Otsailaren 4

Otsailaren 4a egutegi gregoriotarraren urteko hogeita hamabosgarren eguna da. 330 egun falta dira urtea amaitzeko, 331 egun bisurteetan.

Jaiotzak Euskal Herrian Ion Izagirre Jaiotza: Ormaiztegi, 1989 Juan Manuel Lopez Iturriaga Jaiotza: Bilbo, 1959 Blas de Laserna Jaiotza: Korella, 1751 Heriotza: Madril, 1816ko abuztuaren 8a Unai Bilbao Jaiotza: Bilbo, 1994 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Fernand Léger Jaiotza: Argentan, 1881 Heriotza: Gif-sur-Yvette, 1955eko abuztuaren 17a Jacques Prévert Jaiotza: Neuilly-sur-Seine, 1900 Heriotza: Teloché, 1977ko apirilaren 11 Rosa Parks Jaiotza: Tuskegee, 1913 Heriotza: Detroit, 2005eko urriaren 24a Charles Lindbergh Jaiotza: Detroit, 1902 Heriotza: Kipahulu (en) , 1974ko abuztuaren 26a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Otsailaren 4ko jaiotzak Guillaume Budé • Conrad Bain • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Abraham ben Ezra Jaiotza: Tutera, 1092, 1089 eta 1089 Heriotza: Calahorra, 1167 Fermin Calbetón Jaiotza: Donostia, 1853ko irailaren 4a Heriotza: Madril, 1919 Martin Urtsua Jaiotza: Arizkun, 1653ko otsailaren 22a Heriotza: Manila, 1715 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Hendrik Lorentz Jaiotza: Arnhem, 1853ko uztailaren 18a Heriotza: Haarlem, 1928 Septimio Severo Jaiotza: Leptis Magna, 146ko apirilaren 11 eta 146 (egutegi gregorianoa) Heriotza: Eboracum (en) , 211 Patricia Highsmith Jaiotza: Fort Worth, 1921eko urtarrilaren 19a Heriotza: Locarno, 1995 Iannis Xenakis Jaiotza: Brăila, 1922ko maiatzaren 29a Heriotza: Paris, 2001 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Otsailaren 4ko heriotzak Liberace • Imam Shamil • Ossie Davis • Mary Elizabeth Braddon • Josef Mysliveček • Hermann, Fürst von Pückler-Muskau • Gioseffo Zarlino • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Giza Anaitasunaren Nazioarteko Eguna Sri Lankaren bandera 1915 - Ordizia eta Beasain banandu egin ziren. 1927 - Lehenengo film soinuduna sortu zuten. 1948 - Sri Lankak (irudian) independentzia lortu zuen. 2003 - Serbia eta Montenegroko konstituzioa indarrean sartu zen. 2004 - Facebook gizarte-sare zerbitzua sortu zen. + Gertaera gehiago... Egutegia << Otsaila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Osteguna 2022: Ostirala 2023: Larunbata 2025: Asteartea 2026: Asteazkena 2027: Osteguna Izendegia Santutegia: Gilberto Sempringhamgoa, Joana Valoiskoa, Andres Corsini Seaska egutegia: Adarra, Adartza eta Jone.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1915 - Ordizia eta Beasain banandu egin ziren.
• 1979 - ETAk Esteban Saez Gomez goardia zibila hil zuen Donostian.
• 2008 - Batasunako Pernando Barrena, Patxi Urrutia eta Unai Fano buruzagiak atxilotu zituzten Auzitegi Nazionaleko Baltasar Garzon epailearen aginduz.

Mundua

• 1945 - Franklin D. Roosevelt, Winston Churchill eta Josef Stalin Yaltako konferentzian izan ziren.
• 1948 - Sri Lankak independentzia lortu zuen.
• 1981 - Espainiako erregeak, Gernikako foruak zin egin zituen.
• 1998 - Sevillako auzitegi batek 39 urteko kartzela zigorra ezarri zien Anabel Segura gaztea erail zuten bi pertsonei.
• 2003 - Serbia eta Montenegroko konstituzioa indarrean sartu zen.
• 2004 - Facebook gizarte-sare zerbitzua sortu zen.
• 2008 - Ekialdeko Pirinioetako Kontseilu Orokorrak katalana ofizialki onartu zuela jakinarazi zen.
• 2009 - Barack Obama Ameriketako Estatu Batuetako presidenteak, Afganistanera 30.000 soldadu gehiago bidaltzeko agindua eman zuen.

Arte eta kultura

Mundua

• 1927 - Lehenengo film soinuduna egin zen.
• 1994 - Ace Ventura: Pet Detective ("Ace Ventura: Maskoten Detektibea") filma estreinatu zen, Tom Shadyacek zuzendu eta Jim Carrey, Courteney Cox, Sean Young, Tone Lōc eta Dan Marino aktoreek antzeztu zuten.

Zientzia eta teknologia

Mundua

• 1961 - Sovietar Batasunak Sputnik 7 zunda jaurti zuen Artizarrerantz. Misioak huts egin zuen lurraren orbitatik kanpora bultzatu behar zuen zuziriaren oker batengatik.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1751n bataiatua - Blas de Laserna, nafar musikagilea (h. 1816).
• 1844 - Emiliano Arriaga, bizkaitar musikagilea eta gaztelaniazko idazlea (h. 1919).
• 1853 - Rafael Balanzategi, nafar kazetari eta politikaria.
• 1874 - Luis Arana Uriguen, euskal kirolari, politikari eta enpresaria (h. 1951).
• 1875 - Felipe de Jesus Munarritz, nafar klaretar apaiza (h. 1936).
• 1881 - Jose Eizagirre Aiestaran, euskal idazlea (h. 1949).
• 1882 - Paulo Iantzi, nafar bertsolaria (h. 1962).
• 1883 - Blas Alegria, euskal idazlea (h. 1947).
• 1898 - Ignacio Gonzalez de Kareaga, bizkaitar abokatu eta politikaria.
• 1901 - Bizente Amezaga, euskaltzain eta euskara irakaslea (h. 1969).
• 1914 - José Mardones Llorente, arabar futbolaria (h. 1969).
• 1951 - Román Felones, PSNko nafar politikaria.
• 1954 - Jose Ignacio Goirigolzarri, bizkaitar ekonomialaria, BBVAko zuzendari nagusi ohia eta Bankia eta BFA bankuetako presidentea.
• 1955 - Iñake Irastorza, euskal aktorea.
• 1956 - Juan José Prado, gipuzkoar atleta ohia, abiadura lasterketetan aditua.
• 1959 - Juan Manuel Lopez Iturriaga, euskal herritar saskibaloi jokalari ohi eta telebistako aurkezlea.
• 1967 - Jokin Sorozabal, gipuzkoar bertsolaria.
• 1989 - Ion Izagirre, euskal txirrindularia.
• 1994 - Unai Bilbao, bizkaitar futbolaria.
• 1995 - Julen Uriguen, bizkaitar futbolaria.
• 1999 - June Arbeo, bizkaitar atleta.

Mundua

• 1495 - Francesco II.a Sforza, italiar aristokrata (h. 1535).
• 1667 - Alessandro Magnasco, italiar margolaria (h. 1749).
• 1688 - Pierre de Marivaux, frantziar idazlea (h. 1763).
• 1740 - Carl Michael Bellman, suediar poeta (h. 1795).
• 1746 - Tadeusz Kościuszko, poloniar militarra eta abertzalea (h. 1817).
• 1778 - Augustin Candolle, suitzar botanikaria (h. 1841).
• 1799 - Almeida Garrett, portugaldar idazle, antzerkigile, mintzalari, erresumako pare, ministr] eta estatu-idazkaria (h. 1854).
• 1811 - Aristide Cavaillé-Coll, frantziar organo-egilea (h. 1899).
• 1842 -
  • Georg Brandes, daniar filosofo, literatura-kritikari eta kazetaria (h. 1927).
  • Hugo Schuchardt, alemaniar hizkuntzalaria (h. 1927).
• 1868 - Constance Markievicz, irlandar nazionalista, sufragista, iraultzailea eta sozialista (h. 1927).
• 1871 - Friedrich Ebert, Weimarko Errepublikako lehen lehendakaria (h. 1925).
• 1875 - Ludwig Prandtl, alemaniar fisikaria (h. 1953).
• 1879 - Jacques Copeau, frantziar antzerki-zuzendari eta antzezlea (h. 1949).
• 1881 -
  • Fernand Léger, frantziar margolaria (h. 1955).
  • Jakov Protazanov, errusiar zinema zuzendaria eta gidoilaria (h. 1945).
  • Kliment Voroxilov, sobietar mariskal eta politikaria (h. 1969).
• 1882 - Edwin John Pratt, kanadar olerkaria (h. 1964).
• 1889 - Pitirim Sorokin, errusiar-estatubatuar soziologoa (h. 1968).
• 1892 -
  • Ugo Betti, italiar antzerkigilea (h. 1953).
  • Andreu Nin, kataluniar politikaria (h. 1937).
• 1896 - Friedrich Hund, alemaniar fisikaria (h. 1997).
• 1897 - Ludwig Erhard, Alemaniako kantzilerra (h. 1977).
• 1900 - Jacques Prévert, frantziar olerkaria eta zinema-idazlea (h. 1977).
• 1902 -
  • Manuel Álvarez Bravo, mexikar argazkilaria (h. 2002).
  • Charles Lindbergh, estatubatuar hegazkin pilotu eta ingenieria, Ozeano Atlantikoa bakarrik eta geldiunerik gabe gurutzatu zuen lehenbiziko pilotua (h. 1974).
• 1904 - Deng Yingchao, txinatar politikaria (h. 1992).
• 1906 -
  • Dietrich Bonhoeffer, alemaniar teologo protestantea (h. 1945).
  • Clyde Tombaugh, Pluton planeta nanoa aurkitu zuen estatubatuar astronomoa (h. 1997).
• 1909 - Koichi Kudo, japoniar futbolari eta entrenatzailea (h. 1971).
• 1912 - Erich Leinsdorf, austriar-estatubatuar orkestra-zuzendaria (h. 1993).
• 1913 -
  • Étienne Martin, frantziar eskultorea (h. 1995).
  • Rosa Parks, afro-amerikar jostuna, Afro-amerikarren eskubide zibilen aldeko mugimenduko aktibista garrantzitsua (h. 2005).
• 1917 - Elena Soriano, espainiar idazlea (h. 1996).
• 1918 - Ida Lupino, britainiar-estatubatuar aktore eta zinema zuzendaria (h. 1995).
• 1921 -
  • Betty Friedan, estatubatuar idazle feminista (h. 2006).
  • Lotfi A. Zadeh, Azerbaijandar matematikaria eta Berkeley Unibertsitateko irakaslea (h. 2017).
• 1923 -
  • Belisario Betancur, Kolonbiako presidentea (h. 2018).
  • Joan Vollmer, Beat belaunaldiak hasieran izan zuen emakumerik garrantzitsuena (h. 1951).
• 1927 - Tony Fruscella, estatubatuar jazz tronpeta-jotzailea (h. 1969).
• 1931 - María Estela Martínez de Perón, Argentinako presidentea.
• 1932 - Robert Coover, estatubatuar eleberrigilea.
• 1935 - Antonina Rodrigo, espainiar idazle eta historialaria.
• 1937 - Félix Grande, espainiar poeta eta kritikaria (h. 2014).
• 1940 - George A. Romero, estatubatuar zinemagilea (h. 2017).
• 1942 - Ovidi Montllor, valentziar kantautore eta aktorea, Nova Cançó katalanezko musika mugimenduaren partaidea (h. 1995).
• 1943 - Wanda Rutkiewicz, poloniar alpinista, inoizko emakume alpinistarik onenetarikoa (h. 1992).
• 1948 -
  • Alice Cooper, estatubatuar rock abeslaria eta musikagilea.
  • Marisol, espainiar abeslari eta aktorea.
• 1951 - Patrick Bergin, irlandar aktorea.
• 1952 - Gabriel Yacoub, frantziar musikaria.
• 1953 - Kitarō, New Age estiloko japoniar musikagilea.
• 1954 - Andrei Karlov, errusiar diplomatiko eta enbaxadorea (h. 2016).
• 1958 - Kazuaki Nagasawa, japoniar futbolari ohia.
• 1959 - Zeca Pagodinho, brasildar abeslari eta musikagile herrikoia.
• 1961 - Mark Simpson, estatubatuar saskibaloi jokalari ohia.
• 1962 - Javier Murgialdai, arabar txirrindulari ohia.
• 1964 - Oleg Protasov, ukrainar futbolari ohia.
• 1965 - John van Loen, herbehereetar futbolari ohia.
• 1967 - Zoila Uriarte Gonzáles, perutar mediku, funtzionario eta irakaslea (h. 2016).
• 1973 - Oscar de la Hoya, mexikar-estatubatuar boxeolaria.
• 1975 - Natalie Imbruglia, australiar abeslari eta aktorea.
• 1977 - Andrés Gertrúdix, espainiar aktorea.
• 1981 - Lorena Castell, kataluniar irrati-esatari, telebista aurkezle eta aktorea.
• 1990 - Nairo Quintana, kolonbiar txirrindularia.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1396 - Ines Nafarroakoa, Nafarroako infanta (j. 1334).
• 1799 - José Joaquín Enparan, gipuzkoar noble eta politikaria (j. 1725).
• 1919 - Fermín Calbetón, donostiar politikari liberala (j. 1853).
• 1952 - Eustaquio Etxabe-Sustaeta, arabar kazetari eta politikari karlista (j. 1872).
• 1969 - Bingen Ametzaga, euskal idazle eta bizkaitar politikaria (j. 1901).
• 1989 - Jose Berruezo Ramírez, gaztelaniazko nafar idazlea (j. 1912).
• 2014 - Enrike Albizu, gipuzkoar margolaria, Bidasoko Eskolako kidea (j. 1926).

Mundua

• 211 - Septimio Severo, erromatar enperadorea (j. 146).
• 708 - Sisinio, Aita santua (j. c. 650).
• 856 - Rabanus Maurus, alemaniar beneditarra eta artzapezpikua.
• 1550 - Vicente Espinel, espainiar musikari, poeta eta eleberrigilea (j. 1550).
• 1715 - Anthony Ashley Cooper (Shaftesburyko III. kondea), ingeles politikaria eta filosofoa (j. 1671).
• 1715 - Martin Urtsua, Lizarragako kondea, nafar konkistatzailea (j. 1653).
• 1799 - Étienne-Louis Boullée, frantziar arkitekto neoklasizista (j. 1724).
• 1847 - Henri Dutrochet, frantziar fisiologo eta fisikaria, osmosiaren aurkitzailea (j. 1776).
• 1885 - Sarah Peale, estatubatuar erretratugilea, Estatu Batuetako lehen emakume artista profesionaltzat hartua (j. 1800).
• 1893 - Concepción Arenal, galiziar idazlea (j. 1820).
• 1894 - Adolphe Sax, belgikar musikaria eta musika-tresnen egilea (j. 1814).
• 1912 - Franz Reichelt, frantziar-austriar jostuna (j. 1879).
• 1928 - Hendrik Lorentz, holandar fisikaria, 1902ko Fisikako Nobel Saria (j. 1853).
• 1939 - Edward Sapir, estatubatuar hizkuntzalari eta antropologoa (j. 1884).
• 1947 - Luigi Russolo, italiar margolaria eta musikagilea (j. 1885).
• 1956 - Savielly Tartakower, errusiar-poloniar xakelari judua (j. 1887).
• 1974 -
  • Satyendra Nath Bose, bengalar fisikaria (j. 1894).
  • René Lafon, frantziar jatorriko euskal hizkuntzalaria (j. 1899).
• 1980 - Camara Laye, ginear eleberrigilea (j. 1928).
• 1983 - Alfonso Calzolari, italiar txirrindularia (j. 1887).
• 1987 - Carl Rogers, estatubatuar psikologoa eta apaiza (j. 1902).
• 1995 - Patricia Highsmith, estatubatuar eleberrigilea, oso ezaguna idatzitako suspense lanengatik (j. 1921).
• 1998 - Jacques Guillermaz, frantziar sinologoa, armadako jenerala eta diplomatikoa (j. 1911).
• 2001 -
  • J. J. Johnson, estatubatuar jazz tronbonista, konpositore eta moldatzailea (j. 1924).
  • Iannis Xenakis, errumaniar-greziar musikagilea eta arkitektoa (j. 1922).
• 2006 - Betty Friedan, estatubatuar idazle feminista (j. 1921).
• 2009 - Lux Interior, The Cramps punk rock bandako sortzailea eta abeslaria (j. 1946).
• 2010 - Tomás Mac Giolla, irlandar errepublikar politikaria (j. 1924).
• 2011 - Tura Satana, japoniar-estatubatuar aktore eta dantzaria (j. 1938).
• 2016 -
  • Dave Mirra, estatubatuar muturreko kirolaria, BMX eta rallycross kiroletan aritua (j. 1974).
  • Edgar Mitchell, estatubatuar astronauta eta militarra (j. 1930).
• 2018 - Alan Baker, britainiar matematikaria (j. 1939).
• 2019 - Matti Nykänen, finlandiar eski jauzilaria (j. 1963).

Jaiak eta urteurrenak

• Santa Ageda bezperan ohitura da etxez etxe koplak kantatzen ibiltzea.
• Sehaska egutegiko izendegia: Adarra, Adartza eta Jone.

Otsailaren 3 | Urteko egutegi | Otsailaren 5