Ursula K. Le Guin: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Gorkaazk (eztabaida | ekarpenak)
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
Luistxo (eztabaida | ekarpenak)
3. lerroa: 3. lerroa:


== Biografia ==
== Biografia ==
Intelektualen familia batean jaio zen. Bere gurasoak ziren Alfred L. Kroeber eta Theodora Kracaw, antropologia eta etnologia alorrean aritu ziren, eta horrek badu bere garrantzia Le Guinen ibilbide literarioaren ezaugarri batzuetan<ref name=":0">{{Erreferentzia|izena=Iban|abizena=Zaldua|urtea=|izenburua=Ursula K. Le Guin, azken klasikoa|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=eu-ES|data=2018-07-18|url=https://ibanzaldua.wordpress.com/2018/07/18/ursula-k-le-guin-azken-klasikoa/|aldizkaria=Oharrak & Hondarrak|sartze-data=2018-07-18}}</ref>. idazle bokazioa aurkeztu zuen txikitatik, eta etxean izan zuen hainbat [[mito]] eta [[elezahar]]ren ezagutza.
Txikitatik izan zuen hainbat [[mito]] eta [[elezahar]]ren ezagutza. Unibertsitateko ikasketak bukatu, eta [[Fulbright beka]] lortu zuen, [[Frantzia]]n ikasi ahal izateko. Han, senarra izango zuen Charles Le Guin ezagutu zuen. Senar-emazteak Georgiara joan ziren orduan bizitzera, eta Ursula frantseseko irakasle gisa aritu zen Mercer Unibertsitatean.


=== Ikasketak ===
Filologia ikasketak egin zituen, frantziar eta italiar literaturan espezializatuz. [[Fulbright beka]] lortu zuen, [[Frantzia]]n ikasi ahal izateko. Europan ezagutu zuen bere senarra izango zena, Charles Le Guin, Portlandeko unibertsitateko historia irakaslea bihurtuko zena. Senar-emazteak [[Georgia (AEB)|Georgiara (AEB)]] joan ziren gero bizitzera, eta Ursula frantseseko irakasle gisa aritu zen Mercer Unibertsitatean.

=== Literaturako ibilbidea ===
Ordurako, idatziak zituen argitaratu gabeko bost eleberri, baina 1964an argitaratu zuen lehen obra, [[Eskandinavia]]ko [[Odin]]en mitoan oinarritutako eleberria: "Rocannonen mundua". Liburu hark izan zuen harrera onak bultzaturik, beste eleberri batzuk ere argitaratu zituen: "Erbeste planeta" (1966), "Ilusioen hiria" (1967), "Iluntasunaren ezkerreko eskua" (1969), "Basoa da munduren hitza" (1972) eta "Behartsuak" (1974).
Ordurako, idatziak zituen argitaratu gabeko bost eleberri, baina 1964an argitaratu zuen lehen obra, [[Eskandinavia]]ko [[Odin]]en mitoan oinarritutako eleberria: "Rocannonen mundua". Liburu hark izan zuen harrera onak bultzaturik, beste eleberri batzuk ere argitaratu zituen: "Erbeste planeta" (1966), "Ilusioen hiria" (1967), "Iluntasunaren ezkerreko eskua" (1969), "Basoa da munduren hitza" (1972) eta "Behartsuak" (1974).


[[Fantasia]]zko kontakizunak ez ezik, haur-literatura ere landu du Ursulak, eta arlo horretako sari nazionala ere irabazi zuen "Itsaslurreko liburuak" trilogiako hirugarren liburuarekin: "Itsasertz urrunena" (1972). Azken liburuen artean, aipagarriak dira: "Beti itzultzen da etxera" (1985), "Koartzaren begia" (1991) eta "Arrain-zopa" (1992), "Kontakizuna" (2000) "Lavinia" (2008) eta Terramar saileko kontakizunak.
[[Fantasia]]zko kontakizunak ez ezik, haur-literatura ere landu du Ursulak, eta arlo horretako sari nazionala ere irabazi zuen "Itsaslurreko liburuak" trilogiako hirugarren liburuarekin: "Itsasertz urrunena" (1972). Azken liburuen artean, aipagarriak dira: "Beti itzultzen da etxera" (1985), "Koartzaren begia" (1991) eta "Arrain-zopa" (1992), "Kontakizuna" (2000) "Lavinia" (2008) eta Terramar saileko kontakizunak.


=== Zientzia fikzioan, emakumezkoen rola nabarmentzen ===
Hainbat sari jaso ditu, eta SFWA Estatu Batuetako Zientzia Fikzio eta Fantasia Idazleen Elkartearen Grand Master titulua eskuratu zuen lehen emakumezkoa izan zen.
Hainbat sari jaso ditu, eta SFWA Estatu Batuetako Zientzia Fikzio eta Fantasia Idazleen Elkartearen Grand Master titulua eskuratu zuen lehen emakumezkoa izan zen.

Genero honetan eman zituenean lehen urratsak, oso alor maskulinizatua zen. Adibidez, [[Alice Bradley|Alice Bradleyk]], Le Guinekin ia batera hasi zen emakume urrietako batek, bere generoa ezkutatu behar izan zuen luzaroan ''James Tiptree jr.'' ezizenaren pean<ref name=":0" />.


== Bibliografia aukeratua ==
== Bibliografia aukeratua ==

09:41, 18 uztaila 2018ko berrikusketa

Ursula K. Le Guin

(2009)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakUrsula Kroeber
JaiotzaBerkeley (Kalifornia)1929ko urriaren 21a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
BizilekuaBerkeley (Kalifornia)
Portland
HeriotzaPortland2018ko urtarrilaren 22a (88 urte)
Hobiratze lekuaezezaguna
Heriotza moduaberezko heriotza: miokardio infartu akutua
Familia
AitaAlfred Louis Kroeber
AmaTheodora Kroeber
Ezkontidea(k)Charles Le Guin  (1953ko abenduaren 22a -  2018ko urtarrilaren 22a)
Anai-arrebak
Hezkuntza
HeziketaHarvard Unibertsitatea
Radcliffe College (en) Itzuli
Columbia Unibertsitatea 1952) Arte-masterra
Berkeley High School (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakidazlea, gidoilaria, itzultzailea, eleberrigilea, poeta, autorea, literatura-kritikaria, zientzia-fikzio idazlea, emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea, haur literatura idazlea, kazetaria eta prosalaria
Enplegatzailea(k)Kaliforniako Unibertsitatea Berkeleyn
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
InfluentziakVirgilio, Philip K. Dick, Virginia Woolf, Jack Vance, Carl Gustav Jung, Lord Dunsany, Herbert George Wells, Piotr Kropotkin, William Shakespeare, Zhuangzi, Lev Tolstoi, J. R. R. Tolkien, Jorge Luis Borges, Emma Goldman, Alizia herrialde miresgarrian, Paul Goodman (en) Itzuli eta Lao Tzu
KidetzaPhi Beta Kappa Elkartea
Ameriketako Estatu Batuetako Arte eta Letren Akademia
Genero artistikoazientzia-fikzioa
fantasia
feminist science fiction (en) Itzuli
Sinesmenak eta ideologia
ErlijioaTaoismoa

ursulakleguin.com
IMDB: nm0494372 Allocine: 139511 Rottentomatoes: celebrity/ursula_k_le_guin TCM: 563810 Metacritic: person/ursula-k-le-guin TV.com: people/ursula-k-leguin
Twitter: ursulakleguin iTunes: 129924788 Musicbrainz: bbdadb51-0e9c-4cc4-b545-968b9375b416 Discogs: 1559057 Find a Grave: 186835369 Edit the value on Wikidata

Ursula Kroeber Le Guin (ˈɜːrsələ_ˈkroʊbər_lə_ˈɡwɪn ahoskatua;[1] Berkeley, Kalifornia, AEB, 1929ko urriaren 21a - 2018ko urtarrilaren 22a[2]) estatubatuar idazlea izan zen.

Biografia

Intelektualen familia batean jaio zen. Bere gurasoak ziren Alfred L. Kroeber eta Theodora Kracaw, antropologia eta etnologia alorrean aritu ziren, eta horrek badu bere garrantzia Le Guinen ibilbide literarioaren ezaugarri batzuetan[3]. idazle bokazioa aurkeztu zuen txikitatik, eta etxean izan zuen hainbat mito eta elezaharren ezagutza.

Ikasketak

Filologia ikasketak egin zituen, frantziar eta italiar literaturan espezializatuz. Fulbright beka lortu zuen, Frantzian ikasi ahal izateko. Europan ezagutu zuen bere senarra izango zena, Charles Le Guin, Portlandeko unibertsitateko historia irakaslea bihurtuko zena. Senar-emazteak Georgiara (AEB) joan ziren gero bizitzera, eta Ursula frantseseko irakasle gisa aritu zen Mercer Unibertsitatean.

Literaturako ibilbidea

Ordurako, idatziak zituen argitaratu gabeko bost eleberri, baina 1964an argitaratu zuen lehen obra, Eskandinaviako Odinen mitoan oinarritutako eleberria: "Rocannonen mundua". Liburu hark izan zuen harrera onak bultzaturik, beste eleberri batzuk ere argitaratu zituen: "Erbeste planeta" (1966), "Ilusioen hiria" (1967), "Iluntasunaren ezkerreko eskua" (1969), "Basoa da munduren hitza" (1972) eta "Behartsuak" (1974).

Fantasiazko kontakizunak ez ezik, haur-literatura ere landu du Ursulak, eta arlo horretako sari nazionala ere irabazi zuen "Itsaslurreko liburuak" trilogiako hirugarren liburuarekin: "Itsasertz urrunena" (1972). Azken liburuen artean, aipagarriak dira: "Beti itzultzen da etxera" (1985), "Koartzaren begia" (1991) eta "Arrain-zopa" (1992), "Kontakizuna" (2000) "Lavinia" (2008) eta Terramar saileko kontakizunak.

Zientzia fikzioan, emakumezkoen rola nabarmentzen

Hainbat sari jaso ditu, eta SFWA Estatu Batuetako Zientzia Fikzio eta Fantasia Idazleen Elkartearen Grand Master titulua eskuratu zuen lehen emakumezkoa izan zen.

Genero honetan eman zituenean lehen urratsak, oso alor maskulinizatua zen. Adibidez, Alice Bradleyk, Le Guinekin ia batera hasi zen emakume urrietako batek, bere generoa ezkutatu behar izan zuen luzaroan James Tiptree jr. ezizenaren pean[3].

Bibliografia aukeratua

Erreferentziak

  1. Le Guin, Ursula. How to Pronounce Me. .
  2. «Ursula K. Le Guin idazlea hil da» Berria 2018-1-24.
  3. a b Zaldua, Iban. (). «Ursula K. Le Guin, azken klasikoa» Oharrak & Hondarrak (Noiz kontsultatua: 2018-07-18).

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Ursula K. Le Guin Aldatu lotura Wikidatan