Boro: berrikuspenen arteko aldeak

Boroa
	5 Berilioa ← Boroa → Karbonoa
; 5	B
Ezaugarri orokorrak
Izena, ikurra, zenbakia	Boroa, B, 5
Serie kimikoa	Metaloideak
Taldea, periodoa, orbitala	13, 2, p
Masa atomikoa	10,811 g/mol
Konfigurazio elektronikoa	1s2 2s2 2p1
Elektroiak orbitaleko	2, 3
Propietate fisikoak
Egoera	solidoa
Dentsitatea	(0 °C, 101,325 kPa) 2,34 g/L
Urtze-puntua	2349 K; (2076 °C, 3769 °F)
Irakite-puntua	4200 K; (3927 °C, 7101 °F)
Urtze-entalpia	50,2 kJ·mol−1
Irakite-entalpia	480 kJ·mol−1
Bero espezifikoa	(25 °C) 11,087 J·mol−1·K−1
Propietate atomikoak
Kristal-egitura	erronboedrikoa
Oxidazio-zenbakia(k)	3
Elektronegatibotasuna	2,04 (Paulingen eskala)
Ionizazio-potentziala	1.a: 800,6 kJ/mol; 2.a: 2427,1 kJ/mol; 3.a: 3659,7 kJ/mol
Erradio atomikoa (batezbestekoa)	85 pm
Erradio atomikoa (kalkulatua)	87 pm
Erradio kobalentea	0.8 Amstrong pm
Datu gehiago
Eroankortasun termikoa	(300 K) 27,4
Soinuaren abiadura	16200 m/s
Isotopo egonkorrenak

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

08:19, 3 urria 2018ko berrikusketa

Boroa elementu kimiko bat da, B ikurra eta 5 zenbaki atomikoa duena. Boroa elementu tribalente ez-metalikoa dugu zenbait mineraletan dagoena. Boroa ez da bere kaxa aske aurki litekeen elementua beste zenbait elementuekin konposaturik soilik azaltzen da naturan.

Boroak egitura alotropo ezberdin ugari osatzen du, hori dela eta itsura eta propietate ezberdinekin aurki liteke. Boro amorfoa ahuts marroiska bat dugu boro kristalinoa ordea beltza, oso gogorra eta eroale txarra dugu. Elektronikan semieroaleen dopante bezala erabiltzen da silizio eta germanio kristalekin egindako trantsistore, diodo eta bestelakoetan. Boroa zenbait materiale estrukturalen baitan txertatzen da eta intsektizida ez toxiko, kondoi eta sintesi kimikoan erabiltzen da.

Boroa landareentzako ezinbesteko elikagaia dugu, nahiz eta boro kontzentrazio handiko sustratoak landareentzako toxikoak izan daitezkeen. Boroa arratoi eta beste zenbait ugaztunen osasuna ona izan dadin beharrezkoa da nahiz eta bere eragin fisiologikoa ez dagoen oso argi.

Ezaugarri nabarmenak

Boro amorfoa zenbait erreakzio kimikoen ondorio da. Ahuts marroiska da non atomoak alanola kateaturik azaltzen diren luzera handiko kateak osatu gabe.

Boro kristalinoa materialo oso gogor eta urtze puntu altukoa da eta polimorfoa gainera. Besteak beste bi zelda romboedriko ezberdin osa ditzake α-boro eta β-boroa osatzen dituelarik, lehenak 12 atomo ditu zeldako eta bigarrenak 106 inguru. Boroaren kristal gehienak zelda tetragonalak dituzte hiru egitura tetragonal ezberdin osatzen ditu orohar 50 atomo ingurukoak.

Zertarakoak

Forma alotropikoak

B12 ikosaedroa: 12 karbono atomoak baliokideak dira eta boro atomo bakoitza, beste bost boroz inguraturik dago.

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Boro

@@ 54. lerroa: / 54. lerroa: @@
 |radio ionikoa=|erradio ionikoa=0.27 Amstrong}}
-'''Boroa''' [[elementu kimiko]] bat da, '''B''' [[elementu kimikoen zerrenda ikurraren arabera|ikurra]] eta 5 [[atomo-zenbaki|zenbaki atomikoa]] dituena. Boroa elementu tribalente ez-metalikoa dugu zenbait [[mea|mineraletan]] dagoena. Boroa ez da bere kaxa aske aurki litekeen elementua beste zenbait elementuekin konposaturik soilik azaltzen da naturan.
+'''Boroa''' [[elementu kimiko]] bat da, '''B''' [[elementu kimikoen zerrenda ikurraren arabera|ikurra]] eta 5 [[atomo-zenbaki|zenbaki atomikoa]] duena. Boroa elementu tribalente ez-metalikoa dugu zenbait [[mea|mineraletan]] dagoena. Boroa ez da bere kaxa aske aurki litekeen elementua beste zenbait elementuekin konposaturik soilik azaltzen da naturan.
 Boroak egitura alotropo ezberdin ugari osatzen du, hori dela eta itsura eta propietate ezberdinekin aurki liteke. Boro amorfoa ahuts marroiska bat dugu boro kristalinoa ordea beltza, oso gogorra eta eroale txarra dugu. Elektronikan semieroaleen dopante bezala erabiltzen da silizio eta germanio kristalekin egindako trantsistore, diodo eta bestelakoetan. Boroa zenbait materiale estrukturalen baitan txertatzen da eta intsektizida ez toxiko, kondoi eta sintesi kimikoan erabiltzen da.
 Boroa [[landare]]entzako ezinbesteko elikagaia dugu, nahiz eta boro kontzentrazio handiko sustratoak landareentzako toxikoak izan daitezkeen. Boroa [[arratoi]] eta beste zenbait [[ugaztun]]en osasuna ona izan dadin beharrezkoa da nahiz eta bere eragin [[fisiologia|fisiologikoa]] ez dagoen oso argi.
 == Ezaugarri nabarmenak ==