Italo Svevo: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
1. lerroa: 1. lerroa:
{{Biografia_infotaula_automatikoa}}
{{Biografia_infotaula_automatikoa}}
{{lanean}}
{{lanean}}
'''Italo Svevo''' —jaiotza-izena: '''Aron Ettore Schmitz'''— ([[Trieste]], [[Italia]], [[1861]]ko [[abenduaren 19]]a - [[Motta di Livenza]], Italia, [[1928]]ko [[irailaren 13]]a) [[italiera]]zko idazlea izan zen. Svevo kultura handikoa zen; idazle errealisten, italiar, frantses eta aleman klasikoen, Schopenhauerren eta, batez ere, Freuden eragina izan zuen, eta bizi izan zen artean arrakastarik izan ez bazuen ere, haren ekarria garrantzi handikoa izan da XX. mendeko literaturan.
'''Italo Svevo''' —jaiotza-izena: '''Aron Hector Schmitz'''— ([[Trieste]], [[Italia]], [[1861]]ko [[abenduaren 19]]a - [[Motta di Livenza]], Italia, [[1928]]ko [[irailaren 13]]a) [[italiera]]zko idazlea izan zen. Svevo kultura handikoa zen; idazle errealisten, italiar, frantses eta aleman klasikoen, Schopenhauerren eta, batez ere, Freuden eragina izan zuen, eta bizi izan zen artean arrakastarik izan ez bazuen ere, haren ekarria garrantzi handikoa izan da XX. mendeko literaturan.


== Biografia ==
== Biografia<ref name=":0" /> ==
Austriaren menpe zegoen Triesten jaio zen famili ugari batean. Aita Tristen bizitzen jarri zen aleman jatorriko judu bat zen eta ama italiarra. Etxean, baina, giroa Italiari oso atxikita zegoen.
[[Bavaria]]n egin zituen ikasketak, eta [[aleman]]a ikasi zuen. [[Banku|Banketxe]] batean hasi zen lanean, eta bere lehen [[eleberri]]ak, ''Una Vita'' (1892, ''Bizitza bat''), badu giro horren arrastorik. ''L´Indipendiente'' egunkarian kritikak eta artikuluak idatzi zituen. 1898an argitaratu zuen bigarren eleberria, ''Senilità'' (''Zaharreria''). Bi eleberri horien arrakasta ezagatik etsita, literatura utzi zuen aldi batez.

Hala ere, [[Bavaria]]n egin zituen ikasketak, eta [[aleman]]a ikasi zuen.Vienako [[Banku|banketxe]] baten korrespontsal gisa hasi zen lanean eta hemeretzi urtez aritu zen bertan. "1880an argitaratu zuen bere lehen artikulua ''L´Indipendiente'' egunkarian eta beste hamar urtez parte hartu Trieste Italiara itzultzearen aldekoa zen egunkari horretan. (...) Ordurako ezaguna zen Svevok bizitzaren aurrean zuen ezkortasuna eta jarrera horrekin hasi zen bere lehen noblea idazten. (...) Bost urte luze eman zituen ''Una vita'' idazten eta 1893an argitaratu zuen kostua bere poltsikotik ordainduta. orduan erabili zuen esatrainekoz Italo Svevo ezizena."<ref>{{Cite book|hizkuntza=eu|izenburua=Bidaia sentimental laburra|urtea=1998|abizena=Svevo|izena=Italo|orrialdeak=|orrialdea=12|argitaletxea=Ibaizabal|ISBN=9788483251003|atala=Itzultzailearen hitzaurrea}}</ref> 1898an argitaratu zuen bigarren eleberria, ''Senilità'' (''Zaharreria''). Bi eleberri horien arrakasta ezagatik etsita, literatura utzi zuen aldi batez.


[[Fitxategi:La Trieste de Magris al CCCB (33) - Italo Svevo- Senilità.jpg|thumb|120px|left|''Senilità'' lanaren lehenengo argitalpena]]
[[Fitxategi:La Trieste de Magris al CCCB (33) - Italo Svevo- Senilità.jpg|thumb|120px|left|''Senilità'' lanaren lehenengo argitalpena]]


Bitartean, bankua utzi, eta enpresa handi batean hasi zen lanean, zuzendari gisa, eta Europa osoan zehar ibili zen bidaian, Ingalaterran, Frantzian eta Alemanian bizi izan zela. 1896an ''Diario per la fidanzata'' (''Andregaiarentzako egunkaria'') idatzi zuen, [[burgesia]] gogor kritikatzen zuena. 1904an [[James Joyce]] ezagutu zuen, eta haren eragina eta bultzada izan zuen. 1923an ''La coscienza di Zeno'' (''Zenoren kontzientzia'') maisulana idatzi zuen, hasieran Joycek famatu eta gero kritikari askok goraipatu zuten eleberria, psikoanalisiaren teoria literaturara aldatzen zuena.
Bitartean, bankua utzi, eta enpresa handi batean hasi zen lanean, zuzendari gisa, eta Europa osoan zehar ibili zen bidaian, Ingalaterran, Frantzian eta Alemanian bizi izan zela. 1905an Triesteko Berlitz School-en ingeles irakasle gazte bat ezagutu zuen: orduan 23 urte eta ezagunegia ez zen [[James Joyce]]. Bien arteko harremana berehala bihurtu zen estua eta elkarren lanak irakurtzen zituzten. 1923an ''La coscienza di Zeno'' (''Zenoren kontzientzia'') maisulana idatzi zuen, hasieran Joycek famatu eta gero kritikari askok goraipatu zuten eleberria, psikoanalisiaren teoria literaturara aldatzen zuena.


1927an'' Vino generoso'', eleberri laburra, eta 1928an ''Una burla riuscita'', ipuin-bilduma, argitaratu zituen. [[Auto-istripu]] batean hil zen. Hil ondoren argitaratutako liburuak: ''La Novella del buon vecchio e della bella fanciulla'' (1930, ''Agure onaren eta neskatxa ederraren ipuina''), ''Corto viaggio sentimentale e altri racconti inediti'' (1949, ''Bidaia labur sentimentala eta argitara gabeko beste kontakizun batzuk''), ''Saggi e Pagine Sparse'' (1954, ''Saiakerak eta orrialde solteak''), ''Commedie'' (1960, ''Komediak'').
[[Auto-istripu]] batean hil zen. Hil ondoren argitaratutako liburuak: ''La Novella del buon vecchio e della bella fanciulla'' (1929, ''Agure onaren eta neskatxa ederraren ipuina''), ''Corto viaggio sentimentale e altri racconti inediti'' (1949, ''Bidaia labur sentimentala eta argitara gabeko beste kontakizun batzuk''), ''Saggi e Pagine Sparse'' (1954, ''Saiakerak eta orrialde solteak''), ''Commedie'' (1960, ''Komediak'').


== Bibliografia<ref>{{Cite book|hizkuntza=it|izenburua=I Racconti|urtea=1991|abizena=Svevo|izena=Italo|orrialdeak=17-19|orrialdea=|argitaletxea=Fratelli Melita Editori|ISBN=}}</ref>==
== Lanak<ref name=":0">{{Cite book|hizkuntza=it|izenburua=I Racconti|urtea=1991|abizena=Svevo|izena=Italo|orrialdeak=17-19|orrialdea=|argitaletxea=Fratelli Melita Editori|ISBN=9788840368320}}</ref> ==


=== Nobelak ===
=== Eleberriak ===
* ''[[Una vita]]'', 1893, Trieste, Vram.
* ''[[Una vita]]'', 1893, Trieste, Vram.
* ''[[Senilitá]]'', 1898, Trieste, Vram.
* ''[[Senilitá]]'', 1898, Trieste, Vram.
32. lerroa: 34. lerroa:


=== Euskaraz ===
=== Euskaraz ===
* ''[[Bidaia sentimental laburra]]'' (''Corto viaggio sentimentale e altri racconti inediti''), [[Ibaizabal (argitaletxea)|Ibaizabal]], [[1998]]. Itzulpena: [[Maite Lopetegi Campano]]<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=NorDaNor {{!}} EIZIE|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|url=http://nordanor.eus/nor?id=111&tmp=1538132667126|aldizkaria=nordanor.eus|sartze-data=2018-09-28}}</ref>
* ''[[Bidaia sentimental laburra]]'' (''Corto viaggio sentimentale''), [[Ibaizabal (argitaletxea)|Ibaizabal]], [[1998]]. Itzulpena: [[Maite Lopetegi Campano]]<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=NorDaNor {{!}} EIZIE|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|url=http://nordanor.eus/nor?id=111&tmp=1538132667126|aldizkaria=nordanor.eus|sartze-data=2018-09-28}}</ref>


== Erreferentziak ==
== Erreferentziak ==


⚫
{{ lur | data=2011/12/26}}

⚫
{{bizialdia|1861eko|1928ko|Svevo, Italo}}
[[Kategoria:Italierazko idazleak]]
[[Kategoria:Italierazko idazleak]]
[[Kategoria:Italiako idazleak]]
[[Kategoria:Italiako idazleak]]
45. lerroa: 42. lerroa:
[[Kategoria:Italiako ipuingileak]]
[[Kategoria:Italiako ipuingileak]]


⚫
<references />{{lur | data=2011/12/26}}
{{commonskat}}

⚫
{{commonskat}}{{bizialdia|1861eko|1928ko|Svevo, Italo}}

10:53, 19 urria 2018ko berrikusketa

Italo Svevo

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakEttore Schmitz
JaiotzaTrieste, 1861eko abenduaren 19a
Herrialdea Italiako Erresuma
 Austria-Hungariako Inperioa
HeriotzaMotta di Livenza, 1928ko irailaren 13a (66 urte)
Heriotza moduaistripuzko heriotza: ibilgailuak harrapatzea
Hezkuntza
Hizkuntzakitaliera
Jarduerak
Jarduerakidazlea, antzerkigilea, itzultzailea, enpresaburua eta eleberrigilea
Lantokia(k)Trieste
Enplegatzailea(k)Union-Bank (en) Itzuli
Izengoitia(k)Italo Svevo
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioaateismoa
IMDB: nm0841272 Allmovie: p315164
Discogs: 2665367 Edit the value on Wikidata
 Artikulu hau hobetzeko lanean ari da wikilari bat.
Hori dela eta, beharbada hutsuneren batzuk izango dira edukian edo formatuan.
Mesedez, aldaketa handi bat egin baino lehen, eztabaida ezazu haren lankide orrian edo artikuluaren eztabaida orrian, erredakzioa koordinatzeko.

Italo Svevo —jaiotza-izena: Aron Hector Schmitz— (Trieste, Italia, 1861ko abenduaren 19a - Motta di Livenza, Italia, 1928ko irailaren 13a) italierazko idazlea izan zen. Svevo kultura handikoa zen; idazle errealisten, italiar, frantses eta aleman klasikoen, Schopenhauerren eta, batez ere, Freuden eragina izan zuen, eta bizi izan zen artean arrakastarik izan ez bazuen ere, haren ekarria garrantzi handikoa izan da XX. mendeko literaturan.

Biografia[1]

Austriaren menpe zegoen Triesten jaio zen famili ugari batean. Aita Tristen bizitzen jarri zen aleman jatorriko judu bat zen eta ama italiarra. Etxean, baina, giroa Italiari oso atxikita zegoen.

Hala ere, Bavarian egin zituen ikasketak, eta alemana ikasi zuen.Vienako banketxe baten korrespontsal gisa hasi zen lanean eta hemeretzi urtez aritu zen bertan. "1880an argitaratu zuen bere lehen artikulua L´Indipendiente egunkarian eta beste hamar urtez parte hartu Trieste Italiara itzultzearen aldekoa zen egunkari horretan. (...) Ordurako ezaguna zen Svevok bizitzaren aurrean zuen ezkortasuna eta jarrera horrekin hasi zen bere lehen noblea idazten. (...) Bost urte luze eman zituen Una vita idazten eta 1893an argitaratu zuen kostua bere poltsikotik ordainduta. orduan erabili zuen esatrainekoz Italo Svevo ezizena."[2] 1898an argitaratu zuen bigarren eleberria, Senilità (Zaharreria). Bi eleberri horien arrakasta ezagatik etsita, literatura utzi zuen aldi batez.

Senilità lanaren lehenengo argitalpena

Bitartean, bankua utzi, eta enpresa handi batean hasi zen lanean, zuzendari gisa, eta Europa osoan zehar ibili zen bidaian, Ingalaterran, Frantzian eta Alemanian bizi izan zela. 1905an Triesteko Berlitz School-en ingeles irakasle gazte bat ezagutu zuen: orduan 23 urte eta ezagunegia ez zen James Joyce. Bien arteko harremana berehala bihurtu zen estua eta elkarren lanak irakurtzen zituzten. 1923an La coscienza di Zeno (Zenoren kontzientzia) maisulana idatzi zuen, hasieran Joycek famatu eta gero kritikari askok goraipatu zuten eleberria, psikoanalisiaren teoria literaturara aldatzen zuena.

Auto-istripu batean hil zen. Hil ondoren argitaratutako liburuak: La Novella del buon vecchio e della bella fanciulla (1929, Agure onaren eta neskatxa ederraren ipuina), Corto viaggio sentimentale e altri racconti inediti (1949, Bidaia labur sentimentala eta argitara gabeko beste kontakizun batzuk), Saggi e Pagine Sparse (1954, Saiakerak eta orrialde solteak), Commedie (1960, Komediak).

Lanak[1]

Eleberriak

Ipuinak eta beste

Antzerkia

Euskaraz

Erreferentziak

  1. ↑ a b (Italieraz) Svevo, Italo. (1991). I Racconti. Fratelli Melita Editori, 17-19 or. ISBN 9788840368320..
  2. ↑ Svevo, Italo. (1998). «Itzultzailearen hitzaurrea» Bidaia sentimental laburra. Ibaizabal, 12 or. ISBN 9788483251003..
  3. ↑ «NorDaNor | EIZIE» nordanor.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-28).
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Italo Svevo Aldatu lotura Wikidatan
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Italo_Svevo&oldid=6461263"(e)tik eskuratuta