'''Tifus exantematiko epidemikoa''' [[eritasun]] kutsakorra da, lurralde askotan endemikoa, [[zorri]]ek eroaten duten ''[[Rickettsia prowazeckii]]'' mikroorganismoak eragina. [[Sukar]]ra, [[sorgortasun]]a, [[hotzikara]]k eta orban gorri ugari ([[exantema]]k) agertzen dira, eta, askotan, [[eldarnio]]ak, neurologia gaitz larriak, arnasketa galarazteraino ere irits daitezkeenak, eta [[kolapso (argipena)|kolapsoa]] –eta, horren ondorioz, heriotza– eragin ditzake. Sendagaitzat [[bakterio-kontrako|antibiotikoak]] erabiltzen dira ([[kloromizetina]], [[terramizina]], [[aureomizina]], etab.).
'''Tifus exantematiko epidemikoa''' [[eritasun]] kutsakorra da, lurralde askotan endemikoa, [[zorri]]ek eroaten duten ''[[Rickettsia prowazeckii]]'' mikroorganismoak eragina. [[Sukar]]ra, [[sorgortasun]]a, [[hotzikara]]k eta orban gorri ugari ([[exantema]]k) agertzen dira, eta, askotan, [[eldarnio]]ak, neurologia gaitz larriak, arnasketa galarazteraino ere irits daitezkeenak, eta [[kolapso (argipena)|kolapsoa]] –eta, horren ondorioz, heriotza– eragin ditzake. Sendagaitzat [[bakterio-kontrako|antibiotikoak]] erabiltzen dira ([[kloromizetina]], [[terramizina]], [[aureomizina]], etab.).
[[Konbentzio Gerra Euskal Herrian|Konbentzio Gerran]] ibilitako gudataldeek orduko dokumentuetan “sukar ustelak” (“fiebres pútridas”) edo “sukar gaiztoak” (“fiebres malignas”) deituriko tifus honen epidemia bat jasan zuten, %5eko hilkortasuna eduki izan zuena. Biztanleria zibilak ere “sukar ustel edo gaizto” hauek pairatu zituen, eta militarrek baino modu larriagoan, gainera. Epidemiak sortutako hilkortasuna [[Gipuzkoa]]ko biztanlerian argi islatzen da, 1787. urtean 114.304 biztanle izatetik 1799ko zentsuan 104.479 izatera pasatu zen. 10.000 biztanleko jaitsiera honek populazioaren %11a suposatu zuen.<ref>{{erreferentzia|url=http://www.oeegunea.eus/agiriak/ikusi/hitz/57/?urtea=2018&hila=06|izenburua=Epidemiak Euskal Herrian|izena=Anton|abizena= Erkoreka|argitaletxea=Osasungoa Euskalduntzeko Erakundea}}</ref>
Konbentzio Gerran ibilitako gudataldeek orduko dokumentuetan “sukar ustelak” (“fiebres pútridas”) edo “sukar gaiztoak” (“fiebres malignas”) deituriko tifus honen epidemia bat jasan zuten, %5eko hilkortasuna eduki izan zuena. Biztanleria zibilak ere “sukar ustel edo gaizto” hauek pairatu zituen, eta militarrek baino modu larriagoan, gainera. Epidemiak sortutako hilkortasuna Gipuzkoako biztanlerian argi islatzen da, 1787. urtean 114.304 biztanle izatetik 1799ko zentsuan 104.479 izatera pasatu zen. 10.000 biztanleko jaitsiera honek populazioaren %11a suposatu zuen.[1]
, konjuntibitisa, Chiari symptom (en) 