Capcir: berrikuspenen arteko aldeak
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
[[Fitxategi:Localització del Capcir als Pirineus Orientals.svg|thumb|300px|Capcirreko kokapena [[Ekialdeko Pirinioak]] departamenduan.]] |
[[Fitxategi:Localització del Capcir als Pirineus Orientals.svg|thumb|300px|Capcirreko kokapena [[Ekialdeko Pirinioak]] departamenduan.]] |
||
[[Fitxategi:Mapa municipal del Capcir.svg|thumb|300px|Eskualdea eta udalerrietako mugak.]] |
[[Fitxategi:Mapa municipal del Capcir.svg|thumb|300px|Eskualdea eta udalerrietako mugak.]] |
||
'''El Capcir''' [[Ipar Katalunia]]ko eskualdea da. Administrazioz [[Frantzia]]ko [[estatu]]aren menpean dago. |
'''El Capcir''' [[Ipar Katalunia]]ko eskualdea da. Administrazioz [[Frantzia]]ko [[estatu]]aren menpean dago. |
||
== Geografia == |
== Geografia == |
||
Zazpi udalerrik osatua da; hiriburua [[Formiguera]] (435 biztanle) da; [[els Angles]] (568) apur bat populatuago dago, beti ere oso biztanleria apalean baina eskualdeko herririk animatuena da. Iparraldean [[Donasan]] eskualdea ([[Okzitania]]) du, ekialdean [[Conflent]] eta hegoalde zein mendebaldean [[Cerdanya]]. |
Zazpi udalerrik osatua da; hiriburua [[Formiguera]] (435 biztanle) da; [[els Angles]] (568) apur bat populatuago dago, beti ere oso biztanleria apalean baina eskualdeko herririk animatuena da. Iparraldean [[Donasan]] eskualdea ([[Okzitania]]) du, ekialdean [[Conflent]] eta hegoalde zein mendebaldean [[Cerdanya]]. |
||
Cerdanyako urak [[Segre ibaia|Segre]] eta [[Ebro]]ra -hegoalderantz joz- eta Conflentekoak [[Tet]] ibaira -ekialderantz- doazen bitartean, '''Capcir''' iparraldeari begira dago: eskualdean jaiotzen den [[Aude (ibaia)|Aude]] ibaia du ardatz eta hegoaldetik iparraldera eskualde osoa zeharkatzen du. Ibai hau garrantzi handikoa da, batez ere [[Okzitania]]ko lurretatik pasatzen da eta [[Aude|departamendu bati]] izena ematen dio. |
Cerdanyako urak [[Segre ibaia|Segre]] eta [[Ebro]]ra -hegoalderantz joz- eta Conflentekoak [[Tet]] ibaira -ekialderantz- doazen bitartean, '''Capcir''' iparraldeari begira dago: eskualdean jaiotzen den [[Aude (ibaia)|Aude]] ibaia du ardatz eta hegoaldetik iparraldera eskualde osoa zeharkatzen du. Ibai hau garrantzi handikoa da, batez ere [[Okzitania]]ko lurretatik pasatzen da eta [[Aude|departamendu bati]] izena ematen dio. |
||
Batez beste 1.500 mtan dagoen [[goi-ordoki]]a da. [[XX. mendea]]ren azken hamarkadak arte nekazaritza izan da baina [[turismo]]ak hazkunde handia izan du; baso eta [[aintzira]]z josita, mendi ibilaidietarako eta [[eski nordiko]]rako oso egokia da. Klima nolakoa den adierazten duten bi ezizen eman zaizkio: ''el Petit Canadà'' ("[[Kanada]] txikia") eta ''la Petita Sibèria'' ("[[Siberia]] txikia"). Siberiari egiten zaion erreferentzia egokia da, [[Mendebaldeko Europa]]n geratzen diren ''[[Ligularia sibirica]]'' [[Artikoa|Artiko]] aldeko landarearen ale bakanetakoak '''Capcirren''' daudelako. |
Batez beste 1.500 mtan dagoen [[goi-ordoki]]a da. [[XX. mendea]]ren azken hamarkadak arte nekazaritza izan da baina [[turismo]]ak hazkunde handia izan du; baso eta [[aintzira]]z josita, mendi ibilaidietarako eta [[eski nordiko]]rako oso egokia da. Klima nolakoa den adierazten duten bi ezizen eman zaizkio: ''el Petit Canadà'' ("[[Kanada]] txikia") eta ''la Petita Sibèria'' ("[[Siberia]] txikia"). Siberiari egiten zaion erreferentzia egokia da, [[Mendebaldeko Europa]]n geratzen diren ''[[Ligularia sibirica]]'' [[Artikoa|Artiko]] aldeko landarearen ale bakanetakoak '''Capcirren''' daudelako. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
36. lerroa: | 36. lerroa: | ||
== Argazkia == |
== Argazkia == |
||
[[Fitxategi:Bollosa (capcir).jpg|thumb| |
[[Fitxategi:Bollosa (capcir).jpg|thumb|erdian|600px|[[La Bollosa]], [[els Angles]] ('''Capcir''') eta [[Angostrina i Vilanova de les Escaldes]]en ([[Cerdanya]]) artean banatutako [[aintzira]].]] |
||
== Hizkuntza == |
== Hizkuntza == |
||
[[Fitxategi:Capcinès.svg|thumb|300px|''[[Capcinès]]'' hizkera [[katalan]]aren dialektoen mapan kokatua.]] |
[[Fitxategi:Capcinès.svg|thumb|300px|''[[Capcinès]]'' hizkera [[katalan]]aren dialektoen mapan kokatua.]] |
||
Eskualdeko [[katalan]]a (''[[capcinès]]'') oso berezia da; [[Joan Coromines]]en arabera [[iparraldeko katalan]] arkaikoarenak izan litezkeen ezaugarriak ditu. Horrek bai katalan estandarrarengandik bai [[Rosselló]]koarengandik argi desberdintzen da. [[Okzitaniera]]rekiko trantsiziozko [[dialekto]]a da eta herriak zenbat eta iparralderago egon hainbat argiagoa da antzekotasuna, bereziki [[fonetika]]n. |
Eskualdeko [[katalan]]a (''[[capcinès]]'') oso berezia da; [[Joan Coromines]]en arabera [[iparraldeko katalan]] arkaikoarenak izan litezkeen ezaugarriak ditu. Horrek bai katalan estandarrarengandik bai [[Rosselló]]koarengandik argi desberdintzen da. [[Okzitaniera]]rekiko trantsiziozko [[dialekto]]a da eta herriak zenbat eta iparralderago egon hainbat argiagoa da antzekotasuna, bereziki [[fonetika]]n. |
||
20:25, 10 otsaila 2019ko berrikusketa
El Capcir Ipar Kataluniako eskualdea da. Administrazioz Frantziako estatuaren menpean dago.
Geografia
Zazpi udalerrik osatua da; hiriburua Formiguera (435 biztanle) da; els Angles (568) apur bat populatuago dago, beti ere oso biztanleria apalean baina eskualdeko herririk animatuena da. Iparraldean Donasan eskualdea (Okzitania) du, ekialdean Conflent eta hegoalde zein mendebaldean Cerdanya.
Cerdanyako urak Segre eta Ebrora -hegoalderantz joz- eta Conflentekoak Tet ibaira -ekialderantz- doazen bitartean, Capcir iparraldeari begira dago: eskualdean jaiotzen den Aude ibaia du ardatz eta hegoaldetik iparraldera eskualde osoa zeharkatzen du. Ibai hau garrantzi handikoa da, batez ere Okzitaniako lurretatik pasatzen da eta departamendu bati izena ematen dio.
Batez beste 1.500 mtan dagoen goi-ordokia da. XX. mendearen azken hamarkadak arte nekazaritza izan da baina turismoak hazkunde handia izan du; baso eta aintziraz josita, mendi ibilaidietarako eta eski nordikorako oso egokia da. Klima nolakoa den adierazten duten bi ezizen eman zaizkio: el Petit Canadà ("Kanada txikia") eta la Petita Sibèria ("Siberia txikia"). Siberiari egiten zaion erreferentzia egokia da, Mendebaldeko Europan geratzen diren Ligularia sibirica Artiko aldeko landarearen ale bakanetakoak Capcirren daudelako.
Historia
Capcir eta Ipar Kataluniako beste eskualdeak Kataluniatik banandu ziren XVII. mendean Segadorsen Guduaren ostean sinatu zen Pirinioetako Hitzarmenaren ondorioz. Han, Frantziak eta Espainiak Katalunia elkarren artean banatzea adostu zuten.
Ipar Kataluniako gainontzeko eskualdeak bezala, eta ez du onarpen ofizialik. Gainera 1790ean Formiguerako kantonamendua osatu bazen ere (udalerri guztiak la Llaguna izan ezik), 1801ean halamoduan Capcir ezagutzen zuen Frantziako behe mailako egitura administratibo hori ere desagertu zen eta zazpi udalerriak Montlluískoaren barruan daude. Udalerri elkargo modernoei dagokienez, 2012an Capcir Alt Conflent izeneko Herri Elkargoak bi eskualde hauetako eta Cerdanyako 17 udalerri biltzen zituen.
Udalerriak
Udalerria | Biztanleria[1] |
---|---|
els Angles | 568 |
Font-rabiosa | 107 |
Formiguera | 435 |
la Llaguna[2] | 288 |
Matamala | 290 |
Puigbalador | 98 |
Real | 41 |
Argazkia
Hizkuntza
Eskualdeko katalana (capcinès) oso berezia da; Joan Corominesen arabera iparraldeko katalan arkaikoarenak izan litezkeen ezaugarriak ditu. Horrek bai katalan estandarrarengandik bai Rossellókoarengandik argi desberdintzen da. Okzitanierarekiko trantsiziozko dialektoa da eta herriak zenbat eta iparralderago egon hainbat argiagoa da antzekotasuna, bereziki fonetikan.
Erreferentziak
- ↑ Iturria: INSEE, 2006.
- ↑ Gran Enciclopèdia Catalanak Capcirren baina Nomenclàtor toponímic de la Catalunya del Nord lanak (IECk eta Perpinyàko Unibertsitateak eginikoa) Conflenten kokatzen du.
Ikus, gainera
Kanpo loturak
- (Katalanez) (Frantsesez) Capcir Alt Conflent Herri Elkargoaren webgunea.
- (Katalanez) (Frantsesez) Eski nordikoa Capcirren.
- (Frantsesez) Capcir Histoire du Roussillon webgunean.
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Capcir |
Ipar Kataluniako eskualdeak | |
---|---|
Alta Cerdanya | Capcir | Conflent | Rosselló | Vallespir |