Liudmila Pavlitxenko: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
Supro23 (eztabaida | ekarpenak)
1.955 edits
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
4. lerroa: 4. lerroa:
== Lehenengo urteak eta hezkuntza ==
== Lehenengo urteak eta hezkuntza ==


[[Errusiar Inperioa|Errusiar Inperioko]] Bila Tserkva herrian (gaur egun [[Ukraina]]n dagoena) jaio zen 1916ko uztailaren 12an, eta bere familiarekin batera [[Kiev]]era joan zen bizitzera hamalau urte zituela. Han [[DOSAAF]] tiro klub batean sartu zen eta tiratzaile amateur bat bihurtu zen, Kieveko arsenal fabrika batean lan egiten zuen bitartean.<ref name=":1">{{Erreferentzia|izena=Sakaida, Henry,|abizena=1951-|urtea=|izenburua=Heroines of the Soviet Union 1941-45|argitaletxea=Osprey|orrialdea=31|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|data=2003|url=https://www.worldcat.org/oclc/51779412|isbn=1841765988|pmc=51779412|sartze-data=2018-09-28}}</ref> [[1932|1932an]], 16 urte zituela, [[Alexei Pavlitxenko]]rekin ezkondu zen eta Rostislav (1932-2007) izeneko semea izan zuten, baina laster dibortziatu ziren. [[1937]]an, [[Kieveko Unibertsitatea|Kieveko Unibertsitateko]] ikasle gisa, masterra lortu zuen historian, [[Bohdan Khmelnytsky]]ren bizitzan oinarrituriko lana eginez.<ref name=":2">{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Women and war : a historical encyclopedia from antiquity to the present|argitaletxea=ABC-CLIO|orrialdea=457|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|data=2006|url=https://www.worldcat.org/oclc/70680524|isbn=1851097708|pmc=70680524|sartze-data=2018-09-28}}</ref>
[[Errusiar Inperioa|Errusiar Inperioko]] Bila Tserkva herrian (gaur egun [[Ukraina]]n dagoena) jaio zen 1916ko uztailaren 12an, eta bere familiarekin batera [[Kiev]]era joan zen bizitzera hamalau urte zituela. Han [[DOSAAF]] tiro klub batean sartu zen eta tiratzaile amateur bat bihurtu zen, Kieveko arsenal fabrika batean lan egiten zuen bitartean.<ref name=":1">{{Erreferentzia|izena=Sakaida, Henry,|abizena=1951-|urtea=|izenburua=Heroines of the Soviet Union 1941-45|argitaletxea=Osprey|orrialdea=31|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|data=2003|url=https://www.worldcat.org/oclc/51779412|isbn=1841765988|pmc=51779412|sartze-data=2018-09-28}}</ref> [[1932]]an, 16 urte zituela, [[Alexei Pavlitxenko]]rekin ezkondu zen eta Rostislav (1932-2007) izeneko semea izan zuten, baina laster dibortziatu ziren. [[1937]]an, [[Kieveko Unibertsitatea|Kieveko Unibertsitateko]] ikasle gisa, masterra lortu zuen historian, [[Bohdan Khmelnytsky]]ren bizitzan oinarrituriko lana eginez.<ref name=":2">{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Women and war : a historical encyclopedia from antiquity to the present|argitaletxea=ABC-CLIO|orrialdea=457|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|data=2006|url=https://www.worldcat.org/oclc/70680524|isbn=1851097708|pmc=70680524|sartze-data=2018-09-28}}</ref>


== Karrera ==
== Karrera ==
10. lerroa: 10. lerroa:
=== Bigarren Mundu Gerra ===
=== Bigarren Mundu Gerra ===


[[1941]]<nowiki/>eko ekainean, Pavlitxenko bere historia ikasketetako bere laugarren urtea egiten ari zelarik, [[Hirugarren Reicha|Alemaniak]] [[Bizargorri Operazioa|Sobietar Batasunaren inbasioa]] hasi zuen.<ref name=":1" /> Pavlitxenko [[Odesa|Odesako]] erreklutatzeko bulegoko lehen boluntarioetako bat izan zen. [[Infanteria|Infanteriara]] joateko eskatu zuen eta, ondorioz, [[Armada Gorria|Armada Gorriko]] 25. Rifle Dibisioa esleitu zitzaion;<ref name=":1" /> Pavlichenkok [[Erizaintza|erizain]] bihurtzeko aukera izan zuen, baina ukatu egin zuen.<ref name=":1" /> Bertan, Armada Gorriko 2.000 emakume [[Frankotiratzaile|frankotiratzaileetako]] bat bihurtu zen, zeinetatik 500 inguruk [[Bigarren Mundu Gerra|gerra]] biziraun zuten.. 1941eko abuztuaren hasieran, bere lehen bi hildakoak eragin zituen [[Belyayevka]] inguruan, 3.5X ikusmira teleskopikoa zuen Tokarev [[SVT-40]] fusil erdi-automatikoaren.<ref name=":1" />
[[1941]]<nowiki/>eko ekainean, Pavlitxenko bere historia ikasketetako bere laugarren urtea egiten ari zelarik, [[Hirugarren Reicha|Alemaniak]] [[Bizargorri Operazioa|Sobietar Batasunaren inbasioa]] hasi zuen.<ref name=":1" /> Pavlitxenko [[Odesa]]ko erreklutatzeko bulegoko lehen boluntarioetako bat izan zen. [[Infanteria]]ra joateko eskatu zuen eta, ondorioz, [[Armada Gorria|Armada Gorriko]] 25. Rifle Dibisioa esleitu zitzaion;<ref name=":1" /> Pavlichenkok [[Erizaintza|erizain]] bihurtzeko aukera izan zuen, baina ukatu egin zuen.<ref name=":1" /> Bertan, Armada Gorriko 2.000 emakume [[frankotiratzaile]]etako bat bihurtu zen, zeinetatik 500 inguruk [[Bigarren Mundu Gerra|gerra]] biziraun zuten.. 1941eko abuztuaren hasieran, bere lehen bi hildakoak eragin zituen [[Belyayevka]] inguruan, 3.5X ikusmira teleskopikoa zuen Tokarev [[SVT-40]] fusil erdi-automatikoaren.<ref name=":1" />
[[Fitxategi:Pav-Stamp.jpg|ezkerrera|thumb|1943 [[Zigilu|zigilua]], Pavlitxenko protagonista duena]]
[[Fitxategi:Pav-Stamp.jpg|ezkerrera|thumb|1943 [[zigilu]]a, Pavlitxenko protagonista duena]]
Pavlitxenkok Odesa inguruan bi hilabete eta erdi borrokatu zuen eta 187 hildako eragin zituen.<ref name=":2" /> 1941eko abuztuko senior sarjentu izendatu zuten, konfirmatutako 100 hildakora iritsi zenean. [[Errumania|Errumaniarrek]] 1941eko urriaren 15ean Odesa kontrolpean hartu zutenean, bere unitatea itsasotik [[Sebastopol|Sebastopolera]], [[Krimeako penintsula|Krimeako penintsulara]], eraman zuten.<ref name=":2" /> Bertan zortzi hilabete baino gehiagoz borrokatu zen.<ref name=":1" /><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Павличенко Людмила Михайловна|url=http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=261|aldizkaria=www.warheroes.ru|sartze-data=2018-09-28}}</ref> 1942ko maiatzean, Pavlichenko, [[teniente]] izendatu berria, Hegoaldeko Armada Kontseiluak aipatu zuen 257 alemaniar soldadu hil zituelako. Bigarren Mundu Gerrako konfrimatutako 309<ref name=":1" /><ref>{{Erreferentzia|izena=Farey,|abizena=Pat.|izenburua=Sniping : an illustrated history|argitaletxea=Zenith|data=2008|url=https://www.worldcat.org/oclc/428065910|isbn=9780760337172|pmc=428065910|sartze-data=2018-09-28}}</ref> hilketa izan zituen guztira, 36 frankotiratzaileak etsai barne.
Pavlitxenkok Odesa inguruan bi hilabete eta erdi borrokatu zuen eta 187 hildako eragin zituen.<ref name=":2" /> 1941eko abuztuko senior sarjentu izendatu zuten, konfirmatutako 100 hildakora iritsi zenean. [[Errumania]]rrek 1941eko urriaren 15ean Odesa kontrolpean hartu zutenean, bere unitatea itsasotik [[Sebastopol]]era, [[Krimeako penintsula]]ra, eraman zuten.<ref name=":2" /> Bertan zortzi hilabete baino gehiagoz borrokatu zen.<ref name=":1" /><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Павличенко Людмила Михайловна|url=http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=261|aldizkaria=www.warheroes.ru|sartze-data=2018-09-28}}</ref> 1942ko maiatzean, Pavlichenko, [[teniente]] izendatu berria, Hegoaldeko Armada Kontseiluak aipatu zuen 257 alemaniar soldadu hil zituelako. Bigarren Mundu Gerrako konfrimatutako 309<ref name=":1" /><ref>{{Erreferentzia|izena=Farey,|abizena=Pat.|izenburua=Sniping : an illustrated history|argitaletxea=Zenith|data=2008|url=https://www.worldcat.org/oclc/428065910|isbn=9780760337172|pmc=428065910|sartze-data=2018-09-28}}</ref> hilketa izan zituen guztira, 36 frankotiratzaileak etsai barne.


1942ko ekainean, Pavlitxenko [[Mortero (arma)|morteroz]] zauritu zuten. Bere ospea gero eta handiagoa zenez, zauritik osatu eta hilabetera gudutik atera zuten.
1942ko ekainean, Pavlitxenko [[Mortero (arma)|morteroz]] zauritu zuten. Bere ospea gero eta handiagoa zenez, zauritik osatu eta hilabetera gudutik atera zuten.


=== Aliatuen herrialdeetara egindako bisitak ===
=== Aliatuen herrialdeetara egindako bisitak ===
[[Fitxategi:Justice Robert Jackson, Eleanor Roosevelt and Liudmila Pavlichenko (cropped).jpg|ezkerrera|thumb|Pavlitxenko (erdian) [[Robert H. Jackson|Robert Jackson]] (ezkerrean) eta [[Anna Eleanor Roosevelt|Eleanor Rooseveltekin]] [[Washington|Washingtonen]].]]
[[Fitxategi:Justice Robert Jackson, Eleanor Roosevelt and Liudmila Pavlichenko (cropped).jpg|ezkerrera|thumb|Pavlitxenko (erdian) [[Robert H. Jackson|Robert Jackson]] (ezkerrean) eta [[Anna Eleanor Roosevelt|Eleanor Rooseveltekin]] [[Washington]]en.]]
1942an, Pavlitxenko [[Kanada]] eta [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetara]] bidali zuten publizitate bisita bat egiteko. AEBetako presidenteak jaso zuen lehen Sobietar herritarra bihurtu zen [[Franklin Delano Roosevelt|Franklin D. Rooseveltek]] [[Etxe Zuria|Etxe Zurian]] hartu zuenean. Ondoren, [[Anna Eleanor Roosevelt|Eleanor Rooseveltek]] Pavlitxenko gonbidatu zuen Amerikan zehar bere esperientziak kontatzeko bira bat egitera.<ref name=":3">{{Erreferentzia|izena=Gilbert|abizena=King|izenburua=Eleanor Roosevelt and the Soviet Sniper|hizkuntza=en|url=http://www.smithsonianmag.com/history/eleanor-roosevelt-and-the-soviet-sniper-23585278/|aldizkaria=Smithsonian|sartze-data=2018-09-28}}</ref> [[Washington|Washingtonen]] kazetariekin izandako bilkura batean, egiten zizkioten galdera motekin harrituta geratu zen ''"Erreportari batek nire uniformearen gonaren luzera kritikatu zuen, esanez, Amerikan emakumezkoek gona laburragoa daramatela eta gainera nire uniformeak loditu egiten ninduela."'' <ref name=":0" /><ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=The World War Two reader|argitaletxea=Routledge|orrialdea=268|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|data=2004|url=https://www.worldcat.org/oclc/53307749|isbn=0415224020|pmc=53307749|sartze-data=2018-09-28}}</ref>
1942an, Pavlitxenko [[Kanada]] eta [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetara]] bidali zuten publizitate bisita bat egiteko. AEBetako presidenteak jaso zuen lehen Sobietar herritarra bihurtu zen [[Franklin Delano Roosevelt|Franklin D. Rooseveltek]] [[Etxe Zuria]]n hartu zuenean. Ondoren, [[Anna Eleanor Roosevelt|Eleanor Rooseveltek]] Pavlitxenko gonbidatu zuen Amerikan zehar bere esperientziak kontatzeko bira bat egitera.<ref name=":3">{{Erreferentzia|izena=Gilbert|abizena=King|izenburua=Eleanor Roosevelt and the Soviet Sniper|hizkuntza=en|url=http://www.smithsonianmag.com/history/eleanor-roosevelt-and-the-soviet-sniper-23585278/|aldizkaria=Smithsonian|sartze-data=2018-09-28}}</ref> [[Washington]]en kazetariekin izandako bilkura batean, egiten zizkioten galdera motekin harrituta geratu zen ''"Erreportari batek nire uniformearen gonaren luzera kritikatu zuen, esanez, Amerikan emakumezkoek gona laburragoa daramatela eta gainera nire uniformeak loditu egiten ninduela."'' <ref name=":0" /><ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=The World War Two reader|argitaletxea=Routledge|orrialdea=268|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|data=2004|url=https://www.worldcat.org/oclc/53307749|isbn=0415224020|pmc=53307749|sartze-data=2018-09-28}}</ref>


Pavlitxenko Washington Hirian ospatzen ari zen Nazioarteko Ikasleen Batzarraren aurrean agertu zen eta, ondoren, Industri Antolamenduko Kongresuko bileretan parte hartu zuen, baita [[New York|New Yorken]] eta [[Chicago|Chicagon]] agerraldi eta hitzaldiak eman ere. Chicagon jendetza handiaren aurrean hitz egin zuen, gizonak bigarren frontea babestera bultzatuz.
Pavlitxenko Washington Hirian ospatzen ari zen Nazioarteko Ikasleen Batzarraren aurrean agertu zen eta, ondoren, Industri Antolamenduko Kongresuko bileretan parte hartu zuen, baita [[New York]]en eta [[Chicago]]n agerraldi eta hitzaldiak eman ere. Chicagon jendetza handiaren aurrean hitz egin zuen, gizonak bigarren frontea babestera bultzatuz.


{{Esaera2|Jaunak, 25 urte ditut eta 309 inbaditzaile faxista hil ditut orain arte. Ez al duzue uste, jaunok, nire atzean denbora luzeegiaz ezkutatu zaretela?|Liudmila Pavlitxenko}}
{{Esaera2|Jaunak, 25 urte ditut eta 309 inbaditzaile faxista hil ditut orain arte. Ez al duzue uste, jaunok, nire atzean denbora luzeegiaz ezkutatu zaretela?|Liudmila Pavlitxenko}}
31. lerroa: 31. lerroa:


== Azkeneko urteak eta heriotza ==
== Azkeneko urteak eta heriotza ==
Gerra ostean, [[Kieveko Unibertsitatea|Kieveko Unibertsitatean]] karrera amaitu zuen eta [[Historiografia|historialari]] gisa lan egiten hasi zen. 1945etik 1953ra [[Sobietar Batasunaren itsas armada|Sobietar itsas armadako]] buruaren ikertzaile laguntzailea izan zen. Ondoren, Gerra Beteranoen Sobietar Batzordean aktiboki lan egin zuen. Pavlitxenko [[1974]]<nowiki/>ko [[urriaren 10]]<nowiki/>ean hil zen 58 urte zituela, eta [[Mosku|Moskuko]] [[Novodevitxi hilerria|Novodevitxi hilerrian]] ehortzi zuten.<ref name=":1" />
Gerra ostean, [[Kieveko Unibertsitatea]]n karrera amaitu zuen eta [[Historiografia|historialari]] gisa lan egiten hasi zen. 1945etik 1953ra [[Sobietar Batasunaren itsas armada|Sobietar itsas armadako]] buruaren ikertzaile laguntzailea izan zen. Ondoren, Gerra Beteranoen Sobietar Batzordean aktiboki lan egin zuen. Pavlitxenko [[1974]]<nowiki/>ko [[urriaren 10]]<nowiki/>ean hil zen 58 urte zituela, eta [[Mosku]]ko [[Novodevitxi hilerria]]n ehortzi zuten.<ref name=":1" />


Bigarren sobietar oroitzapen zigilu bat egin zen [[1976]]<nowiki/>ean, Liudmila Pavlitxenkoren erretratuarekin.
Bigarren sobietar oroitzapen zigilu bat egin zen [[1976]]<nowiki/>ean, Liudmila Pavlitxenkoren erretratuarekin.
42. lerroa: 42. lerroa:


=== Zinema ===
=== Zinema ===
Pavlitxenko 2015eko ''[[Battle for Sevastopol]]'' ([[Ukrainera|Ukrainerazko]] titulua, ''"Незламна"'' ("Suntsiezina")) filmeko protagonista da. [[Errusiar]]-[[Ukrainar|ukrainiar]] ekoizpen bateratua, bi herrialdeetan kaleratu zen [[2015]]<nowiki/>eko apirilaren 2an. Nazioarteko estreinaldia bi aste beranduago izan zen [[Beijingeko Nazioarteko Zinemaldia|Beijingeko Nazioarteko Zinemaldian]].<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Battle for Sevastopol|url=http://www.imdb.com/title/tt4084744/|sartze-data=2018-09-29}}</ref>
Pavlitxenko 2015eko ''[[Battle for Sevastopol]]'' ([[Ukrainera]]zko titulua, ''"Незламна"'' ("Suntsiezina")) filmeko protagonista da. [[Errusiar]]-[[Ukrainar|ukrainiar]] ekoizpen bateratua, bi herrialdeetan kaleratu zen [[2015]]<nowiki/>eko apirilaren 2an. Nazioarteko estreinaldia bi aste beranduago izan zen [[Beijingeko Nazioarteko Zinemaldia]]n.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Battle for Sevastopol|url=http://www.imdb.com/title/tt4084744/|sartze-data=2018-09-29}}</ref>


=== Literatura ===
=== Literatura ===
Bere memorien lehenengo ingelesezko edizioa, ''Lady Death'' izenburua duena, Greenhill Books argitaletxeak kaleratu zuen 2018ko otsailean.<ref>{{Erreferentzia|izena=search|abizena=results|izenburua=Lady Death: The Memoirs of Stalin's Sniper|argitaletxea=Greenhill Books|hizkuntza=English|abizena2=Pegler|izena2=Martin|data=2018-02-05|url=https://www.amazon.co.uk/Lady-Death-Memoirs-Stalins-Greenhill/dp/1784382701/ref=sr_1_1?ie=UTF8&qid=1519828053&sr=8-1&keywords=lady+death|isbn=9781784382704|sartze-data=2018-09-29}}</ref> [[Martin Pegler|Martin Pegleren]] hitzaurrea du.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Stalin's angel of death: The world's most successful female sniper|url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-5513463/Stalins-angel-death-worlds-successful-female-sniper.html|aldizkaria=Mail Online|sartze-data=2018-09-29}}</ref>
Bere memorien lehenengo ingelesezko edizioa, ''Lady Death'' izenburua duena, Greenhill Books argitaletxeak kaleratu zuen 2018ko otsailean.<ref>{{Erreferentzia|izena=search|abizena=results|izenburua=Lady Death: The Memoirs of Stalin's Sniper|argitaletxea=Greenhill Books|hizkuntza=English|abizena2=Pegler|izena2=Martin|data=2018-02-05|url=https://www.amazon.co.uk/Lady-Death-Memoirs-Stalins-Greenhill/dp/1784382701/ref=sr_1_1?ie=UTF8&qid=1519828053&sr=8-1&keywords=lady+death|isbn=9781784382704|sartze-data=2018-09-29}}</ref> [[Martin Pegler]]en hitzaurrea du.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Stalin's angel of death: The world's most successful female sniper|url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-5513463/Stalins-angel-death-worlds-successful-female-sniper.html|aldizkaria=Mail Online|sartze-data=2018-09-29}}</ref>


== Sariak ==
== Sariak ==
Pavlitxenkoren gerra ekintzek Sobietar Batasunaren aitorpena izan zuten, bere irudia oroitzen zuten bi zigilu ateraz.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Mankiller: Major Lyudmila Pavlichenko by Henry Sakaida 1 of 2|url=http://www.soviet-awards.com/digest/pavlichenko/pavlichenko1.htm|aldizkaria=www.soviet-awards.com|sartze-data=2018-09-29}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Mankiller: Major Lyudmila Pavlichenko by Henry Sakaida 2 of 2|url=http://www.soviet-awards.com/digest/pavlichenko/pavlichenko2.htm|aldizkaria=www.soviet-awards.com|sartze-data=2018-09-29}}</ref> Hurrengo sari hauek jaso zituen baita ere:
Pavlitxenkoren gerra ekintzek Sobietar Batasunaren aitorpena izan zuten, bere irudia oroitzen zuten bi zigilu ateraz.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Mankiller: Major Lyudmila Pavlichenko by Henry Sakaida 1 of 2|url=http://www.soviet-awards.com/digest/pavlichenko/pavlichenko1.htm|aldizkaria=www.soviet-awards.com|sartze-data=2018-09-29}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Mankiller: Major Lyudmila Pavlichenko by Henry Sakaida 2 of 2|url=http://www.soviet-awards.com/digest/pavlichenko/pavlichenko2.htm|aldizkaria=www.soviet-awards.com|sartze-data=2018-09-29}}</ref> Hurrengo sari hauek jaso zituen baita ere:


* [[Sobietar Batasuneko heroi|Sobietar Batasuneko heroia]]
* [[Sobietar Batasuneko heroi]]a
* [[Leninen Ordena]] (bi aldiz)
* [[Leninen Ordena]] (bi aldiz)
* [[Guduko merituen domina]]
* [[Guduko merituen domina]]
61. lerroa: 61. lerroa:


{{bizialdia|1916ko|1974ko|Pavlitxenko, Liudmila}}
{{bizialdia|1916ko|1974ko|Pavlitxenko, Liudmila}}

[[Kategoria:Sobietar Batasuneko Heroiak]]
[[Kategoria:Sobietar Batasuneko Heroiak]]
[[Kategoria:Frankotiratzaileak]]
[[Kategoria:Frankotiratzaileak]]

02:14, 27 otsaila 2019ko berrikusketa

Liudmila Pavlitxenko

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakЛюдмила Михайловна Белова
JaiotzaBila Tserkva (en) Itzuli, 1916ko uztailaren 12a
Herrialdea Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna
HeriotzaMosku, 1974ko urriaren 10a (58 urte)
Hobiratze lekuaNovodevitxi hilerria
Heriotza moduaberezko heriotza: istripu zerebrobaskularra
Hezkuntza
HeziketaKieveko Unibertsitatea
Historical Department of the National University of Kyiv (en) Itzuli
(1937 - 1945)
Hizkuntzakerrusiera
ingelesa
ukrainera
Jarduerak
Jarduerakfrankotiratzailea, historialaria eta militarra
Enplegatzailea(k)Sobietar Batasunaren itsas armada  (1945 -  1953)
Jasotako sariak
KidetzaOSOAVIAKhIM (en) Itzuli
Zerbitzu militarra
Adar militarraArmada Gorria
Sobietar Batasunaren itsas armada
Q4139205 Itzuli
Infanteria
Graduamaior
Parte hartutako gatazkakBigarren Mundu Gerra
Operation München (en) Itzuli
Siege of Odesa 1941 (en) Itzuli
Siege of Sevastopol (en) Itzuli
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa Sobietar Batasuneko Alderdi Komunista
Find a Grave: 11928656 Edit the value on Wikidata

Lyudmila Mikhailovna Pavlitxenko (ukraineraz: Людмила Павличенко, errusieraz: Людмила Павличенко; jaiotzez Belova; Bila Tserkva, 1916ko uztailaren 12a – Mosku, 1974ko urriaren 10a) Bigarren Mundu Gerran parte hartu zuen sobietar frankotiratzaile bat izan zen[1], 309 hildako eragin zituena. Garai guztietako frankotiratzaile hoberenetako bat da[2] eta historiako emakume frankotiratzaile arrakastatsuena.[3][4]

Lehenengo urteak eta hezkuntza

Errusiar Inperioko Bila Tserkva herrian (gaur egun Ukrainan dagoena) jaio zen 1916ko uztailaren 12an, eta bere familiarekin batera Kievera joan zen bizitzera hamalau urte zituela. Han DOSAAF tiro klub batean sartu zen eta tiratzaile amateur bat bihurtu zen, Kieveko arsenal fabrika batean lan egiten zuen bitartean.[5] 1932an, 16 urte zituela, Alexei Pavlitxenkorekin ezkondu zen eta Rostislav (1932-2007) izeneko semea izan zuten, baina laster dibortziatu ziren. 1937an, Kieveko Unibertsitateko ikasle gisa, masterra lortu zuen historian, Bohdan Khmelnytskyren bizitzan oinarrituriko lana eginez.[6]

Karrera

Bigarren Mundu Gerra

1941eko ekainean, Pavlitxenko bere historia ikasketetako bere laugarren urtea egiten ari zelarik, Alemaniak Sobietar Batasunaren inbasioa hasi zuen.[5] Pavlitxenko Odesako erreklutatzeko bulegoko lehen boluntarioetako bat izan zen. Infanteriara joateko eskatu zuen eta, ondorioz, Armada Gorriko 25. Rifle Dibisioa esleitu zitzaion;[5] Pavlichenkok erizain bihurtzeko aukera izan zuen, baina ukatu egin zuen.[5] Bertan, Armada Gorriko 2.000 emakume frankotiratzaileetako bat bihurtu zen, zeinetatik 500 inguruk gerra biziraun zuten.. 1941eko abuztuaren hasieran, bere lehen bi hildakoak eragin zituen Belyayevka inguruan, 3.5X ikusmira teleskopikoa zuen Tokarev SVT-40 fusil erdi-automatikoaren.[5]

1943 zigilua, Pavlitxenko protagonista duena

Pavlitxenkok Odesa inguruan bi hilabete eta erdi borrokatu zuen eta 187 hildako eragin zituen.[6] 1941eko abuztuko senior sarjentu izendatu zuten, konfirmatutako 100 hildakora iritsi zenean. Errumaniarrek 1941eko urriaren 15ean Odesa kontrolpean hartu zutenean, bere unitatea itsasotik Sebastopolera, Krimeako penintsulara, eraman zuten.[6] Bertan zortzi hilabete baino gehiagoz borrokatu zen.[5][7] 1942ko maiatzean, Pavlichenko, teniente izendatu berria, Hegoaldeko Armada Kontseiluak aipatu zuen 257 alemaniar soldadu hil zituelako. Bigarren Mundu Gerrako konfrimatutako 309[5][8] hilketa izan zituen guztira, 36 frankotiratzaileak etsai barne.

1942ko ekainean, Pavlitxenko morteroz zauritu zuten. Bere ospea gero eta handiagoa zenez, zauritik osatu eta hilabetera gudutik atera zuten.

Aliatuen herrialdeetara egindako bisitak

Pavlitxenko (erdian) Robert Jackson (ezkerrean) eta Eleanor Rooseveltekin Washingtonen.

1942an, Pavlitxenko Kanada eta Estatu Batuetara bidali zuten publizitate bisita bat egiteko. AEBetako presidenteak jaso zuen lehen Sobietar herritarra bihurtu zen Franklin D. Rooseveltek Etxe Zurian hartu zuenean. Ondoren, Eleanor Rooseveltek Pavlitxenko gonbidatu zuen Amerikan zehar bere esperientziak kontatzeko bira bat egitera.[9] Washingtonen kazetariekin izandako bilkura batean, egiten zizkioten galdera motekin harrituta geratu zen "Erreportari batek nire uniformearen gonaren luzera kritikatu zuen, esanez, Amerikan emakumezkoek gona laburragoa daramatela eta gainera nire uniformeak loditu egiten ninduela." [3][10]

Pavlitxenko Washington Hirian ospatzen ari zen Nazioarteko Ikasleen Batzarraren aurrean agertu zen eta, ondoren, Industri Antolamenduko Kongresuko bileretan parte hartu zuen, baita New Yorken eta Chicagon agerraldi eta hitzaldiak eman ere. Chicagon jendetza handiaren aurrean hitz egin zuen, gizonak bigarren frontea babestera bultzatuz.

« Jaunak, 25 urte ditut eta 309 inbaditzaile faxista hil ditut orain arte. Ez al duzue uste, jaunok, nire atzean denbora luzeegiaz ezkutatu zaretela? »

—Liudmila Pavlitxenko


Bere hitzak jendartean finkatu eta babes handia jaso zuten.[9] Estatu Batuek Colt pistola erdi-automatikoa eman zioten.

1942ko azaroaren 21ean, Pavlitxenkok Coventry bisitatu zuen, tokiko langileek egindako 4.516 librako donazioa onartuz Armada Gorrirako hiru X izpi unitate ordaintzeko. Coventryko katedraleko hondakinak, Alfred Herberten lanak eta Standard Car Factory, non donazio gehienak lortu ziren. bisitatu zituen baita ere.[11]

Nagusi maila lortu ondoren, Pavlitxenko inoiz ez zen borrokara itzuli, baina irakasle bihurtu zen eta Sobietar frankotiratzaileak prestatu zituen gerraren amaiera arte.[5] 1943an, Sobietar Batasuneko Heroiaren Urrezko Izarra jaso zuen,[12] eta Sobietar zigilu batean agertu zen.

Azkeneko urteak eta heriotza

Gerra ostean, Kieveko Unibertsitatean karrera amaitu zuen eta historialari gisa lan egiten hasi zen. 1945etik 1953ra Sobietar itsas armadako buruaren ikertzaile laguntzailea izan zen. Ondoren, Gerra Beteranoen Sobietar Batzordean aktiboki lan egin zuen. Pavlitxenko 1974ko urriaren 10ean hil zen 58 urte zituela, eta Moskuko Novodevitxi hilerrian ehortzi zuten.[5]

Bigarren sobietar oroitzapen zigilu bat egin zen 1976ean, Liudmila Pavlitxenkoren erretratuarekin.

Bizitzan oinarritutako lanak

Sobietar Batasunak Pavlitxenkoren omenez argitaratutako bigarren zigilua

Musika

Woody Guthrie folk abeslari amerikarrak abesti bat osatu zuen ("Miss Pavlichenko"), bere gerrako ekintzei omenaldia egin eta Estatu Batuetara eta Kanadara egindako bisitak oroitzeko.[13] The Asch Recordings diskan argitaratu zen.[14]

Zinema

Pavlitxenko 2015eko Battle for Sevastopol (Ukrainerazko titulua, "Незламна" ("Suntsiezina")) filmeko protagonista da. Errusiar-ukrainiar ekoizpen bateratua, bi herrialdeetan kaleratu zen 2015eko apirilaren 2an. Nazioarteko estreinaldia bi aste beranduago izan zen Beijingeko Nazioarteko Zinemaldian.[15]

Literatura

Bere memorien lehenengo ingelesezko edizioa, Lady Death izenburua duena, Greenhill Books argitaletxeak kaleratu zuen 2018ko otsailean.[16] Martin Pegleren hitzaurrea du.[17]

Sariak

Pavlitxenkoren gerra ekintzek Sobietar Batasunaren aitorpena izan zuten, bere irudia oroitzen zuten bi zigilu ateraz.[18][19] Hurrengo sari hauek jaso zituen baita ere:

Erreferentziak

  1. ↑ Laws. (2015-04-03). «Secret Entertainment Today: Sevastopol against the “Stalingrad” – BBC» Secret Entertainment Today (Noiz kontsultatua: 2018-09-28).
  2. ↑ «The 10 deadliest snipers of all time» Business Insider (Noiz kontsultatua: 2018-09-28).
  3. ↑ a b (Ingelesez) «Army & Navy - Lady Sniper» Time 1942-09-28 ISSN 0040-781X. (Noiz kontsultatua: 2018-09-28).
  4. ↑ Pat., Farey,. (). Sniping : an illustrated history. Zenith, 129 or. ISBN 9780760337172. PMC 428065910. (Noiz kontsultatua: 2018-09-28).
  5. ↑ a b c d e f g h i 1951-, Sakaida, Henry,. (). Heroines of the Soviet Union 1941-45. Osprey, 31 or. ISBN 1841765988. PMC 51779412. (Noiz kontsultatua: 2018-09-28).
  6. ↑ a b c Women and war : a historical encyclopedia from antiquity to the present. ABC-CLIO 2006, 457 or. ISBN 1851097708. PMC 70680524. (Noiz kontsultatua: 2018-09-28).
  7. ↑ «Павличенко Людмила Михайловна» www.warheroes.ru (Noiz kontsultatua: 2018-09-28).
  8. ↑ Pat., Farey,. (2008). Sniping : an illustrated history. Zenith ISBN 9780760337172. PMC 428065910. (Noiz kontsultatua: 2018-09-28).
  9. ↑ a b (Ingelesez) King, Gilbert. «Eleanor Roosevelt and the Soviet Sniper» Smithsonian (Noiz kontsultatua: 2018-09-28).
  10. ↑ The World War Two reader. Routledge 2004, 268 or. ISBN 0415224020. PMC 53307749. (Noiz kontsultatua: 2018-09-28).
  11. ↑ (Ingelesez) Archive, The British Newspaper. «Register | British Newspaper Archive» www.britishnewspaperarchive.co.uk (Noiz kontsultatua: 2018-09-28).
  12. ↑ 1951-, Sakaida, Henry,. (2003). Heroines of the Soviet Union 1941-45. Osprey ISBN 1841765988. PMC 51779412. (Noiz kontsultatua: 2018-09-28).
  13. ↑ «Miss Pavlichenko (WOODY GUTHRIE) (1940s)» www.woodyguthrie.de (Noiz kontsultatua: 2018-09-29).
  14. ↑ Hard Travelin': The Asch Recordings, Vol. 3. Smithsonian Folkways 1998-05-19 (Noiz kontsultatua: 2018-09-29).
  15. ↑ Battle for Sevastopol. (Noiz kontsultatua: 2018-09-29).
  16. ↑ (Ingelesez) results, search; Pegler, Martin. (2018-02-05). Lady Death: The Memoirs of Stalin's Sniper. Greenhill Books ISBN 9781784382704. (Noiz kontsultatua: 2018-09-29).
  17. ↑ «Stalin's angel of death: The world's most successful female sniper» Mail Online (Noiz kontsultatua: 2018-09-29).
  18. ↑ «Mankiller: Major Lyudmila Pavlichenko by Henry Sakaida 1 of 2» www.soviet-awards.com (Noiz kontsultatua: 2018-09-29).
  19. ↑ «Mankiller: Major Lyudmila Pavlichenko by Henry Sakaida 2 of 2» www.soviet-awards.com (Noiz kontsultatua: 2018-09-29).
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Liudmila_Pavlitxenko&oldid=6712203"(e)tik eskuratuta