Taimyr (penintsula): berrikuspenen arteko aldeak
tNo edit summary |
t Euskaltzaindiaren webguneko esteka berriak |
||
| 36. lerroa: | 36. lerroa: | ||
[[Fitxategi:Laptev Sea map.png|thumb|350px|<small>Errusiako Artikoaren mapa; Taimyr ezkerraldean dago.</small>]] |
[[Fitxategi:Laptev Sea map.png|thumb|350px|<small>Errusiako Artikoaren mapa; Taimyr ezkerraldean dago.</small>]] |
||
'''Taimyr'''<ref name="euskaltzaindia">{{Web erref|izena=53 or.|izenburua=159. araua|url= |
'''Taimyr'''<ref name="euskaltzaindia">{{Web erref|izena=53 or.|izenburua=159. araua|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0159.pdf|argitaletxea=Euskaltzaindia|sartze-data=2011-04-11}}</ref> ({{lang-ru|Таймы́рский полуо́стров|Taymyrsky Poluostrov}}) [[Siberia]]ko ipar-erdialdeko [[penintsula]] handia da. [[Eurasia]]ko lur-masarik iparraldekoena da. Administratiboki [[Errusia]]ko [[Krasnoiarsk kraia]]ri dagokio<ref name=brit>[http://global.britannica.com/EBchecked/topic/584942/Taymyr-Peninsula Taymyr Peninsula] Global.britannica.com</ref>. |
||
== Geografia == |
== Geografia == |
||
22:34, 9 abendua 2018ko berrikusketa
- Artikulu hau Errusiako penintsulari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Taimyr».
| Taimyr penintsula | |
|---|---|
| |
| Bertako izena | Таймы́рский полуо́стров |
| Geografia | |
| Kokapena | Siberiako ipar-erdialdea |
| Azalera | 400.000 km² |
| Punturik garaiena | Byrranga mendiak |
| Politika | |
| Herrialdea |  Errusia |
| Gizartea | |
Taimyr[1] (errusieraz: Таймы́рский полуо́стров, translit.: Taymyrsky Poluostrov) Siberiako ipar-erdialdeko penintsula handia da. Eurasiako lur-masarik iparraldekoena da. Administratiboki Errusiako Krasnoiarsk kraiari dagokio[2].
Geografia
Mendebaldean Jeniseiko golkoa eta Kara itsasoa ditu, ekialdean Laptev itsasoa eta Khatangako golkoa[2]; hegoaldean, kontinente aldera, Khatanga ibaiak mugatzen du. 400.000 km²ko azalera dauka. Punturik garaiena Byrranga mendietan dago (1146 m)[2]. Penintsula zeharkatzen duten Taimyr eta Piasina ibaiek Kara itsasoan dute ahoa.
Biztanleria
Nganasan herria nahikoa bakartuta bizi izan da penintsulan; horregatik xamanismo-praktikak, besteak beste, XX. mendera arte gorde dituzte.
Fauna eta flora
Munduko Natura Funtsaren arabera, Taimyr paleartikoaren barneko «Erdialdeko Siberiako eta Taimyr penintsulako tundra» deritzon eskualde ekologikoaren eremuan dago.
Taimyr penintsulan bizi izan ziren Ipar Amerikatik kanpoko azken idi musketadunak. Duela 2000 urte inguru desagertu baziren ere[3], 1975ean berriz sartu zituzten.
Klima
 Datu klimatikoak (Txeliuskin lurmuturra) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | -26 | -26 | -24 | -16 | -8 | 1 | 5 | 4 | 0 | -10 | -19 | -22 | -11.8 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -33 | -33 | -33 | -26 | -15 | -5 | -3 | -3 | -5 | -16 | -26 | -30 | -19 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 8 | 9 | 9 | 8 | 9 | 18 | 21 | 22 | 22 | 15 | 9 | 11 | 201 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 15 | 15 | 14 | 12 | 11 | 12 | 11 | 12 | 15 | 16 | 13 | 16 | 162 |
| Eguzki orduak | 0 | 0 | 124 | 270 | 217 | 150 | 186 | 124 | 62 | 0 | 0 | 0 | 1133 |
| Iturria: World Climate Guide[4] | |||||||||||||
Erreferentziak
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Taimyr (penintsula)  |
- ↑ 159. araua. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2011-04-11).
- ↑ a b c Taymyr Peninsula Global.britannica.com
- ↑ Muskox Suffered Loss Of Genetic Diversity At Pleistocene/Holocene Transition Sciencedaily.com
- ↑ World climate Guide. Climate Data for Mys Chelyuskin. .