Gartzia V.a Ramiritz: berrikuspenen arteko aldeak

Gartzia V.a Ramiritz
	; Irudi gehiago
Iruñeko erregea	; 1134 - 1150 ; ← Alfontso I.a Nafarroakoa - Antso VI.a Nafarroakoa →
Iruñeko erregea
Bizitza
Jaiotza	1110(e)ko hamarkada
Herrialdea	Iruñeko Erresuma
Heriotza	Lorka, 1150eko azaroaren 21a (30/40 urte)
Hobiratze lekua	Iruñeko katedrala
Familia
Aita	Ramiro Antso Iruñekoa
Ama	Kristina Rodriguez
Ezkontidea(k)	Margarita l'Aiglekoa ; Urraka Gaztela eta Leongoa
Seme-alabak	ikusi Antso VI.a Nafarroakoa; Zuria Nafarroakoa, Gaztelako erregina; Margarita Iruñekoa; Antsa Iruñekoa;
Familia	ikusi Cid Campeador (amaldeko aitona); Ximena Diaz (amaldeko ama);
Leinua	Ximeno etxea
Jarduerak
Jarduerak	agintaria

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

17:49, 20 uztaila 2019ko berrikusketa

Gartzea IV.a Remiritz Berrezarlea^[1] edo Gartzea IV.a, batzuetan V.a, VI.a edo VII.a —latinez: Garcia Renimiriç; gaztelaniaz: García Ramírez— (? - † Lorka, 1150ko azaroaren 21a), Iruñeko erregea (1134-1150) izan zen.

Erregealdia

Nafarroako handiki eta apezpikuek errege aukeratua zen, Alfontso I.a Bataiatzailearen testamentuaren xedapenei men ez egiteko.

Aita Ramiro Antso, Monzón eta Logroñoko jauna, eta ama Kristina Rodriguez Diaz Vivarrekoa, El Ciden alaba, zituen.

Antso IV.a Peñalengoa hil zenetik Alfontso I.a Borrokalaria hil zen arte Nafarroa eta Aragoiko erresumak batera gobernatuak izan baziren ere, banatzeko proposamena egin zuten handikiek Vadoluengoko itunean, aita Ramiro Antso Aragoiko erregea izatea eta Gartzea semea, berriz, Nafarroakoa. Biek erresuma bana bazuten ere, bien artean Ramiro zen nagusia.

Alfontso VII.a Leongoa Zaragozara sartu eta aragoiarrek basailutza egin zutenean, erresuma bien arteko banaketa areagotu zen, Antso III.aren feudo baziren ere.

1137an Gartzeak Alfontso I.a Portugalgoa kidetu eta, basailutza egina bazuen ere, Alfontso VII.a Leongoaren aurka egin zuten. Bakea 1139 eta 1140 artean sinatu zuten.

Nafarrek 1146an Deustia okupatu zuten, baina Alfontso VII.a Leongoak erresuma bien arteko epailearena egin zuen.

1144an alargun gelditu eta gero, Alfontso VII.a Leongoaren alaba zen Urraka ezkondu zuen. Hortik aurrera, Nafarroa eta Aragoiko erregeak Leon eta Gaztelako enperadorearekin senidetu ziren, era berean Erramun Berenger koinatua zen. Denek Alfontso VII.a enperadorearen menpekotzat jo zuten.

Ordutik aurrera, Gartzeak Alfontso VII.a Leongoa lagunduko du bere errekonkista kanpainetan. Esate baterako, 1147an Almería okupatzera lagundu zuen.

1149an bake-ituna sinatu zuen Erramun Berengerrekin. Hori zela eta, katalanak Zuria alaba ezkonduko zuen, Petronila Aragoikoaren senargaia bazen ere. Baina konpromisoa ez zen bete, Gartzea hil zelako. 1150ko azaroaren 21ean Lorkan hil zen, Lizarratik gertu. Iruñeko katedralean lurperatu zuten.

Familia

Aitona Antso Gartzez Iruñekoa	Amona Konstantza	Aitona Rodrigo Diaz Vivarrekoa Valentziako jauna	Amona Ximena Diaz Oviedokoa
Aita Ramiro Monzoneko jauna		Ama Kristina Vivarrekoa
Gartzea V.a Nafarroako erregea

Ezkontzak eta seme-alabak

Gartzea IV.a hiru aldiz ezkondu zen. Lehenik, errege titulua ez zuelarik, 1130 inguruan, ezkondu zen Margaritarekin, L'Aigleko jaunaren alabarekin. Margarita hil zen 1141eko maiatzaren 25an, hiru seme-alabak izan zituelarik:

Antso VI.a, ondoko Nafarroako erregea
Zuria, Gaztelako Antso III.a erregearekin ezkondua (1151) eta Alfontso VIII.a erregearen ama
Margarita, Siziliako Gilen I.a erregearekin ezkondua (1150) eta Gilen II.a erregearen ama

Bigarren ezkontza 1144an izan zen Gaztelako Alfontso VII.a erregearen sasiko alaba zen Urrakarekin. Urraka 1189an hilko zen. Alaba bat izan zuten:

Antsa, Biarnoko Gaston V.a Biarnokoa bizkondearekin ezkondua. Azken hau hil ondoren (1170), Petri Manrique Molinako jauna eta Narbonako bizkondearekin ezkondua eta Emeriko IV.a bizkondearen ama.^[2]

Hirugarrenez, Ganfreda Lopez ezkondu zuen.

Maitale ezezagun batekin Gartzea Remiritz erregeak seme bat izan zuen:

Errodrigo Gartzea, 1172ko urtarrila eta gero hila, Montescagliosoko kondea^[3], 1167an Roger II.a Siziliakoaren alaba bat ezkondu zuena^[4].

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Gartzia V.a Ramiritz

↑ Euskaltzaindiaren izendegia.
↑ (Gaztelaniaz) Sánchez de Mora, Antonio. (2003). La nobleza castellana en la plena Edad Media: el linaje de Lara. Tesis doctoral. Universidad de Sevilla. Sevilla, 328 or..
↑ Hugo Falcandok "erreginaren neba (Margarita Iruñekoarena) Palermon geratu ... eta Errodrigo zuen izena ... erreginak Henrike izenera aldatzea eskatu eta Montescagliosoko konderria eman zion" dio, The History of the Tyrants of Sicily by Hugo Falcandus, G. A. Loud eta T. Wiedmann, Manchester University Press, 1998, 155. orr.
↑ Salernoko artzapezpikua zen Romualdo Guarnaren kronikak "Henricus naturalis frater reginæ Siziliara heldu zenean comitatum Montis-Caveosi izendatu zutela eta unam de filiabus regis Rogerii ezkondu zuela" dio. Cronica di Romualdo Guarna arcivescovo Salernitano (Chronicon Romualdi II archiepiscopi Salernitani),Cronisti e scrittori sincroni Napoletani G. del Re, 1845, Vol. 1 (Napoli), 31. orr.

Bibliografia

Lourie, Elena. The Will of Alfonso I, 'El Batallador,' King of Aragon and Navarre: A Reassessment. Speculum, 50. liburukia, 4. zbk (1975eko urria), 635-651 orr.
Grassotti, H. Homenaje de García Ramírez a Alfonso VII Vianako Printze erakundea. 94-95 orr. (1964).
Norwich, John Julius. The Kingdom in the Sun 1130-1194. Longmans: Londres, 1970.

Aurrekoa
Alfontso I.a

Iruñeko erregea
1134 - 1150

Ondorengoa
Antso VI.a

Datuak: Q431172
Multimedia: García Ramírez of Navarre / Q431172

[1] Euskaltzaindiaren izendegia.

[2] (Gaztelaniaz) Sánchez de Mora, Antonio. (2003). La nobleza castellana en la plena Edad Media: el linaje de Lara. Tesis doctoral. Universidad de Sevilla. Sevilla, 328 or..

[3] Hugo Falcandok "erreginaren neba (Margarita Iruñekoarena) Palermon geratu ... eta Errodrigo zuen izena ... erreginak Henrike izenera aldatzea eskatu eta Montescagliosoko konderria eman zion" dio, The History of the Tyrants of Sicily by Hugo Falcandus, G. A. Loud eta T. Wiedmann, Manchester University Press, 1998, 155. orr.

[4] Salernoko artzapezpikua zen Romualdo Guarnaren kronikak "Henricus naturalis frater reginæ Siziliara heldu zenean comitatum Montis-Caveosi izendatu zutela eta unam de filiabus regis Rogerii ezkondu zuela" dio. Cronica di Romualdo Guarna arcivescovo Salernitano (Chronicon Romualdi II archiepiscopi Salernitani),Cronisti e scrittori sincroni Napoletani G. del Re, 1845, Vol. 1 (Napoli), 31. orr.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 5. lerroa: / 5. lerroa: @@
 [[Nafarroa]]ko handiki eta apezpikuek errege aukeratua zen, [[Alfontso I.a Nafarroakoa|Alfontso I.a ''Bataiatzailea''ren]] testamentuaren xedapenei men ez egiteko.
-Aita [[Ramiro Antso Iruñekoa|Ramiro Antso]], [[Monzón|Monzon]] eta [[Logroño]]ko jauna, eta ama [[Kristina Rodriguez Diaz Vivarrekoa]], [[Cid Campeador|El Ciden]] alaba, zituen.
+Aita [[Ramiro Antso Iruñekoa|Ramiro Antso]], [[Monzón]] eta [[Logroño]]ko jauna, eta ama [[Kristina Rodriguez (noblea)|Kristina Rodriguez Diaz Vivarrekoa]], [[Cid Campeador|El Ciden]] alaba, zituen.
 [[Antso IV.a Gartzez Peñalengoa|Antso IV.a ''Peñalengoa'']] hil zenetik [[Alfontso I.a Nafarroakoa|Alfontso I.a ''Borrokalaria'']] hil zen arte [[Nafarroako Erresuma|Nafarroa]] eta [[Aragoi]]ko erresumak batera gobernatuak izan baziren ere, banatzeko proposamena egin zuten handikiek [[Vadoluengoko ituna|Vadoluengoko itunean]], aita [[Ramiro II.a Aragoikoa|Ramiro Antso]] [[Aragoi]]ko erregea izatea eta Gartzea semea, berriz, [[Nafarroa]]koa. Biek erresuma bana bazuten ere, bien artean Ramiro zen nagusia.
@@ 17. lerroa: / 17. lerroa: @@
 [[1144]]an alargun gelditu eta gero, [[Alfontso VII.a Gaztelakoa|Alfontso VII.a Leongoaren]] alaba zen [[Urraka Gaztelakoa|Urraka]] ezkondu zuen. Hortik aurrera, [[Nafarroako Erresuma|Nafarroa]] eta [[Aragoi]]ko erregeak [[Leongo Erresuma|Leon]] eta [[Gaztelako Erresuma|Gaztelako]] enperadorearekin senidetu ziren, era berean [[Erramun Berenger IV.a|Erramun Berenger]] koinatua zen. Denek [[Alfontso VII.a Gaztelakoa|Alfontso VII.a enperadorearen]] menpekotzat jo zuten.
-Ordutik aurrera, Gartzeak [[Alfontso VII.a Gaztelakoa|Alfontso VII.a Leongoa]] lagunduko du bere [[errekonkista]] kanpainetan. Esate baterako, [[1147]]an [[Almería|Almeria]] okupatzera lagundu zuen.
+Ordutik aurrera, Gartzeak [[Alfontso VII.a Gaztelakoa|Alfontso VII.a Leongoa]] lagunduko du bere [[errekonkista]] kanpainetan. Esate baterako, [[1147]]an [[Almería]] okupatzera lagundu zuen.
-[[1149]]an bake-ituna sinatu zuen [[Erramun Berenger IV.a|Erramun Berengerrekin]]. Hori zela eta, katalanak [[Zuria Nafarroakoa (1133-1156)|Blanka]] alaba ezkonduko zuen, [[Petronila Aragoikoa]]ren senargaia bazen ere. Baina konpromisoa ez zen bete, Gartzea hil zelako. [[1150]]ko [[azaroaren 21]]ean [[Lorka]]n hil zen, [[Lizarra]]tik gertu. [[Iruñeko katedrala|Iruñeko katedralean]] lurperatu zuten.
+[[1149]]an bake-ituna sinatu zuen [[Erramun Berenger IV.a|Erramun Berengerrekin]]. Hori zela eta, katalanak [[Zuria Nafarroakoa (1133-1156)|Zuria]] alaba ezkonduko zuen, [[Petronila Aragoikoa]]ren senargaia bazen ere. Baina konpromisoa ez zen bete, Gartzea hil zelako. [[1150]]ko [[azaroaren 21]]ean [[Lorka]]n hil zen, [[Lizarra]]tik gertu. [[Iruñeko katedrala|Iruñeko katedralean]] lurperatu zuten.
 == Familia ==
@@ 30. lerroa: / 30. lerroa: @@
 |-
 | colspan="2" align="center"| '''Aita''' <br />[[Fitxategi:Blason Navarre.png|35px]]  [[Ramiro Antso Iruñekoa|Ramiro]]<br /> Monzoneko jauna
-| colspan="2" align="center"| '''Ama'''<br /> [[Fitxategi:Unknown Blazon.svg|40px]] [[Kristina Rodriguez de Vivar|Kristina <br />Vivarrekoa]]
+| colspan="2" align="center"| '''Ama'''<br /> [[Fitxategi:Unknown Blazon.svg|40px]] [[Kristina Rodriguez (noblea)|Kristina <br />Vivarrekoa]]
 |-
-| colspan="4" align="center"| [[Fitxategi:Blason Navarre.png|35px]] Gartzea V.a<br />Nafarroako errege
+| colspan="4" align="center"| [[Fitxategi:Blason Navarre.png|35px]] Gartzea V.a<br />Nafarroako erregea
 |}
@@ 39. lerroa: / 39. lerroa: @@
 Lehenik, errege titulua ez zuelarik, [[1130]] inguruan, ezkondu zen [[Margarita l'Aiglekoa|Margaritarekin]], L'Aigleko jaunaren alabarekin. Margarita hil zen [[1141]]eko [[maiatzaren 25]]an, hiru seme-alabak izan zituelarik:
 * '''[[Antso VI.a Nafarroakoa|Antso VI.a]]''', ondoko Nafarroako erregea
-* '''[[Zuria Nafarroakoa (1133-1156)|Blanka]]''', Gaztelako [[Antso III.a Gaztelakoa|Antso III.a]] erregearekin ezkondua ([[1151]]) eta [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa|Alfontso VIII.a]] erregearen ama
+* '''[[Zuria Nafarroakoa (1133-1156)|Zuria]]''', Gaztelako [[Antso III.a Gaztelakoa|Antso III.a]] erregearekin ezkondua ([[1151]]) eta [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa|Alfontso VIII.a]] erregearen ama
 * '''[[Margarita Iruñekoa|Margarita]]''', Siziliako [[Gilen I.a Siziliakoa|Gilen I.a]] erregearekin ezkondua ([[1150]]) eta [[Gilen II.a Siziliakoa|Gilen II.a]] erregearen ama
 Bigarren ezkontza [[1144]]an izan zen Gaztelako [[Alfontso VII.a Gaztelakoa|Alfontso VII.a]] erregearen sasiko alaba zen [[Urraka Gaztela eta Leongoa|Urrakarekin]]. Urraka [[1189]]an hilko zen. Alaba bat izan zuten:
-* '''[[Antsa Iruñekoa (XII. mendea)|Antsa]]''', Biarnoko [[Gaston V.a Biarnokoa]] bizkondearekin ezkondua. Azken hau hil ondoren (1170), [[Petri Manrike Larakoa|Petri Manrike]] Molinako jauna eta Narbonako bizkondearekin ezkondua eta [[Emeriko IV.a Narbonakoa|Emeriko IV.a]] bizkondearen ama.<ref>{{erreferentzia|abizena = Sánchez de Mora|izena = Antonio |izenburua = La nobleza castellana en la plena Edad Media: el linaje de Lara. Tesis doctoral. Universidad de Sevilla|urtea = 2003|lekua=Sevilla|hizkuntza=es|url =  http://fondosdigitales.us.es/thesis/thesis_view?oid=271|orrialdea=328}}</ref>
+* '''[[Antsa Iruñekoa (XII. mendea)|Antsa]]''', Biarnoko [[Gaston V.a Biarnokoa]] bizkondearekin ezkondua. Azken hau hil ondoren (1170), [[Petri Manrique Larakoa|Petri Manrique]] Molinako jauna eta Narbonako bizkondearekin ezkondua eta [[Emeriko IV.a Narbonakoa|Emeriko IV.a]] bizkondearen ama.<ref>{{erreferentzia|abizena = Sánchez de Mora|izena = Antonio |izenburua = La nobleza castellana en la plena Edad Media: el linaje de Lara. Tesis doctoral. Universidad de Sevilla|urtea = 2003|lekua=Sevilla|hizkuntza=es|url =  http://fondosdigitales.us.es/thesis/thesis_view?oid=271|orrialdea=328}}</ref>
 Hirugarrenez, [[Ganfreda Lopez]] ezkondu zuen.

i e a Nafarroako errege-erreginak
Iruñeko buruzagiak	Eneko Arista \| Gartzia Enekoitz \| Orti I.a Gartzeitz
Iruñeko erregeak	Antso I.a \| Gartzia II.a \| Antso II.a \| Gartzia IV.a \| Antso III.a \| Gartzea III.a \| Antso IV.a \| Antso V.a \| Petri I.a \| Alfontso I.a \| Gartzia V.a
Nafarroako errege-erreginak	Antso VI.a \| Antso VII.a \| Tibalt I.a \| Tibalt II.a \| Henrike I.a \| Joana I.a eta Filipe I.a \| Luis I.a \| Joanes I.a \| Filipe II.a \| Karlos I.a \| Joana II.a eta Filipe III.a \| Karlos II.a \| Karlos III.a \| Blanka I.a eta Joanes II.a \| Leonor I.a \| Frantzisko I.a \| Katalina I.a eta Joanes III.a
Nafarroa Behereko errege-erreginak	Henrike II.a \| Joana III.a eta Antonio I.a \| Henrike III.a