Erribosa: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
No edit summary |
||
| 58. lerroa: | 58. lerroa: | ||
'''Erribosa''' '''''C<sub>5</sub>H<sub>10</sub>O<sub>5</sub>''''' formula duen [[monosakarido]]a da, [[aldehido]] taldea (CHO) lehenengo karbonoan duena. Bost karbono dituenez [[pentosa]] bat da. [[Zelula|Zeluletako]] [[azido erribonukleiko]]an dagoen azukrea da{{lur erref}}. Erribosaren deribatu nagusia [[Desoxirribosa]] da, eta honek [[Azido desoxirribonukleiko|ADNa]] osatzen du. |
'''Erribosa''' '''''C<sub>5</sub>H<sub>10</sub>O<sub>5</sub>''''' formula duen [[monosakarido]]a da, [[aldehido]] taldea (CHO) lehenengo karbonoan duena. Bost karbono dituenez [[pentosa]] bat da. [[Zelula|Zeluletako]] [[azido erribonukleiko]]an dagoen azukrea da{{lur erref}}. Erribosaren deribatu nagusia [[Desoxirribosa]] da, eta honek [[Azido desoxirribonukleiko|ADNa]] osatzen du. |
||
[[Hermann Emil Fischer|Emil Fischerrek]] 1891n topatu zuen lehendabizikoz D-erribosa<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Chronic Fatigue Syndrome Treatment Guide, 2nd Edition|argitaletxea=Erica Verrillo|hizkuntza=en|url=https://books.google.com.br/books?id=mQ4b_GMFgoIC&pg=PT467&dq=emil+fischer+ribose&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwi5lIamxOXdAhUGOZAKHcXxAAwQ6AEIMTAB#v=onepage&q=emil%20fischer%20ribose&f=false|sartze-data=2018-11-02}}</ref>. |
|||
[[Hermann Emil Fischer|Emil Fischerrek]] 1891n topatu zuen lehendabizikoz D-erribosa. |
|||
== Ezaugarriak == |
== Ezaugarriak == |
||
Erribosa aldopentosa bat da, muturrean [[karbonilo]] talde bat eta ondoren hiru [[karbono asimetriko]] dituena. Teorikoki bi enantiomero dituen arren naturan [[D-Erribosa]] bakarrik agertzen da. |
Erribosa aldopentosa bat da, muturrean [[karbonilo]] talde bat eta ondoren hiru [[karbono asimetriko]] dituena. Teorikoki bi enantiomero dituen arren naturan [[D-Erribosa]] bakarrik agertzen da. |
||
Ziklatzen denean lau eraztun desberdin era ditzake, α eta β-D-erribofuranosak (eraztun pentagonala) eta α eta β-D-erribopiranosak (eraztun hexagonala). ARN molekulan β-D-erribofuranosa agertzen da, baina monomeroa uretan dislbaturik dagoenean ohikoagoak dira eraztun hexagonalak. |
Ziklatzen denean lau eraztun desberdin era ditzake, α eta β-D-erribofuranosak (eraztun pentagonala) eta α eta β-D-erribopiranosak (eraztun hexagonala). ARN molekulan β-D-erribofuranosa agertzen da, baina monomeroa uretan dislbaturik dagoenean ohikoagoak dira eraztun hexagonalak<ref>{{Erreferentzia|izenburua=13C-labeled aldopentoses: detection and quantitation of cyclic and acyclic forms by heteronuclear 1D and 2D NMR spectroscopy|orrialdeak=199–209|hizkuntza=en|data=1998-02-01|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0008621598000408|aldizkaria=Carbohydrate Research|alea=3-4|zenbakia=307|issn=0008-6215|doi=10.1016/S0008-6215(98)00040-8|sartze-data=2018-11-02}}</ref>. |
||
== Garrantzia biologikoa == |
== Garrantzia biologikoa == |
||
17:59, 2 azaroa 2018ko berrikusketa
| Names | |
|---|---|
| IUPAC name
(2S,3R,4S,5R)-5-(hydroxymethyl)oxolane-2,3,4-triol
| |
| Other names
D-erribosa
| |
| Identifikadoreak | |
| CAS zenbakia | 50-69-1 
|
| PubChem | 5779, 5311110 aldehydo form D-(−)-Ribose |
| EC-zbka. | 200-059-4 |
| DrugBank | DB01936 |
| ChEMBL | CHEMBL1159662 
|
| |
| |
| Propietateak | |
| Formula molekularra | C5H10O5 |
| Masa molarra | 150.13 g/mol |
| Itxura | Solido zuria |
| Fusio puntua |
95 °C, 368 K, 203 °F |
| Disolbagarritasuna uretan | oso disolbagarria |
| Errotazio espezifikoa [α]D | −21.5° (H2O) |
| Harremana duten konposatuak | |
| Harremana duten aldopentosak | Arabinosa Xilosa Lixosa |
| Harremana duten konposatuak | Desoxirribosa |
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa).
| |
Txantiloi:Chembox Footer/trackingTxantiloi:Short description
Erribosa C5H10O5 formula duen monosakaridoa da, aldehido taldea (CHO) lehenengo karbonoan duena. Bost karbono dituenez pentosa bat da. Zeluletako azido erribonukleikoan dagoen azukrea da[1]. Erribosaren deribatu nagusia Desoxirribosa da, eta honek ADNa osatzen du.
Emil Fischerrek 1891n topatu zuen lehendabizikoz D-erribosa[2].
Ezaugarriak
Erribosa aldopentosa bat da, muturrean karbonilo talde bat eta ondoren hiru karbono asimetriko dituena. Teorikoki bi enantiomero dituen arren naturan D-Erribosa bakarrik agertzen da.
Ziklatzen denean lau eraztun desberdin era ditzake, α eta β-D-erribofuranosak (eraztun pentagonala) eta α eta β-D-erribopiranosak (eraztun hexagonala). ARN molekulan β-D-erribofuranosa agertzen da, baina monomeroa uretan dislbaturik dagoenean ohikoagoak dira eraztun hexagonalak[3].
Garrantzia biologikoa
Azido erribonukleikoaren oinarrizko azukrea da. β-D-erribofuranosak fosfodiester loturekin elkar lotzen dira, eta karbono anomerikoari base nitrogenatua lotzen zaie azido nukleikoa eratzeko.
Hainbat birus eta izaki prokariotikok molekula honetan gordetzen dute informazio genetikoa.
Erreferentziak
- ↑ Lur entziklopedietatik hartua.
- ↑ (Ingelesez) Chronic Fatigue Syndrome Treatment Guide, 2nd Edition. Erica Verrillo (Noiz kontsultatua: 2018-11-02).
- ↑ (Ingelesez) «13C-labeled aldopentoses: detection and quantitation of cyclic and acyclic forms by heteronuclear 1D and 2D NMR spectroscopy» Carbohydrate Research 307 (3-4): 199–209. 1998-02-01 doi:. ISSN 0008-6215. (Noiz kontsultatua: 2018-11-02).