Erribosa: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Gartxoak (eztabaida | ekarpenak)
Gartxoak (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
56. lerroa: 56. lerroa:
}}
}}
}}
}}
'''Erribosa''' '''''C<sub>5</sub>H<sub>10</sub>O<sub>5</sub>''''' formula duen [[monosakarido]]a da, [[aldehido]] taldea (CHO) lehenengo karbonoan duena. Bost karbono dituenez [[pentosa]] bat da. [[Zelula|Zeluletako]] [[azido erribonukleiko]]an dagoen azukrea da{{lur erref}}. Erribosaren deribatu nagusia [[Desoxirribosa]] da, eta honek [[Azido desoxirribonukleiko|ADNa]] osatzen du.
'''Erribosa''' <chem>C5H10O5</chem> formula duen [[monosakarido]]a da, [[aldehido]] taldea (CHO) lehenengo karbonoan duena. Bost karbono dituenez [[pentosa]] bat da. [[Zelula|Zeluletako]] [[azido erribonukleiko]]an dagoen azukrea da{{lur erref}}. Erribosaren deribatu nagusia [[Desoxirribosa]] da, eta honek [[Azido desoxirribonukleiko|ADNa]] osatzen du.


[[Hermann Emil Fischer|Emil Fischerrek]] 1891n topatu zuen lehendabizikoz D-erribosa<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Chronic Fatigue Syndrome Treatment Guide, 2nd Edition|argitaletxea=Erica Verrillo|hizkuntza=en|url=https://books.google.com.br/books?id=mQ4b_GMFgoIC&pg=PT467&dq=emil+fischer+ribose&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwi5lIamxOXdAhUGOZAKHcXxAAwQ6AEIMTAB#v=onepage&q=emil%20fischer%20ribose&f=false|sartze-data=2018-11-02}}</ref>.
[[Hermann Emil Fischer|Emil Fischerrek]] 1891n topatu zuen lehendabizikoz D-erribosa<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Chronic Fatigue Syndrome Treatment Guide, 2nd Edition|argitaletxea=Erica Verrillo|hizkuntza=en|url=https://books.google.com.br/books?id=mQ4b_GMFgoIC&pg=PT467&dq=emil+fischer+ribose&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwi5lIamxOXdAhUGOZAKHcXxAAwQ6AEIMTAB#v=onepage&q=emil%20fischer%20ribose&f=false|sartze-data=2018-11-02}}</ref>.

10:09, 4 azaroa 2018ko berrikusketa

D-erribosa
Names
IUPAC name
(2S,3R,4S,5R)-5-(hydroxymethyl)oxolane-2,3,4-triol
Other names
D-erribosa
Identifikadoreak
CAS zenbakia 50-69-1 YesY
PubChem 5779, 5311110 aldehydo form D-(−)-Ribose
EC-zbka. 200-059-4
DrugBank DB01936
ChEMBL CHEMBL1159662 N
Propietateak
Formula molekularra C5H10O5
Masa molarra 150.13 g/mol
Itxura Solido zuria
Fusio puntua

95 °C, 368 K, 203 °F

Disolbagarritasuna uretan oso disolbagarria
Errotazio espezifikoa [α]D −21.5° (H2O)
Harremana duten konposatuak
Harremana duten aldopentosak Arabinosa
Xilosa
Lixosa
Harremana duten konposatuak Desoxirribosa
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa).

Txantiloi:Chembox Footer/trackingTxantiloi:Short description

Erribosa formula duen monosakaridoa da, aldehido taldea (CHO) lehenengo karbonoan duena. Bost karbono dituenez pentosa bat da. Zeluletako azido erribonukleikoan dagoen azukrea da[1]. Erribosaren deribatu nagusia Desoxirribosa da, eta honek ADNa osatzen du.

Emil Fischerrek 1891n topatu zuen lehendabizikoz D-erribosa[2].

Ezaugarriak

Erribosa aldopentosa bat da, muturrean karbonilo talde bat eta ondoren hiru karbono asimetriko dituena. Teorikoki bi enantiomero dituen arren naturan D-Erribosa bakarrik agertzen da.

Ziklatzen denean lau eraztun desberdin era ditzake, α eta β-D-erribofuranosak (eraztun pentagonala) eta α eta β-D-erribopiranosak (eraztun hexagonala). ARN molekulan β-D-erribofuranosa agertzen da, baina monomeroa uretan disolbaturik dagoenean ohikoagoak dira eraztun hexagonalak[3].

Garrantzia biologikoa

Azido erribonukleikoaren oinarrizko azukrea da. β-D-erribofuranosak fosfodiester loturekin elkar lotzen dira, eta karbono anomerikoari aldiz base nitrogenatua lotzen zaio azido nukleikoa eratzeko.

Hainbat birus eta izaki prokariotikok molekula honetan gordetzen dute informazio genetikoa.

Erreferentziak

Ikus, gainera