Behe-nafarrera

Euskalkien hedadura

Behe-nafarrera euskararen euskalki bat da, ia Nafarroa Beherea osoan eta Nafarroako iparraldeko herri batzuetan mintzatzen dena.

Gaur egungo sailkapenarten arabera, nafar-lapurteraren barruan kokaturik dago (Koldo Zuazo).

Bi multzo

Bi talde bereizten dira:

• Ekialdeko behe-nafarrera
  • Amikuzekoa
  • Arberoakoa
  • Garazikoa

• Mendebaldeko behe-nafarrera
  • Baigorrikoa

Ezaugarriak

Ezaugarri fonologikoak

• Goranzko diptongoak ditugu (bokal itxi batez hasi eta bokal ireki batez amaitzen direnak) eta zenbait triptongo (hiru bokal elkarren segidan).
• /tt/ fonema markatua.
• h ahoskatzen da.
• Errotazismoa: beste > bertze

Ezaugarri morfologikoak

• Aldaketak deklinabidean: -ra > -rat, -lat ; -tik > -tikan ; -en > -n; -raino > -dino.
• Nominatibo plurala eta ergatibo plurala bereizten dira. -ak / -ek
• iro erroa erabiltzen dute aditzetan.
• Klitxe moduko bat erabiltzen dute: gizona gizon tei.
• Baldintzazko perpausetan, ba partikula erabili ordez baldin ba erabiltzen dute.

Kanpo loturak

• Fonoteka: Behe-nafarrera
• Hiru.com: Euskalkien egungo sailkapena