates in the Digital Humanities''-eko (2016) bigarren aleak alorra definitzeko zailtasuna onartzen du: “Artxibo digitalekin, analisi kuantitatiboekin, eta tresna-eraikin-proiektuekin batera behin bereizgarri izan zirenak alorrean, orain HDek metodoen eremu zabal bat kontuan hartzen du: imajina-sorta handien bistaratzeak, tresna historikoen modelotza 3Dn, 'natibo digitalen' hitzaldiak, hashtag-aktibismoa eta horren analisia, txandakako errealitate-jokoak, ''makerspace'' mugikorrak, eta abar."<ref>{{Cite book|hizkuntza=en|izenburua=Digital Humanities: The Expanded Field|urtea=2016|abizena=F. Klein|izena=Lauren|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=University of Minnesota Press|ISBN=|izena2=Matthew|abizena2=K. Gold}}</ref>
Humanitate digitalen definizioa etengabe eraldatzen ari dira. Alorra jarraiki aldatzen eta garatzen ari denez, definizio espezifikoak azkar zaharkitu daitezke edo etorkizunerako garapena murriztu dezakete.<ref>{{Cite book|hizkuntza=en|izenburua=Digital Humanities in Practice|urtea=2012|abizena=Warwick|izena=Claire|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=Facet Publishing|ISBN=9781856047661|abizena2=Terras|izena2=Melissa|abizena3=Nyhan|izena3=Julianne}}</ref> ''Debates in the Digital Humanities''-eko (2016) bigarren aleak alorra definitzeko zailtasuna onartzen du: “Artxibo digitalekin, analisi kuantitatiboekin, eta tresna-eraikin-proiektuekin batera behin bereizgarri izan zirenak alorrean, orain HDek metodoen eremu zabal bat kontuan hartzen du: imajina-sorta handien bistaratzeak, tresna historikoen modelotza 3Dn, 'natibo digitalen' hitzaldiak, hashtag-aktibismoa eta horren analisia, txandakako errealitate-jokoak, ''makerspace'' mugikorrak, eta abar."<ref>{{Cite book|hizkuntza=en|izenburua=Digital Humanities: The Expanded Field|urtea=2016|abizena=F. Klein|izena=Lauren|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=University of Minnesota Press|ISBN=|izena2=Matthew|abizena2=K. Gold}}</ref>


Historikoki, humanitate digitalak humanitate informatikoetatik kanpo garatu ziren eta informatika humanistikoarekin, informatika sozialarekin, eta komunikabide-ikasketen alorrarekin erlazionatu egin zen. Termino zehatzetan, humanitate digitalek gai anitzak barne hartzen dituzte, iturri primarioen bildumak antolakuntzatik (nagusiki testual), datu kulturalen sorta handien datu-meatzaritzara eta gai-modelotzara.
Historikoki, humanitate digitalak humanitate informatikoetatik kanpo garatu ziren eta informatika humanistikoarekin, informatika sozialarekin, eta komunikabide-ikasketen alorrarekin erlazionatu egin zen. Termino zehatzetan, humanitate digitalek gai anitzak barne hartzen dituzte, iturri primarioen bildumak antolakuntzatik (nagusiki testual), datu kulturalen sorta handien datu-meatzaritzara eta gai-modelotzara.
15. lerroa: 15. lerroa:
== Historia ==
== Historia ==


Humanitate Digitalek Humanitate Informatikoen alorran dute jatorria, eta hauen hasiera XX.mendeko 40 hamarkadaren bukaeran izan zen, Roberto Busa eruditu jesuitak eta enplegatu zituen emakumeek sustatutako lanarekin.<ref>{{Cite web|url=http://digitalhumanities.org/dhq/vol/3/3/000065/000065.html|izenburua=Humanities Computing as Digital Humanities|sartze-data=2018-06-7|egunkaria=|aldizkaria=Digital Humanities Quarterly|abizena=Svensson|izena=Patrik|egile-lotura=|hizkuntza=en|formatua=}}</ref><ref>{{Cite book|hizkuntza=en|izenburua=The History of Humanities Computing|urtea=2004|abizena=Hockney|izena=Susan|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=Blackwell Publishing|ISBN=1405103213}}</ref>
Humanitate digitalek humanitate informatikoen alorran dute jatorria, eta hauen hasiera XX.mendeko 40 hamarkadaren bukaeran izan zen, Roberto Busa eruditu jesuitak eta enplegatu zituen emakumeek sustatutako [[Tomas Akinokoa]]ren lanetarako konputagailuaren bitartez sortutako ''Index Thomisticus'' aurkibide elektronikoa.<ref>{{Cite web|url=http://digitalhumanities.org/dhq/vol/3/3/000065/000065.html|izenburua=Humanities Computing as Digital Humanities|sartze-data=2018-06-7|egunkaria=|aldizkaria=Digital Humanities Quarterly|abizena=Svensson|izena=Patrik|egile-lotura=|hizkuntza=en|formatua=}}</ref><ref>{{Cite book|hizkuntza=en|izenburua=The History of Humanities Computing|urtea=2004|abizena=Hockney|izena=Susan|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=Blackwell Publishing|ISBN=1405103213}}</ref>


== Erreferentziak ==
== Erreferentziak ==

07:33, 12 ekaina 2018ko berrikusketa

Humanitate digitalak (HD) konputazioa eta teknologia digitalak eta gizarte-zientziak batzen dituen esparru akademiko bat da. Gizarte Zientzietan baliabide digitalen erabilera sistematikoa eta euren aplikazioaren inguruko ondorioak aztertzen ditu[1][2]. Ikasketa prozesu akademikoaren barnean ikerketa, irakaskuntza eta argitaratze-prozesuan konputazioarekin lotutako tresna kolaboratibo eta diziplina-artekoak barneratzen ditu. Tresna eta metodo digitalak gizarte zientzien ikasketara ekartzen ditu, onartuz hitz idatzia jada ez dela ezagutzaren sorrera eta sakabanatze medio nagusia[3].

Aplikazio eta teknika berriak sortuz eta erabiliz, HDren barruan ikerketa eta ikasketa modu berriak erabiltzen dira, aldi berean honek ondare kulturalean eta kultura digitalean duen inpaktua ikertuz eta kritikatuz[2].Beraz, HDk bi norabideko harremana sortzen du humanitateen eta erabiltzen den teknologiaren artean: akademikoki erabiltzen da teknologia humanitateen ikasketa eta ikerketan, eta teknologia hori ikerketa esparrua da ere gizarte zientzien ikuspegitik. Askotan, aldi berean gertatzen dira bi prozesuak.

Definizioa

Humanitate digitalen definizioa etengabe eraldatzen ari dira. Alorra jarraiki aldatzen eta garatzen ari denez, definizio espezifikoak azkar zaharkitu daitezke edo etorkizunerako garapena murriztu dezakete.[4] Debates in the Digital Humanities-eko (2016) bigarren aleak alorra definitzeko zailtasuna onartzen du: “Artxibo digitalekin, analisi kuantitatiboekin, eta tresna-eraikin-proiektuekin batera behin bereizgarri izan zirenak alorrean, orain HDek metodoen eremu zabal bat kontuan hartzen du: imajina-sorta handien bistaratzeak, tresna historikoen modelotza 3Dn, 'natibo digitalen' hitzaldiak, hashtag-aktibismoa eta horren analisia, txandakako errealitate-jokoak, makerspace mugikorrak, eta abar."[5]

Historikoki, humanitate digitalak humanitate informatikoetatik kanpo garatu ziren eta informatika humanistikoarekin, informatika sozialarekin, eta komunikabide-ikasketen alorrarekin erlazionatu egin zen. Termino zehatzetan, humanitate digitalek gai anitzak barne hartzen dituzte, iturri primarioen bildumak antolakuntzatik (nagusiki testual), datu kulturalen sorta handien datu-meatzaritzara eta gai-modelotzara.

Humanitate Digitaletan bai material digitalizatuak (egokituak) bai berez digitalak diren materialak sartzen dira. Bi metodologia elkartzen ditu: alde batetik, humanitatezko diziplina tradizionalak (historia, filosofia, hizkuntzalaritza, literatura, arte ederrak, arkeologia, musika eta kultura azterbideak) eta beste alde batetik, gizarte zientziak[6], informatikarako tresnekin (hypertext-a, hypermedia, datu-bistaratzea, informazio-berreskuratzea, datu-meatzaritza, estatistika, testu-meatzaritza, mapping digitala), eta argitaratze digitala.

Humanitate digitalekin erlazionatutako azpiarlorrak sortu dira: software-ikasketak, plataforma-ikasketak, eta kode-ikasketa kritikoak, esate baterako. Humanitate digitalak parekatzen dituzten beste alorren artean, komunikabide (ikasketa) berriak, informazio-zientziak edota konposizioari buruzko komunikabide teoriak topa ditzakegu, joku ikasketak, bereziki humanitate digitalen diseinu eta produkzioarekin erlazionaturikoak, eta kultura ikerketak.

Historia

Humanitate digitalek humanitate informatikoen alorran dute jatorria, eta hauen hasiera XX.mendeko 40 hamarkadaren bukaeran izan zen, Roberto Busa eruditu jesuitak eta enplegatu zituen emakumeek sustatutako Tomas Akinokoaren lanetarako konputagailuaren bitartez sortutako Index Thomisticus aurkibide elektronikoa.[7][8]

Erreferentziak

  1. (Ingelesez) «1A. Introduction | Introduction to Digital Humanities» dh101.humanities.ucla.edu (Noiz kontsultatua: 2018-02-16).
  2. a b Melissa. (2012-01-20). «Melissa Terras' Blog: Infographic: Quantifying Digital Humanities» Melissa Terras' Blog (Noiz kontsultatua: 2018-02-16).
  3. Digital humanities. MIT Press 2012 ISBN 9780262312097. PMC 819446318..
  4. (Ingelesez) Warwick, Claire; Terras, Melissa; Nyhan, Julianne. (2012). Digital Humanities in Practice. Facet Publishing ISBN 9781856047661..
  5. (Ingelesez) F. Klein, Lauren; K. Gold, Matthew. (2016). Digital Humanities: The Expanded Field. University of Minnesota Press.
  6. (Ingelesez) «Cambridge Digital Humanities» University of Cambridge (Noiz kontsultatua: 2018-06-7).
  7. (Ingelesez) Svensson, Patrik. Humanities Computing as Digital Humanities. (Noiz kontsultatua: 2018-06-7).
  8. (Ingelesez) Hockney, Susan. (2004). The History of Humanities Computing. Blackwell Publishing ISBN 1405103213..