Toloño mendilerroa: berrikuspenen arteko aldeak

Koordenatuak: 42°36′N 2°35′W / 42.6°N 2.58°W / 42.6; -2.58
Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-mendi infotaula automatikoa +geografia fisiko infotaula)
Zorion (eztabaida | ekarpenak)
15.013 edits
No edit summary
20. lerroa: 20. lerroa:


Ekialdetik mendebaldera, hauek dira mendilerroko tontorrak:
Ekialdetik mendebaldera, hauek dira mendilerroko tontorrak:




{{Zutabe-zerrenda|kopurua = 2|
{{Zutabe-zerrenda|kopurua = 2|
# [[Larrasa]], 1.454 m<ref>{{Erref-EHMK}}</ref><ref>[https://www.mendikat.net/eu/com/catalog/euskal-herria Mendikat], Euskal Herriko Katalogo osoa.</ref> <small>{{Koord|42.5985526|-2.5919404|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Larrasa]], 1.454 m<ref>{{Erref-EHMK}}</ref><ref>[https://www.mendikat.net/eu/com/catalog/euskal-herria Mendikat], Euskal Herriko Katalogo osoa.</ref> <small>{{Koord|42.5985526|-2.5919404|format=dms long}} (Araba)</small>
34. lerroa: 39. lerroa:
# [[Eskamelo Oriental]], 1.287 m <small>{{Koord|42.5941572|-2.6547655|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Eskamelo Oriental]], 1.287 m <small>{{Koord|42.5941572|-2.6547655|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Peña Roja]], 1.284 m <small>{{Koord|42.5964645|-2.6435875|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Peña Roja]], 1.284 m <small>{{Koord|42.5964645|-2.6435875|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Toloño]], 1.277 m <small>{{Koord|42.6228566|-2.7641488|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Toloño]], 1.277 m <small>{{Koord|42.6228566|-2.7641488|format=dms long}} (Araba eta Errioxa arteko mugan)</small>
# [[Bonete De San Tirso]], 1.276 m <small>{{Koord|42.6121389|-2.5366209|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Bonete De San Tirso]], 1.276 m <small>{{Koord|42.6121389|-2.5366209|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Dehesarroque]], 1.269 m <small>{{Koord|42.5927181|-2.661404|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Dehesarroque]], 1.269 m <small>{{Koord|42.5927181|-2.661404|format=dms long}} (Araba)</small>
45. lerroa: 50. lerroa:
# [[San Leon]], 1.223 m <small>{{Koord|42.5948767|-2.6857213|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[San Leon]], 1.223 m <small>{{Koord|42.5948767|-2.6857213|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Payo Redondo]], 1.215 m <small>{{Koord|42.6165067|-2.5022771|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Payo Redondo]], 1.215 m <small>{{Koord|42.6165067|-2.5022771|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Peña del León]], 1.215m <small>{{Koord|42.61749|-2.757657849|format=dms long}}(Errioxa)</small>
# [[Peña del Cuervo]], 1.208 m <small>{{Koord|42.5926534|-2.6669744|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Peña del Cuervo]], 1.208 m <small>{{Koord|42.5926534|-2.6669744|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[El Tajo]], 1.201 m <small>{{Koord|42.610431|-2.4554476|format=dms long}} (Nafarroa Garaia)</small>
# [[El Tajo]], 1.201 m <small>{{Koord|42.610431|-2.4554476|format=dms long}} (Nafarroa Garaia)</small>
# [[Payos]], 1.191m <small>{{Koord|42.59646|-2.693989836|format=dms long}}(Errioxa)</small>
# [[Matikal]], 1.188 m <small>{{Koord|42.5955855|-2.6750767|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Matikal]], 1.188 m <small>{{Koord|42.5955855|-2.6750767|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Zerraluntxa]], 1.188 m <small>{{Koord|42.6021448|-2.6993136|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Zerraluntxa]], 1.188 m <small>{{Koord|42.6021448|-2.6993136|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Cocinas]], 1.181 m <small>{{Koord|42.599688|-2.706944|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Cocinas]], 1.181 m <small>{{Koord|42.599688|-2.706944|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Artxabal]], 1.168 m <small>{{Koord|42.6060212|-2.7186299|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Artxabal]], 1.168 m <small>{{Koord|42.6060212|-2.7186299|format=dms long}} (Araba eta Errioxa arteko mugan)</small>
# [[Alto del Avellanal]], 1.158 m <small>{{Koord|42.6142431|-2.5226812|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Alto del Avellanal]], 1.158 m <small>{{Koord|42.6142431|-2.5226812|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Peña Usatxi]], 1.141 m <small>{{Koord|42.6078382|-2.6320383|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Peña Usatxi]], 1.141 m <small>{{Koord|42.6078382|-2.6320383|format=dms long}} (Araba)</small>
58. lerroa: 65. lerroa:
# [[Mendigurena]], 1.045 m <small>{{Koord|42.639175|-2.7514384|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Mendigurena]], 1.045 m <small>{{Koord|42.639175|-2.7514384|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Semendia]], 1.041 m <small>{{Koord|42.6208344|-2.6295718|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Semendia]], 1.041 m <small>{{Koord|42.6208344|-2.6295718|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Peñacolorada]], 1.023m <small>{{Koord|42.61914|-2.738361124|format=dms long}}(Errioxa)</small>
# [[Kezparro]], 1.014 m <small>{{Koord|42.6159811|-2.7184632|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Kezparro]], 1.014 m <small>{{Koord|42.6159811|-2.7184632|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Kukumendi]], 992 m <small>{{Koord|42.6148436|-2.7030688|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Kukumendi]], 992 m <small>{{Koord|42.6148436|-2.7030688|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Castillo de Villamonte]], 989 m <small>{{Koord|42.6184489|-2.7297676|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Castillo de Villamonte]], 989 m <small>{{Koord|42.6184489|-2.7297676|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Arbina]], 954 m <small>{{Koord|42.6342435|-2.7941582|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Arbina]], 954 m <small>{{Koord|42.6342435|-2.7941582|format=dms long}} (Araba)</small>4
# [[Peña de la Rosa]], 931m <small>{{Koord|42.59408|-2.702862656|format=dms long}}(Errioxa)</small>
# [[Treshermanas]], 888 m <small>{{Koord|42.632241|-2.797348|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Treshermanas]], 888 m <small>{{Koord|42.632241|-2.797348|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[San Cristóbal (Toloño)|San Cristóbal]], 885 m <small>{{Koord|42.621593|-2.8058575|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[San Cristóbal (Toloño, Araba)|San Cristóbal]], 885 m <small>{{Koord|42.621593|-2.8058575|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[San Mamés (Toloño)|San Mamés]], 767 m <small>{{Koord|42.6206892|-2.8262851|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[San Mamés (Toloño)|San Mamés]], 767 m <small>{{Koord|42.6206892|-2.8262851|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[La Deresa]], 744 m <small>{{Koord|42.6263525|-2.8314889|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[La Deresa]], 744 m <small>{{Koord|42.6263525|-2.8314889|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Peñaparda (Toloño)|Peñaparda]], 674 m <small>{{Koord|42.6185233|-2.8354119|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Peñaparda (Toloño)|Peñaparda]], 674 m <small>{{Koord|42.6185233|-2.8354119|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[San Cristóbal (Toloño, Errioxa)|San Cristóbal]], 667m <small>{{Koord|42.57575|-2.722153532|format=dms long}}(Errioxa)</small>
# [[Zancobe]], 657 m <small>{{Koord|42.6180752|-2.8307308|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Zancobe]], 657 m <small>{{Koord|42.6180752|-2.8307308|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Buradón]], 622 m <small>{{Koord|42.6175722|-2.8443765|format=dms long}} (Araba)</small>
# [[Buradón]], 622 m <small>{{Koord|42.6175722|-2.8443765|format=dms long}} (Araba)</small>

19:43, 8 urtarrila 2019ko berrikusketa

Toloño mendilerroa
Datu orokorrak
Mendirik altuenaLarrasa
Garaiera1.454 m
Motamendilerro
Geografia
Map
Koordenatuak42°36′N 2°35′W / 42.6°N 2.58°W / 42.6; -2.58
MendikateaEuskal Herriko arkua
Toloño mendilerroa
Herrialdea Euskal Herria
Probintzia Araba
Leku geografikoaEbroko harana

Toloño mendilerroa[1][2] (Kantabria mendilerroa izenez ere ezaguna) Arabako hegoaldean dagoen mendilerro baten izena da. Arabar Errioxa eta Arabako Mendialdea bereizten ditu. Mendialdea Kuadrillako mendiguneak daude mendilerro honetan. Punturik altuena Palomares da, 1.446 metrorekin. Mendilerroan dagoen Toloño mendiak ematen dio izena mendilerroari.

Mugak ditu Errioxako eta Nafarroako Foru Erkidegoarekin eta mendi punta batzuk bi lurralderen artean kokatzen dira. Ekialderantz, Kodesko mendilerroarekin jarraitzen du.

Izena

Toloño mendia.

Mendilerroaren izenak eztabaida handia sortu izan du. Euskaltzaindiak 1990ean argitaratu zuen txostenean Toloño izena idazkietan zein herrietan José Antonio González Salazarrek jasotako testigantzetan agertzen zela ondorioztatu zuen. Aldiz, zenbait ikertzailek, batez ere Salvador Velillak, Sierra de Cantabria izenaren alde jo zuten, mendilerroaren ekialdeko zatiari dagokionez. Egoera nahasiaren aurrean Akademiak txosten zehatzagoa argitaratu zuen 2010ean.[3] Bere ondorio nagusiak hauexek dira:

  • Toloño izenaren erabilera oso zaharra da, Erdi Arotik dokumentatuta baitago. Mendilerro osoa izendatzeko ere testigantza ugari dago.
  • XIX. mendea arte hain mendilerro luzeentzat ez ohi zen izenik erabiltzen eta biztanleek zati bakoitza izendatzen zuen.
  • Erabili den baina gaur egun hilik dagoen beste izen bat Sonsierra edo Nafarroako Sonsierra da, egun Arabako Errioxa, Briñas, San Vicente de la Sonsierra eta Ábalos dauden lurraldeak (hau da mendilerrotik Ebrorakoak) ere zuena.
  • Sierra de Cantabria izena 1790tik baino ezin da dokumentatu eta bide kultistaren bitartez sortua da, Logroño eta Oion artean dagoen Cantabria delako mendian oinarrituta.[4]
  • Mendilerroa bi zatitan banatzeari (mendebaldeari Toloño eta ekialdeari Cantabria deituta) ere ez deritzo ondo Euskaltzaindiak, biztanleriaren pertzepzioaren eta geografiaren arabera batasuna baitu.

2017an, Jose Angel Chasco Oyón etnologoaren ikerlan sakona argitaratu zuen Euskaltzaindiak: Sierra de Toloño, nexo de la Montaña y la Rioja Alavesa.[5] Agerian utzi du oraintsu arte inguruko herrietan Toloño izena erabili izan dela mendilerro osoari deitzeko. Gainera, erabilera hori ez da zeharo galdu, oraindik adineko hainbat pertsonak izen hori erabiltzen baitu.

Mendiak

Toloño mendilerroaren ikuspegi orokorra, Guardiatik (hau da, hegoaldetik).

Ekialdetik mendebaldera, hauek dira mendilerroko tontorrak:



  1. Larrasa, 1.454 m[6][7] 42°35′55″N 2°35′31″W / 42.5985526°N 2.5919404°W / 42.5985526; -2.5919404 (Araba)
  2. Palomares, 1.443 m 42°36′07″N 2°36′10″W / 42.6020304°N 2.6026452°W / 42.6020304; -2.6026452 (Araba)
  3. Peña del Castillo, 1.431 m 42°35′58″N 2°35′23″W / 42.5995537°N 2.589825°W / 42.5995537; -2.589825 (Araba)
  4. Palomares Central, 1.417 m 42°36′02″N 2°35′54″W / 42.6006553°N 2.5982899°W / 42.6006553; -2.5982899 (Araba)
  5. Peña del Leon, 1.392 m 42°36′20″N 2°33′30″W / 42.6056148°N 2.5584179°W / 42.6056148; -2.5584179 (Araba)
  6. Cervera, 1.385 m 42°36′14″N 2°37′51″W / 42.6038721°N 2.6309401°W / 42.6038721; -2.6309401 (Araba)
  7. Payo de la Espadilla, 1.384 m 42°36′16″N 2°36′39″W / 42.6043459°N 2.6108104°W / 42.6043459; -2.6108104 (Araba)
  8. Recilla edo Redecilla, 1.376 m 42°36′21″N 2°37′15″W / 42.6057119°N 2.620701°W / 42.6057119; -2.620701 (Araba)
  9. Peña Artesilla, 1.341 m 42°35′52″N 2°38′21″W / 42.5977204°N 2.6391433°W / 42.5977204; -2.6391433 (Araba)
  10. San Tirso, 1.333 m 42°36′40″N 2°32′34″W / 42.6111911°N 2.5427971°W / 42.6111911; -2.5427971 (Araba)
  11. Eskamelo, 1.292 m 42°35′36″N 2°39′32″W / 42.5933766°N 2.6587555°W / 42.5933766; -2.6587555 (Araba)
  12. Eskamelo Oriental, 1.287 m 42°35′39″N 2°39′17″W / 42.5941572°N 2.6547655°W / 42.5941572; -2.6547655 (Araba)
  13. Peña Roja, 1.284 m 42°35′47″N 2°38′37″W / 42.5964645°N 2.6435875°W / 42.5964645; -2.6435875 (Araba)
  14. Toloño, 1.277 m 42°37′22″N 2°45′51″W / 42.6228566°N 2.7641488°W / 42.6228566; -2.7641488 (Araba eta Errioxa arteko mugan)
  15. Bonete De San Tirso, 1.276 m 42°36′44″N 2°32′12″W / 42.6121389°N 2.5366209°W / 42.6121389; -2.5366209 (Araba)
  16. Dehesarroque, 1.269 m 42°35′34″N 2°39′41″W / 42.5927181°N 2.661404°W / 42.5927181; -2.661404 (Araba)
  17. Peña del Castillo, 1.265 m 42°37′22″N 2°46′17″W / 42.6228801°N 2.7713068°W / 42.6228801; -2.7713068 (Araba)
  18. Castillo de Vallehermosa, 1.256 m 42°35′43″N 2°39′02″W / 42.5953243°N 2.6506026°W / 42.5953243; -2.6506026 (Araba)
  19. Peñalasdoce, 1.255 m 42°37′29″N 2°46′28″W / 42.6246696°N 2.7745563°W / 42.6246696; -2.7745563 (Araba)
  20. Castillo de Lapoblación, 1.244 m 42°36′29″N 2°27′43″W / 42.6081922°N 2.4619286°W / 42.6081922; -2.4619286 (Nafarroa Garaia)
  21. Peña Alta edo Peñalta, 1.243 m 42°36′52″N 2°29′30″W / 42.6144695°N 2.491576°W / 42.6144695; -2.491576 (Araba eta Nafarroa Garaia arteko mugan)
  22. Peña Bonbalatxi, 1.224 m 42°37′25″N 2°44′58″W / 42.6237352°N 2.7495609°W / 42.6237352; -2.7495609 (Araba)
  23. San Leon, 1.223 m 42°35′42″N 2°41′09″W / 42.5948767°N 2.6857213°W / 42.5948767; -2.6857213 (Araba)
  24. Payo Redondo, 1.215 m 42°36′59″N 2°30′08″W / 42.6165067°N 2.5022771°W / 42.6165067; -2.5022771 (Araba)
  25. Peña del León, 1.215m 42°37′03″N 2°45′28″W / 42.61749°N 2.757657849°W / 42.61749; -2.757657849(Errioxa)
  26. Peña del Cuervo, 1.208 m 42°35′34″N 2°40′01″W / 42.5926534°N 2.6669744°W / 42.5926534; -2.6669744 (Araba)
  27. El Tajo, 1.201 m 42°36′38″N 2°27′20″W / 42.610431°N 2.4554476°W / 42.610431; -2.4554476 (Nafarroa Garaia)
  28. Payos, 1.191m 42°35′47″N 2°41′38″W / 42.59646°N 2.693989836°W / 42.59646; -2.693989836(Errioxa)
  29. Matikal, 1.188 m 42°35′44″N 2°40′30″W / 42.5955855°N 2.6750767°W / 42.5955855; -2.6750767 (Araba)
  30. Zerraluntxa, 1.188 m 42°36′08″N 2°41′58″W / 42.6021448°N 2.6993136°W / 42.6021448; -2.6993136 (Araba)
  31. Cocinas, 1.181 m 42°35′59″N 2°42′25″W / 42.599688°N 2.706944°W / 42.599688; -2.706944 (Araba)
  32. Artxabal, 1.168 m 42°36′22″N 2°43′07″W / 42.6060212°N 2.7186299°W / 42.6060212; -2.7186299 (Araba eta Errioxa arteko mugan)
  33. Alto del Avellanal, 1.158 m 42°36′51″N 2°31′22″W / 42.6142431°N 2.5226812°W / 42.6142431; -2.5226812 (Araba)
  34. Peña Usatxi, 1.141 m 42°36′28″N 2°37′55″W / 42.6078382°N 2.6320383°W / 42.6078382; -2.6320383 (Araba)
  35. Ikatxi, 1.129 m 42°36′35″N 2°40′52″W / 42.6096966°N 2.681209°W / 42.6096966; -2.681209 (Araba)
  36. El Seron, 1.112 m 42°37′50″N 2°45′18″W / 42.6306095°N 2.755119°W / 42.6306095; -2.755119 (Araba)
  37. Riparasa, 1.071 m 42°38′18″N 2°46′17″W / 42.6382892°N 2.7715066°W / 42.6382892; -2.7715066 (Araba)
  38. Mendigurena, 1.045 m 42°38′21″N 2°45′05″W / 42.639175°N 2.7514384°W / 42.639175; -2.7514384 (Araba)
  39. Semendia, 1.041 m 42°37′15″N 2°37′46″W / 42.6208344°N 2.6295718°W / 42.6208344; -2.6295718 (Araba)
  40. Peñacolorada, 1.023m 42°37′09″N 2°44′18″W / 42.61914°N 2.738361124°W / 42.61914; -2.738361124(Errioxa)
  41. Kezparro, 1.014 m 42°36′58″N 2°43′06″W / 42.6159811°N 2.7184632°W / 42.6159811; -2.7184632 (Araba)
  42. Kukumendi, 992 m 42°36′53″N 2°42′11″W / 42.6148436°N 2.7030688°W / 42.6148436; -2.7030688 (Araba)
  43. Castillo de Villamonte, 989 m 42°37′06″N 2°43′47″W / 42.6184489°N 2.7297676°W / 42.6184489; -2.7297676 (Araba)
  44. Arbina, 954 m 42°38′03″N 2°47′39″W / 42.6342435°N 2.7941582°W / 42.6342435; -2.7941582 (Araba)4
  45. Peña de la Rosa, 931m 42°35′39″N 2°42′10″W / 42.59408°N 2.702862656°W / 42.59408; -2.702862656(Errioxa)
  46. Treshermanas, 888 m 42°37′56″N 2°47′50″W / 42.632241°N 2.797348°W / 42.632241; -2.797348 (Araba)
  47. San Cristóbal, 885 m 42°37′18″N 2°48′21″W / 42.621593°N 2.8058575°W / 42.621593; -2.8058575 (Araba)
  48. San Mamés, 767 m 42°37′14″N 2°49′35″W / 42.6206892°N 2.8262851°W / 42.6206892; -2.8262851 (Araba)
  49. La Deresa, 744 m 42°37′35″N 2°49′53″W / 42.6263525°N 2.8314889°W / 42.6263525; -2.8314889 (Araba)
  50. Peñaparda, 674 m 42°37′07″N 2°50′07″W / 42.6185233°N 2.8354119°W / 42.6185233; -2.8354119 (Araba)
  51. San Cristóbal, 667m 42°34′33″N 2°43′20″W / 42.57575°N 2.722153532°W / 42.57575; -2.722153532(Errioxa)
  52. Zancobe, 657 m 42°37′05″N 2°49′51″W / 42.6180752°N 2.8307308°W / 42.6180752; -2.8307308 (Araba)
  53. Buradón, 622 m 42°37′03″N 2°50′40″W / 42.6175722°N 2.8443765°W / 42.6175722; -2.8443765 (Araba)

Erreferentziak

  1. ↑ Euskaltzaindiaren Onomastika batzordea: «Onomastika batzordeak Toloño izenaren egokitasuna berretsi du», Euskaltzaindia.eus, 2010-10-21.
  2. ↑ Euskaltzaindia: «Aurrerantzean: 'Toloño mendilerroa', eta ez 'Cantabria mendilerroa'», Euskaltzaindia.eus.
  3. ↑ Euskaltzaindiaren 2010eko irizpena: [1] Euskera aldizkaria 2010, 55, 1. zk., 446-485. or.
  4. ↑ Mikel Gorrotxategi: «Toloño mendia Cantabriaren iparraldean dago», Deia.
  5. ↑ Chasco Oyon, José Ángel. (2017). Sierra de Toloño, nexo de la Montaña y la Rioja Alavesa. in: Izenak. Euskaltzaindia ISBN 978-84-946477-4-1..
  6. ↑ Euskal Herriko Mendien Katalogoa 2007ko otsaila, 2009ko apirila, Euskal Mendizale Federazioa. Katalogo horretako toponimoek Euskaltzaindiaren Onomastika Batzordearen oniritzia dute. (EODA)
    mendilerroa Toloño mendilerroa (Mendikat)
  7. ↑ Mendikat, Euskal Herriko Katalogo osoa.
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Toloño_mendilerroa&oldid=6535780"(e)tik eskuratuta