Elikadura: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
No edit summary
1. lerroa: 1. lerroa:
== ELIKADURA SIGNIFICA COMER ==
{{HezkuntzaPrograma}}
'''Elikadura''' [[izaki bizidun]]ek [[janari]]a edo elikagaiak barneratzeko prozesuen multzoa da. Elikaduraren xedea da izaki bizidunek beren funtzio nagusiak betetzeko behar duten energia eskuratzea. [[Organismo]] [[heterotrofo]]ek beste izaki bizidun batzuk kontsumitzen dituzte, eta [[autotrofo]]ek materia [[inorganiko]]a eta energia iturri bat (gehienetan eguzkia) erabiltzen dute energia barneratzeko.

[[Animalia|Animaliek]] jan egin behar dute elikadura prozesua gauzatu eta bizirauteko. [[Haragijale]]ek beste animalia batzuk jaten dituzte, [[belarjale]]ek landareak jaten dituzte, [[orojale]]ek biak jaten dituzte, eta [[detritujale]]ek [[detritu]]a jaten dute. [[Onddo]]ek gorputzetik kanpo [[digestio|digeritzen]] dute materia organikoa.

== Elikaduraren prozesua ==
=== Landareena ===
=== Landareena ===
* Xurgapena: Ura eta gatz mineralak sustraiengatik artzeari deritzo.
* Xurgapena: Ura eta gatz mineralak sustraiengatik artzeari deritzo.

14:19, 7 abendua 2018ko berrikusketa

ELIKADURA SIGNIFICA COMER

Landareena

  • Xurgapena: Ura eta gatz mineralak sustraiengatik artzeari deritzo.
  • Garraioa: Artutako guztia gorputz guztira garraiatu egiten da.
  • Ebapotranspirazioa: Soberan dagoen ura botatzeari deritzo.
  • Gas-trukea: Honi oxigenoa eta karbono dioxidoa artxen dute eta oxigenoa botatzen dute.
  • Fotosintesia: Eguzkiaren energia erabiliz eta klorofilaren laguntzaz fotosintesia egiten da energia sortzeko.
  • Garraioa: Gero energia sortu ondoren gorputz guztira banatu egiten da metabolismoa egiteko.
  • Metabolismoa: Bizi funtzioak egiteari deritzo.
  • Hondakinen kanporaketa: Beraien hondakinak ez dira gureak bezalakoak beraien kaka oxigenoa da.

Animaliena

  • Digestioa eta gas-trukea: Batera egiten dira hau da oxigenoa erabiliz janaria erretzen da eta horrela energia lortzen da.
  • Garraioa: hartutako energia gorputz guztira garraiatzen da.
  • Metabolismoa: bere bizi funtzioak egiten ditu.
  • Iraizketa: azkenik, energia ez duten gauzak bota egiten dira.

Energia lortzeko momentua

Landareena

  • Zeluletan sartu diren karbohidratoak mitokondrioetara heltzen dira.
  • Ingurunetik jasotako oxigenoa ere mitokondrioetara heltzen da.
  • Oxigenoak karbohidratoen molekulak apurtzen ditu eta energia askatzen da.
  • Ura eta CO2 ere sortzen da.

Animaliena

  • Hartutako ura, CO2 eta gatz mineralak kloroplastoetara heltzen dira.
  • Kloroplastoetan dagoen klorofilak eguzki-energia hartzen du.
  • Gero erabili ahal duten energia gorderik duten karbohidratoak sortzen dituzte.
  • Hondakintzat O2 sortzen da.

Ikus, gainera