Urbasa-Andia natura parkea: berrikuspenen arteko aldeak
→Klima: zehaztasunak arri situt. gainera mendiak jarri ditut beste atal batean |
gizaki aztarnei buruz hitz egin dut |
||
42. lerroa: | 42. lerroa: | ||
* [[Idoi]]etako fauna, tartean [[gailurretako uhandre]]a (''Triturus alpestris''). |
* [[Idoi]]etako fauna, tartean [[gailurretako uhandre]]a (''Triturus alpestris''). |
||
* [[Ugatz (hegaztia)|Ugatzak]] (''Gypaetus barbatus''). |
* [[Ugatz (hegaztia)|Ugatzak]] (''Gypaetus barbatus''). |
||
== Gizaki aztarnak == |
|||
Parkean orain dela 100.000 urte bizi ziren gizakien aztarnak aurkitu dira. Dirudienez, ehizatik bizi ziren. Orain dela 7.000 urte abeltzantza egiten hazi ziren lehenengoz. Hori gaur egun arte praktukatu da parkean. Trikuarriak aurkitu dira baita ere. |
|||
== Irudi galeria == |
== Irudi galeria == |
22:58, 26 ekaina 2019ko berrikusketa
Urbasa-Andia natura parkea | |
---|---|
Datu orokorrak | |
Mota | natura-parke |
Azalera | 27.857,68 ha |
Geografia | |
Koordenatuak | 42°52′34″N 2°05′20″W / 42.876°N 2.089°W |
Herrialdea | Euskal Herria |
Foru erkidego | Nafarroa Garaia |
Urbasa-Andia natura parkea Sakana hegoaldean eta Lizarrako merindadeko iparraldean kokatutako natura parkea da.
Guztira 21.408 hektareako azalera du, gehienez pagadiz eta mendiko larrez osatuta. 42º 35’ eta 42º 52’ ipar latitude eta 835 eta 1.492 metroko altuera artean dago, gailurra Beriain mendia izanik[1]. Mota askotako landaretza du. Mendilerro biak partzuergoak dira, jabea Nafarroako Foru Erkidegoa izanik.
Nafarroako Gobernuak 1997ko otsailaren 27an izendatu zuen natura parke[2][3].
Geografia
Natura parkea lau zatitan banatuta dago[1]:
- Urbasa: 11.399 ha.
- Andia: 4.700 ha.
- Limitazioak: 5.190 ha.
- Urederraren iturburuko natur erreserba: 119 ha.
Osatutako eremuak muga hauek ditu[3]:
- Iparraldeko muga: Urbasako eta Andiako mendien muga Ziordia, Olazti, Altsasu, Urdiain, Iturmendi, Bakaiku, Etxarri-Aranatz, Ergoiena, Uharte Arakil, Irañeta eta Arakilgo udal mugapeekin.
- Ekialdeko muga: Andiako mendiaren muga Ollaran eta Goñibarko udal dermioekin.
- Hegoaldeko muga, ekialdetik mendebaldera: Urbasako eta Andiako mendien muga Gesalatz, Lezaun eta Abartzuzako udal dermioekin, non Urbasako mendiaren muga utzi eta Ameskoako Limitacionesen hegoaldeko mugari jarraitzen baitio, Ameskoabarren, Eulate, Aranaratxe eta Larraonako dermioekin muga eginez, Araba eta Nafarroa arteko muga administratiboraino. Parkean dauden mendiak hauek dira:
- Beriain (1.492 m)
- Amorro (1.349 m)
- Dulatnz (1.243 m)
- Peñablanca (1266 m)
- Beorzulo (1.228 m)
- Tontorraundi (1.203 m)
- Maiza(1.182 m)
- Otsaurk (1.171 m)
- Barbagain (1.153 m)
- Tunelgaña (1.146 m)
- Zoiolagana (1.141 m)
- Ollide (1.134 m)
- Etxaurte (1.025 m)
- Larregoiko (1.023m)
- Agileta (994 m)
- Tximista (945 m)
Klima
Urteko batez besteko prezipitazioa 1.400 mm-koa da, baina 1800 mm-ra ailegatzen da leku euritsuenean. Bataz besteko tenperatura 10 °C[4], baina Beriain gailurrean 6 gradura jeisten da. Hilerik euritsuena Abendua da eta lehorrena Uztaila. Lurzorua, urtean berrogei bat egunez dago elurrez eztalia, bataz beste.
Fauna babestua
- Idoietako fauna, tartean gailurretako uhandrea (Triturus alpestris).
- Ugatzak (Gypaetus barbatus).
Gizaki aztarnak
Parkean orain dela 100.000 urte bizi ziren gizakien aztarnak aurkitu dira. Dirudienez, ehizatik bizi ziren. Orain dela 7.000 urte abeltzantza egiten hazi ziren lehenengoz. Hori gaur egun arte praktukatu da parkean. Trikuarriak aurkitu dira baita ere.
Irudi galeria
-
Urbasa
-
Urbasa
-
Andia
Erreferentziak
- Edukiaren zati bat Espainiako lege batetik hartu da. Testua jabari publikoa da eta ez du copyrightik, Espainiako jabetza intelektualaren legeko 13. artikuluaren arabera (ikus Espainiako Aldizkari Ofiziala, 97. zenbakia, 1996-04-22koa).
- ↑ a b Nafarroako Gobernua, ed. Parque Natural Urbasa-Andía. .
- ↑ 340/2001 Foru Dekretua, abenduaren 4koa, Urbasa eta Andia Mendiak erabili eta kudeatzeko Plan Zuzentzailea onesten duena
- ↑ a b 3/1997 Foru Legea, otsailaren 27koa, Urbasa eta Andiako Parke Naturalari buruzkoa
- ↑ Nafarroako Gobernua, ed. (PDF) Documento con datos del Parque Natural de Urbasa-Andía. (Noiz kontsultatua: 2009-10-19).
Ikus, gainera
Kanpo loturak
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Urbasa-Andia natura parkea |