Deimos (satelitea): berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
|||
27. lerroa: | 27. lerroa: | ||
Karbono ugari duen arroka bat da eta izotza ere badu. Kraterrak badituen arren bere azala Phobosena baino leunagoa da, izan ere krater ugari erregolitoak estali baititu. |
Karbono ugari duen arroka bat da eta izotza ere badu. Kraterrak badituen arren bere azala Phobosena baino leunagoa da, izan ere krater ugari erregolitoak estali baititu. |
||
Deimosen errotazioa Marte berarena baino geldoagoa da<ref>{{Cite aldizkari|abizena=Veverka, J|izena=Burns, J. A.|egile-lotura=|izenburua=The moons of Mars|aldizkaria=Annual review of earth and planetary sciences|argitaratze-lekua=|liburukia=8|alea=|data=1980|urtea=|url=|sartze-data=|issn=}}</ref>. |
|||
== Historia eta etimologia == |
== Historia eta etimologia == |
||
[[Asaph Hall]] astronomo [[Amerikako Estatu Batuak|estatubatuarrak]] aurkitu zituen satelite biak, aurrena Deimos, 1877ko abuztuaren 12an eta hurrena Fobos, sei egun beranduago, abuztuaren 17an |
[[Asaph Hall]] astronomo [[Amerikako Estatu Batuak|estatubatuarrak]] aurkitu zituen satelite biak, aurrena Deimos, 1877ko abuztuaren 12an eta hurrena Fobos, sei egun beranduago, abuztuaren 17an<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Solar System Exploration: Planets: Mars: Moons: Phobos: Facts & Figures|data=2013-10-19|url=https://web.archive.org/web/20131019162634/http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Mar_Phobos&Display=Facts|sartze-data=2018-10-07}}</ref>. Hall berak izendatu zituen gainera. [[Marte (mitologia)|Marte]] gerraren jainkoa izanik ''Fobos'' ("beldurra") eta ''Deimos'' ("izua") izenak eman zizkien<ref>{{Erreferentzia|izenburua=1878AN.....92...47K Page 47/48|url=http://adsabs.harvard.edu//full/seri/AN.../0092//0000031.000.html|aldizkaria=adsabs.harvard.edu|sartze-data=2018-10-07}}</ref>. |
||
[[Jonathan Swift]] idazle britainiarraren ''[[Gulliverren bidaiak]]'' liburuan Marteko bi sateliteak aipatzen dira, Laputa hiriko astronomoen kapituluan hain zuzen ere<ref name=":3">{{Erreferentzia|izenburua=Planetary Names: Categories for Naming Features on Planets and Satellites|hizkuntza=en|url=https://planetarynames.wr.usgs.gov/Page/Categories|aldizkaria=planetarynames.wr.usgs.gov|sartze-data=2018-10-07}}</ref>. [[Voltaire]]k ere aipatzen ditu ''[[Micromegas]]'' liburuan. Hori dela eta Deimosen dauden bi krater handienek ''Swift'' eta ''Voltaire'' izenak dituzte. |
[[Jonathan Swift]] idazle britainiarraren ''[[Gulliverren bidaiak]]'' liburuan Marteko bi sateliteak aipatzen dira, Laputa hiriko astronomoen kapituluan hain zuzen ere<ref name=":3">{{Erreferentzia|izenburua=Planetary Names: Categories for Naming Features on Planets and Satellites|hizkuntza=en|url=https://planetarynames.wr.usgs.gov/Page/Categories|aldizkaria=planetarynames.wr.usgs.gov|sartze-data=2018-10-07}}</ref>. [[Voltaire]]k ere aipatzen ditu ''[[Micromegas]]'' liburuan. Hori dela eta Deimosen dauden bi krater handienek ''Swift'' eta ''Voltaire'' izenak dituzte. |
||
== Explorazioa == |
== Explorazioa == |
||
Hain tamaina txikia izanik Lurretik ikusteko zaila da eta Marterekin oposizioan dagoenean baino ezin da behatu. Phobosek baino albedo handiagoa du ordea eta errazago ikusten da beste satelitea baino. |
Hain tamaina txikia izanik Lurretik ikusteko zaila da eta Marterekin oposizioan dagoenean baino ezin da behatu<ref>{{Cite book|hizkuntza=|izenburua=Mars|urtea=2000|abizena=Moore|izena=D.|orrialdeak=102-120|orrialdea=|argitaletxea=CRC Press|ISBN=}}</ref>. Phobosek baino albedo handiagoa du ordea eta errazago ikusten da beste satelitea baino<ref>{{Cite book|hizkuntza=|izenburua=Advanced Amateur Astronomy|urtea=1997|abizena=North|izena=G.|orrialdeak=|orrialdea=200|argitaletxea=Cambridge University Press|ISBN=}}</ref>. |
||
[[Mars Global Surveyor]] zunda 1997 urtean iritsi zen Martera eta 2006 artean planetaz gain satelite biak aztertu zituen, erresoluzio handiko irudiak lortuz. |
[[Mars Global Surveyor]] zunda 1997 urtean iritsi zen Martera eta 2006 artean planetaz gain satelite biak aztertu zituen, erresoluzio handiko irudiak lortuz. |
11:00, 7 urria 2018ko berrikusketa
Aurkikuntza | |
---|---|
Aurkitzailea | Asaph Hall |
Data | 1877ko Abuztuaren 12 |
Kategoria | moon of Mars (en) |
Ezaugarri orbitalak | |
Zeren satelite | Marte |
Ardatzerdi handia | 23.458 km |
Eszentrikotasuna | 0,0002 |
Orbita-periodoa | 1,262 egun |
Makurdura orbitala | 1,793º |
Periastroa | 23.455,5 |
Ezaugarri fisikoak | |
Masa | 2,244×1015 |
Dentsitatea | 2,2×103 |
Grabitatea azalean | 0,0039 m/s2 |
Albedoa | 0,07 |
Tenperatura | 313 |
Itxurazko magnitudea | 12,89 |
Deimos Marte planetaren bi sateliteetako txikiena eta aldenduena da. Deimos izenak grezieraz "izua" esan nahi du.
Seguru aski Deimos asteroide bat izandakoa da, Jupiterren eraginagatik bere orbitatik aldendu zena eta Marteren eraginean erori zen. Hala ere, ez dago adostasun osoa hipotesi honekin.
Geologia
Hainbat objektu txiki bezala, bere itxura irregularra da, 15×12×10 km-ko dimentsioekin. Martetik ikusita, beste izar bat bezalakoa irudituko litzaiguke tamainan. Ilargi betean, Lurrean Artizarrak bezalako argitasuna edukiko luke; ilgoran edo ilbeheran, Vega izarrak beste.
Karbono ugari duen arroka bat da eta izotza ere badu. Kraterrak badituen arren bere azala Phobosena baino leunagoa da, izan ere krater ugari erregolitoak estali baititu.
Deimosen errotazioa Marte berarena baino geldoagoa da[1].
Historia eta etimologia
Asaph Hall astronomo estatubatuarrak aurkitu zituen satelite biak, aurrena Deimos, 1877ko abuztuaren 12an eta hurrena Fobos, sei egun beranduago, abuztuaren 17an[2]. Hall berak izendatu zituen gainera. Marte gerraren jainkoa izanik Fobos ("beldurra") eta Deimos ("izua") izenak eman zizkien[3].
Jonathan Swift idazle britainiarraren Gulliverren bidaiak liburuan Marteko bi sateliteak aipatzen dira, Laputa hiriko astronomoen kapituluan hain zuzen ere[4]. Voltairek ere aipatzen ditu Micromegas liburuan. Hori dela eta Deimosen dauden bi krater handienek Swift eta Voltaire izenak dituzte.
Explorazioa
Hain tamaina txikia izanik Lurretik ikusteko zaila da eta Marterekin oposizioan dagoenean baino ezin da behatu[5]. Phobosek baino albedo handiagoa du ordea eta errazago ikusten da beste satelitea baino[6].
Mars Global Surveyor zunda 1997 urtean iritsi zen Martera eta 2006 artean planetaz gain satelite biak aztertu zituen, erresoluzio handiko irudiak lortuz.
Erreferentziak
- ↑ Veverka, J, Burns, J. A.. (). «The moons of Mars» Annual review of earth and planetary sciences 8.
- ↑ Solar System Exploration: Planets: Mars: Moons: Phobos: Facts & Figures. 2013-10-19 (Noiz kontsultatua: 2018-10-07).
- ↑ «1878AN.....92...47K Page 47/48» adsabs.harvard.edu (Noiz kontsultatua: 2018-10-07).
- ↑ (Ingelesez) «Planetary Names: Categories for Naming Features on Planets and Satellites» planetarynames.wr.usgs.gov (Noiz kontsultatua: 2018-10-07).
- ↑ Moore, D.. (2000). Mars. CRC Press, 102-120 or..
- ↑ North, G.. (1997). Advanced Amateur Astronomy. Cambridge University Press, 200 or..
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Deimos (satelitea) |