Valentzia: berrikuspenen arteko aldeak
190. lerroa: | 190. lerroa: | ||
==Historia== |
==Historia== |
||
[[K. a. 138]] urtean erromatarrek Valentzia ireki zuten. XI. mendean, Valentziako taifaren hiriburua zen.<ref>{{cite_web |
[[K. a. 138]] urtean erromatarrek Valentzia ireki zuten. XI. mendean, Valentziako taifaren hiriburua zen.<ref name="gec">{{cite_web |
||
|url=https://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-0068900.xml |
|url=https://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-0068900.xml |
||
|izenburua=València |
|izenburua=València |
||
|abizena= L'Enciclopèdia.cat |
|abizena= L'Enciclopèdia.cat |
||
|hizkuntza= ca |
|hizkuntza= ca |
||
| |
|sartze-data=2018ko abuztuaren 25a |
||
}}</ref> |
}}</ref> |
||
[[1238]]an, Aragoiko errege [[Jakue I.a Konkistatzailea]]k hiria hartu zuen, eta Valentzia [[Valentziako erresuma]]ren hiriburua zen. |
[[1238]]an, Aragoiko errege [[Jakue I.a Konkistatzailea]]k hiria hartu zuen, eta Valentzia [[Valentziako erresuma]]ren hiriburua zen.<ref name="gec"/> |
||
== Demografia == |
== Demografia == |
16:46, 25 abuztua 2018ko berrikusketa
- Artikulu hau Espainiako hiriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Valentzia (argipena)».
Valentzia València | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Espainiako udalerria | |||||||||||
Valentziako Udaletxearen enparantza. Irudi gehiago | |||||||||||
Administrazioa | |||||||||||
Herrialdea | Espainia | ||||||||||
Probintzia | Valentzia | ||||||||||
Alkatea | Joan Ribó (Compromís) | ||||||||||
Izen ofiziala | València / Valencia | ||||||||||
Jatorrizko izena | València | ||||||||||
Posta kodea | 46000 | ||||||||||
INEk ezarritako kodea | 46250 | ||||||||||
Herriburua | City of Valencia (en) | ||||||||||
Geografia | |||||||||||
Koordenatuak | 39°28′12″N 0°22′35″W / 39.47°N 0.3764°W | ||||||||||
Azalera | 134,65 km² | ||||||||||
Altuera | 15 m | ||||||||||
Mugakideak | Albal, Albalat dels Sorells, Alboraia, Albuixec, Alfafar, Alfara del Patriarca, Almàssera, Benetússer, Bétera, Bonrepòs i Mirambell, Burjassot, Catarroja, Foios, Godella, Massalfassar, Massamagrell, Massanassa, Meliana, Mislata, Montcada, Museros, Paiporta, Paterna, Picanya, Quart de Poblet, Rocafort, Sedaví, Silla, Sollana, Sueca, Tavernes Blanques, Vinalesa eta Xirivella | ||||||||||
Demografia | |||||||||||
Biztanleria | 807.693 (2023) 15.201 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
Dentsitatea | 6.046,85 bizt/km² | ||||||||||
Herritarra | valentziar | ||||||||||
Informazio gehigarria | |||||||||||
Sorrera | 138 urtean | ||||||||||
Telefono aurrizkia | 96 | ||||||||||
Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC+02:00 | ||||||||||
Hiri senidetuak | Mainz, Bolonia, Valentzia, Odesa, Veracruz, Guangzhou, Chengdu, Xi'an, Dallas eta Kolomyia (en) | ||||||||||
Matrikula | V | ||||||||||
Hizkuntza ofiziala | katalan eta gaztelania | ||||||||||
http://www.valencia.es |
Valentzia (valentzieraz València, gaztelaniaz Valencia)[1] Valentziako Erresuma, Valentziar Herrialdea eta Valentziako Erkidegoa izeneko errealitate historiko, nazional eta administratiboetako hiriburua da; hiri nagusia izanik, guztiei izena ematen die. Horren ondorioz izen bereko probintziako eta Horta eskualde naturaleko hiriburua ere bada, baita azken horren barruan sortutako lau eskualdeetako bat osatu ere, besteak Horta Nord, Horta Sud eta Horta Oest direla; beraz, Valentziar Herrialdeko hiri-eskualde bakarra da. Biztanle kopuruan udalerria (809.267 2010ean) eta bere metropoli eremua (1.738.690) espainiar estatuko hirugarrenak eta Katalan Herrietako bigarrenak dira.
Hiriari ematen zaizkion beste izenak Cap i Casal ("hiriburua") edota "Turiako hiriburua" dira.
Geografia
Klima
Datu klimatikoak (Valentzia) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 16.1 | 17.2 | 18.7 | 20.2 | 22.8 | 26.2 | 29.1 | 29.6 | 27.6 | 23.6 | 19.5 | 16.8 | 22.3 |
Batez besteko tenperatura (ºC) | 11.5 | 12.6 | 13.9 | 15.5 | 18.4 | 22.1 | 24.9 | 25.5 | 23.1 | 19.1 | 14.9 | 12.4 | 17.8 |
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 7.0 | 7.9 | 9.0 | 10.8 | 14.1 | 17.9 | 20.8 | 21.4 | 18.6 | 14.5 | 10.4 | 8.1 | 13.4 |
Pilatutako prezipitazioa (mm) | 36 | 32 | 35 | 37 | 34 | 23 | 9 | 19 | 51 | 74 | 51 | 52 | 454 |
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 4 | 3 | 4 | 5 | 5 | 3 | 1 | 2 | 4 | 5 | 4 | 5 | 44 |
Eguzki orduak | 169 | 169 | 212 | 229 | 256 | 271 | 314 | 285 | 237 | 201 | 167 | 150 | 2660 |
Iturria: World Meteorological Organization (UN),[2] |
Auzoak
Ciutat Vella | la Seu - La Xerea - El Carme - el Pilar - el Mercat - Sant Francesc |
---|---|
Eixample | Russafa - el Pla Del Remei - Gran Via |
Extramurs | el Botànic - la Roqueta - la Petxina - Arrancapins |
Campanar | Campanar- Tendetes - el Calvari - Sant Pau |
la Saïdia | Marxalenes - Morvedre - Trinitat - Tormos - Sant Antoni |
el Pla del Reial | Exposició - Mestalla - Rei Jaume - Unibertsitate Hiria |
Olivereta | Nou Moles - Soternes - Tres Forques - la Fontsanta - la Llum |
Patraix | Patraix - Sant Isidre - Vara de Quart - Safranar - Favara |
Jesús | la Raiosa - l'Hort De Senabre - la Creu Coberta - Sant Marcel·lí - Camí Reial |
Quatre Carreres | Montolivet - la Font d'En Corts - Malilla - la Fonteta de Sant Lluïs - Na Rovella - la Punta - Arte eta Zientzien Hiria |
Poblats Marítims | el Grau - el Cabanyal-el Canyamelar - la Malvarrosa - Beteró - Natzaret |
Camins al Grau | Aiora - Albors - la Creu del Grau - Camí Fondo - Penya-roja |
Algirós | l'Illa Perduda - Ciutat Jardí - l'Amistat - la Vega Baixa - la Carrasca |
Benimaclet | Benimaclet- Camí de Vera |
Rascanya | Orriols - Torrefiel - Sant Llorenç |
Benicalap | Benicalap - Ciutat Fallera |
Pobles del Nord | Benifaraig - Poble Nou - Carpesa - les Cases de Bàrcena - Mauella - Massarrojos - Borbotó |
---|---|
Pobles de l'Oest | Benimàmet - Beniferri |
Pobles del Sud | Forn d'Alcedo - Castellar-l'Oliveral - Pinedo - el Saler - el Palmar - el Perellonet - la Torre - Faitanar |
Historia
K. a. 138 urtean erromatarrek Valentzia ireki zuten. XI. mendean, Valentziako taifaren hiriburua zen.[3]
1238an, Aragoiko errege Jakue I.a Konkistatzaileak hiria hartu zuen, eta Valentzia Valentziako erresumaren hiriburua zen.[3]
Demografia
1900 | 1920 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2001 | 2008 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
215.687 | 247.281 | 454.654 | 503.886 | 501.777 | 648.003 | 744.748 | 752.909 | 738.441 | 814.208 |
Jaiak eta ospakizunak
Martxoan "Fallak" izeneko jai ezagunak ospatzen dituzte hirian.
Hiri senidetuak
Valentzia ondorengo hiriekin senidetuta dago:
Valentziar ospetsuak
- Joaquín Sorolla (1863-1923), margolari inpresionista.
- Concha Piquer (1908-1990), abeslari eta aktorea.
- Felipe Garin Ortiz de Taranco (1908-2005), artista.
- Luis García Berlanga (1921-2010), zinema zuzendaria.
- Santiago Calatrava (1951-), arkitektoa.
- Francisco Camps (1962-), politikaria.
- Rita Barberá (1948-2016), politikaria.
- Ana Duato (1968-), aktorea.
- Paco Roca (1969-), komikigilea.
Iruditegia
-
Valentziako katedralaren dorrea, Micalet izenekoa.
-
Palau de la Músicaren ikuspegia.
-
Serranos dorreak, erdiaroko antzinako sarrera.
-
Arteen eta zientzien hiria gauez.
Ikus, gainera
Erreferentziak
- ↑ «Exonimoak» (PDF) Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2017-1-24).
- ↑ Weather Information for Valencia. .
- ↑ a b (Katalanez) L'Enciclopèdia.cat. València. (Noiz kontsultatua: 2018ko abuztuaren 25a).
Kanpo loturak
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Valentzia |
- (Katalanez) (Gaztelaniaz) Udalaren web orria
- Valentzierari buruzko erreportajea Argia aldizkarian.