Elikadura: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin |
No edit summary |
||
1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
== ELIKADURA SIGNIFICA COMER == |
|||
{{HezkuntzaPrograma}} |
|||
'''Elikadura''' [[izaki bizidun]]ek [[janari]]a edo elikagaiak barneratzeko prozesuen multzoa da. Elikaduraren xedea da izaki bizidunek beren funtzio nagusiak betetzeko behar duten energia eskuratzea. [[Organismo]] [[heterotrofo]]ek beste izaki bizidun batzuk kontsumitzen dituzte, eta [[autotrofo]]ek materia [[inorganiko]]a eta energia iturri bat (gehienetan eguzkia) erabiltzen dute energia barneratzeko. |
|||
[[Animalia|Animaliek]] jan egin behar dute elikadura prozesua gauzatu eta bizirauteko. [[Haragijale]]ek beste animalia batzuk jaten dituzte, [[belarjale]]ek landareak jaten dituzte, [[orojale]]ek biak jaten dituzte, eta [[detritujale]]ek [[detritu]]a jaten dute. [[Onddo]]ek gorputzetik kanpo [[digestio|digeritzen]] dute materia organikoa. |
|||
== Elikaduraren prozesua == |
|||
=== Landareena === |
=== Landareena === |
||
* Xurgapena: Ura eta gatz mineralak sustraiengatik artzeari deritzo. |
* Xurgapena: Ura eta gatz mineralak sustraiengatik artzeari deritzo. |
14:19, 7 abendua 2018ko berrikusketa
ELIKADURA SIGNIFICA COMER
Landareena
- Xurgapena: Ura eta gatz mineralak sustraiengatik artzeari deritzo.
- Garraioa: Artutako guztia gorputz guztira garraiatu egiten da.
- Ebapotranspirazioa: Soberan dagoen ura botatzeari deritzo.
- Gas-trukea: Honi oxigenoa eta karbono dioxidoa artxen dute eta oxigenoa botatzen dute.
- Fotosintesia: Eguzkiaren energia erabiliz eta klorofilaren laguntzaz fotosintesia egiten da energia sortzeko.
- Garraioa: Gero energia sortu ondoren gorputz guztira banatu egiten da metabolismoa egiteko.
- Metabolismoa: Bizi funtzioak egiteari deritzo.
- Hondakinen kanporaketa: Beraien hondakinak ez dira gureak bezalakoak beraien kaka oxigenoa da.
Animaliena
- Digestioa eta gas-trukea: Batera egiten dira hau da oxigenoa erabiliz janaria erretzen da eta horrela energia lortzen da.
- Garraioa: hartutako energia gorputz guztira garraiatzen da.
- Metabolismoa: bere bizi funtzioak egiten ditu.
- Iraizketa: azkenik, energia ez duten gauzak bota egiten dira.
Energia lortzeko momentua
Landareena
- Zeluletan sartu diren karbohidratoak mitokondrioetara heltzen dira.
- Ingurunetik jasotako oxigenoa ere mitokondrioetara heltzen da.
- Oxigenoak karbohidratoen molekulak apurtzen ditu eta energia askatzen da.
- Ura eta CO2 ere sortzen da.
Animaliena
- Hartutako ura, CO2 eta gatz mineralak kloroplastoetara heltzen dira.
- Kloroplastoetan dagoen klorofilak eguzki-energia hartzen du.
- Gero erabili ahal duten energia gorderik duten karbohidratoak sortzen dituzte.
- Hondakintzat O2 sortzen da.