Hustar: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
| 2. lerroa: | 2. lerroa: | ||
'''Hustarrak''' ([[txekiera]]z: ''Husité'' edo ''Kališníci'') [[Jan Hus]]en ideien jarraitzaileak izan ziren. Higikunde sozial, politiko eta erlijiozkoa moldatu zuten [[XV. mendea|XV. mendeko]] [[Erdialdeko Europa]]n. |
'''Hustarrak''' ([[txekiera]]z: ''Husité'' edo ''Kališníci'') [[Jan Hus]]en ideien jarraitzaileak izan ziren. Higikunde sozial, politiko eta erlijiozkoa moldatu zuten [[XV. mendea|XV. mendeko]] [[Erdialdeko Europa]]n. |
||
[[Erdi Aroa]]ren azken aldera [[Bohemia]]n bizi izan zen krisian bide dago [[Erromatar Eliza Katolikoa|Elizaren]] eta [[feudalismo|sistema feudalaren]] kontrako herri higikunde horren jatorria. [[Jabetza]]ren hirutik bat [[apaiz]]goaren esku zegoen, eta handiki eta burges gutxi batzuen eskuetan gainerakoa. Mugimenduaren [[ideologia]] Jan Hus eta [[Jeronimo Pragakoa]]ren idatzi eta predikuetan islatu zen. Bi predikarion [[dotrina]]k [[ebanjelio]]ko pobretasuna eta hasierako elizaren [[izpiritu]]a zituen eredu. Interes desberdinak zituzten taldetan banatua zen mugimendua: [[tabortar]]rak edo erradikalak, mirabe eta laborarien taldea, batetik, eta [[utrakista]] edo moderatuena, jauntxo eta [[burges]] jendeak osaturikoa, bestetik. |
[[Erdi Aroa]]ren azken aldera [[Bohemia]]n bizi izan zen krisian bide dago [[Erromatar Eliza Katolikoa|Elizaren]] eta [[feudalismo|sistema feudalaren]] kontrako herri higikunde horren jatorria. [[Jabetza]]ren hirutik bat [[apaiz]]goaren esku zegoen, eta handiki eta burges gutxi batzuen eskuetan gainerakoa. Mugimenduaren [[ideologia]] Jan Hus eta [[Jeronimo Pragakoa]]ren idatzi eta predikuetan islatu zen. Bi predikarion [[dotrina]]k [[ebanjelio]]ko pobretasuna eta hasierako elizaren [[izpiritu]]a zituen eredu. Interes desberdinak zituzten taldetan banatua zen mugimendua: [[tabortar]]rak edo erradikalak, mirabe eta laborarien taldea, batetik, eta [[utrakista]] edo moderatuena, jauntxo eta [[burges]] jendeak osaturikoa, bestetik. |
||
[[Wentzeslao IV.a Bohemiakoa|Wentzeslao IV.a]] erregearekin hitzarmen batera iritsi ziren, baina [[Sigismundo I.a Germaniako Erromatar Inperio Santukoa|Sigismundo]], haren anaia, eta ondorengoaren aurka [[matxinada|matxinatu]] ziren. Gerra zibilak [[1419]]tik [[1436]] arte iraun zuen. Azkenean, [[1433]]an utrakistek ''compactata'' deituriko itunak onetsi zituzten eta katolikoekin batera [[tabor]]tarren aurka borrokatu ziren, eta garaile irten. [[XVI. mendea]]n Bohemiako hustar gehienak [[luteranismo|luterano]] egin ziren. |
[[Wentzeslao IV.a Bohemiakoa|Wentzeslao IV.a]] erregearekin hitzarmen batera iritsi ziren, baina [[Sigismundo I.a Germaniako Erromatar Inperio Santukoa|Sigismundo]], haren anaia, eta ondorengoaren aurka [[matxinada|matxinatu]] ziren. Gerra zibilak [[1419]]tik [[1436]] arte iraun zuen. Azkenean, [[1433]]an utrakistek ''compactata'' deituriko itunak onetsi zituzten eta katolikoekin batera [[tabor]]tarren aurka borrokatu ziren, eta garaile irten. [[XVI. mendea]]n Bohemiako hustar gehienak [[luteranismo|luterano]] egin ziren. |
||
| 10. lerroa: | 10. lerroa: | ||
{{commonskat}} |
{{commonskat}} |
||
[[Kategoria:Txekiar Errepublikako historia]] |
[[Kategoria:Txekiar Errepublikako historia]] |
||
[[Kategoria:Protestantismoa]] |
[[Kategoria:Protestantismoa]] |
||
01:15, 23 otsaila 2019ko berrikusketa
Hustarrak (txekieraz: Husité edo Kališníci) Jan Husen ideien jarraitzaileak izan ziren. Higikunde sozial, politiko eta erlijiozkoa moldatu zuten XV. mendeko Erdialdeko Europan.
Erdi Aroaren azken aldera Bohemian bizi izan zen krisian bide dago Elizaren eta sistema feudalaren kontrako herri higikunde horren jatorria. Jabetzaren hirutik bat apaizgoaren esku zegoen, eta handiki eta burges gutxi batzuen eskuetan gainerakoa. Mugimenduaren ideologia Jan Hus eta Jeronimo Pragakoaren idatzi eta predikuetan islatu zen. Bi predikarion dotrinak ebanjelioko pobretasuna eta hasierako elizaren izpiritua zituen eredu. Interes desberdinak zituzten taldetan banatua zen mugimendua: tabortarrak edo erradikalak, mirabe eta laborarien taldea, batetik, eta utrakista edo moderatuena, jauntxo eta burges jendeak osaturikoa, bestetik.
Wentzeslao IV.a erregearekin hitzarmen batera iritsi ziren, baina Sigismundo, haren anaia, eta ondorengoaren aurka matxinatu ziren. Gerra zibilak 1419tik 1436 arte iraun zuen. Azkenean, 1433an utrakistek compactata deituriko itunak onetsi zituzten eta katolikoekin batera tabortarren aurka borrokatu ziren, eta garaile irten. XVI. mendean Bohemiako hustar gehienak luterano egin ziren.
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2013/09/29 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Hustar  |