Haumea (planeta nanoa): berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
+erreferentzia atala |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
| 2. lerroa: | 2. lerroa: | ||
| background = #e2e2e2 |
| background = #e2e2e2 |
||
| name = Haumea |
| name = Haumea |
||
| image = [[ |
| image = [[Fitxategi:2003EL61art.jpg|300px]] |
||
| caption = Haumea eta bere bi ilargiak: [[Hiʻiaka (satelitea)|Hiʻiaka]] eta [[Namaka (satelitea)|Namaka]] |
| caption = Haumea eta bere bi ilargiak: [[Hiʻiaka (satelitea)|Hiʻiaka]] eta [[Namaka (satelitea)|Namaka]] |
||
| discovery = yes |
| discovery = yes |
||
| 45. lerroa: | 45. lerroa: | ||
| single_temperature = < 50 [[kelvin|K]] |
| single_temperature = < 50 [[kelvin|K]] |
||
}} |
}} |
||
'''Haumea''' [[Kuiper gerrikoa|Kuiperren gerrikoan]] dagoen [[planeta nano]] bat da, [[Pluton (planeta nanoa)|Plutonen]] masaren herena duelarik; bi ilargi ditu ([[Hiʻiaka (satelitea)|Hiʻiaka]] eta [[Namaka (satelitea)|Namaka]]), eta oso errotazio azkarra (4 orduko periodoa). Dentsitate handia du, beraz, harkaitzez osatuta dago, baina azalean ur-izoztua duenez, [[albedo]] handia du. |
'''Haumea''' [[Kuiper gerrikoa|Kuiperren gerrikoan]] dagoen [[planeta nano]] bat da, [[Pluton (planeta nanoa)|Plutonen]] masaren herena duelarik; bi ilargi ditu ([[Hiʻiaka (satelitea)|Hiʻiaka]] eta [[Namaka (satelitea)|Namaka]]), eta oso errotazio azkarra (4 orduko periodoa). Dentsitate handia du, beraz, harkaitzez osatuta dago, baina azalean ur-izoztua duenez, [[albedo]] handia du. |
||
2017ko urrian eraztunak dituen aurreneko planeta nanoa dela ikusi zen<ref>{{Cite web|url=https://zientziakaiera.eus/2017/10/30/haumea-planeta-niminoak-eraztuna-du/|izenburua=Haumea planeta ñimiñoak eraztuna du|sartze-data=2018-02-17|egunkaria=|aldizkaria=zientziakaiera.eus|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=eu|formatua=}}</ref>. |
2017ko urrian eraztunak dituen aurreneko planeta nanoa dela ikusi zen<ref>{{Cite web|url=https://zientziakaiera.eus/2017/10/30/haumea-planeta-niminoak-eraztuna-du/|izenburua=Haumea planeta ñimiñoak eraztuna du|sartze-data=2018-02-17|egunkaria=|aldizkaria=zientziakaiera.eus|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=eu|formatua=}}</ref>. |
||
== Sateliteak == |
== Sateliteak == |
||
{{sakontzeko|Haumearen sateliteak}} |
{{sakontzeko|Haumearen sateliteak}} |
||
Haumeak bi satelite ditu, [[Hi'iaka (satelitea)|Hi'iaka]] eta [[Namaka (satelitea)|Namaka]]. |
Haumeak bi satelite ditu, [[Hi'iaka (satelitea)|Hi'iaka]] eta [[Namaka (satelitea)|Namaka]]. |
||
== Erreferentziak == |
== Erreferentziak == |
||
| 61. lerroa: | 61. lerroa: | ||
{{commonskat}} |
{{commonskat}} |
||
{{astronomia zirriborroa}} |
{{astronomia zirriborroa}} |
||
[[Kategoria:Planeta nanoak]] |
[[Kategoria:Planeta nanoak]] |
||
[[Kategoria:Neptunoz haraindiko objektuak]] |
[[Kategoria:Neptunoz haraindiko objektuak]] |
||
03:16, 22 otsaila 2019ko berrikusketa
 | |
| Aurkikuntza | |
|---|---|
| Aurkitzailea | Brown et al.; Ortiz et al. (ofizialtasunik gabe) |
| Aurkikuntza data | 2004–12–28 (Brown et al.); 2005eko uztaila (Ortiz et al.) |
| Izendapenak | |
| Planetoide izendapena | Haumea |
Zeinengatik izendatua | Haumea |
Izen alternatiboa | 2003 EL61 |
| Planetoide sailkapena | Planeta nano, plutoide, TNO |
| Adjektiboa | Haumear |
| Ezaugarri orbitalak | |
| Garaia: 2014-12-09 (JD 2457000.5) | |
| Afelioa | 51.483 AU (7.702 Tm) |
| Perihelioa | 34.952 AU (5.229 Tm) |
| 43.218 AU (6.465 Tm) | |
| Eszentrikotasuna | 0.19126 |
| 284.12 a (103774 d) | |
Batezbesteko abiadura orbitala | 4.531 km/s |
| 209.07° | |
| Makurdura orbitala | 28.19° |
| 121.79° | |
Perihelioaren argumentua | 240.20° |
| Satelite ezagunak | 2 |
| Ezaugarri fisikoak | |
| Neurriak | 1,920 × 1,540 × 990 km ≈ 1,960 × 1,518 × 996 km (Keck) |
Batezbesteko erradioa | 620+34 −29 km ≈ 650 km (Herschel) 690 km 575+125 −50 km (Spitzer) ≈ 718 km (Keck) |
Gainazal azalera | ≈ 6.8×106 km2 |
| Bolumena | 1.5×109 km3 |
| Masa | (4.006±0.040)×1021 kg 0.00066 Lurra |
| Batezbesteko dentsitatea | 2.6 g/cm3 2.6–3.3 g/cm3 |
Gainazal grabitatea | 0.63 m/s2 |
| 0.91 km/s | |
Errotazio periodo siderala | 0.163146±0.000004 d (3.9155±0.0001 h) |
| Albedoa | 0.804+0.062 −0.095 0.7±0.1 0.84+0.1 −0.2 0.70–0.75 |
| Tenperatura | < 50 K |
Espektro mota | (Neutral) B−V = 0.64, V−R = 0.33 B0−V0 = 0.646 |
| 17.3 (oposizioa) | |
| 0.03±0.43 | |
Haumea Kuiperren gerrikoan dagoen planeta nano bat da, Plutonen masaren herena duelarik; bi ilargi ditu (Hiʻiaka eta Namaka), eta oso errotazio azkarra (4 orduko periodoa). Dentsitate handia du, beraz, harkaitzez osatuta dago, baina azalean ur-izoztua duenez, albedo handia du.
2017ko urrian eraztunak dituen aurreneko planeta nanoa dela ikusi zen[1].
Sateliteak
Sakontzeko, irakurri: «Haumearen sateliteak»
Haumeak bi satelite ditu, Hi'iaka eta Namaka.
Erreferentziak
- ↑ Haumea planeta ñimiñoak eraztuna du. (Noiz kontsultatua: 2018-02-17).
 | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Zerrendak | |||||||||||||||||||||||
| Hipotetikoak | |||||||||||||||||||||||
Ikus, gainera: Eguzki-sistemaren sorrera eta garapena eta Eguzki sistemaren ataria | |||||||||||||||||||||||
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Haumea (planeta nanoa)  |
.svg){kind=small}
|
Artikulu hau astronomiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |