Irailaren 3

Irailaren 3a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta berrogeita seigarren eguna da, 247.a bisurteetan. 119 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Jose Maria Belaustegigoitia Jaiotza: Bilbo, 1889 eta 1889 Heriotza: Mexiko Hiria, 1964ko irailaren 4a Laurent Malet Jaiotza: Baiona, 1955 Unai García Jaiotza: Ezkirotz, 1992 Francisco Garate Jaiotza: Azpeitia, 1857 eta 1857 Heriotza: Deustu, 1929ko irailaren 9a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Urho Kekkonen Jaiotza: Lepikon torppa (en) , 1900 Heriotza: Tamminiemi (en) , 1986ko abuztuaren 31 Charlie Sheen Jaiotza: New York, 1965 Jean Jaurès Jaiotza: Castres, 1859 Heriotza: Paris, 1914ko uztailaren 31 Mario Draghi Jaiotza: Erroma, 1947 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Irailaren 3ko jaiotzak Jérôme Boateng • Daron Acemoğlu • Malcolm Gladwell • Solomon Lefschetz • Paolo Sarpi • Júlio César Soares Espíndola • Lev Pontryagin • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Rubén Ruiz Ibarruri Jaiotza: Ezkerraldea, 1920ko urtarrilaren 9a Heriotza: Srednyaya Akhtuba (en) , 1942 Pablo Fermin Irigarai Jaiotza: Auritz, 1869ko urtarrilaren 25a Heriotza: Iruñea, 1949 Lucas Etxeberria Jaiotza: Gasteiz, 1831 Heriotza: Bartzelona, 1891 Josefa Molera Jaiotza: Izaba, 1921eko urtarrilaren 23a Heriotza: Madril, 2011 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Ivan Turgenev Jaiotza: Oriol, 1818ko urriaren 28a (juliotar egutegia), 1818ko azaroaren 9a eta 1818 Heriotza: Bougival, 1883 (juliotar egutegia) José de Ribera Jaiotza: Xàtiva, 1591ko urtarrilaren 12a Heriotza: Napoli, 1652 Louis Adolphe Thiers Jaiotza: Marseilla, 1797ko apirilaren 15a eta 1797ko apirilaren 14a Heriotza: Saint-Germain-en-Laye, 1877 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Irailaren 3ko heriotzak Benjamin Henry Latrobe • Edward Coke • Michel Adanson • Claudius Salmasius • Thomas Bradwardine • Hinrich Lichtenstein • Christoph von Schmid • William Rehnquist • Viktor Nekrasov • Eskuz gaurkotu

Gertaerak San Marinoko bandera. 301 - San Marinoko errepublika (irudian) sortu zen, gaur egun existitzen den errepublika zaharrena. 1783 - Ameriketako Estatu Batuen Independentzia Gerra Parisko ituna sinatuz amaitu zen. 1902 - Bilboko Euskalduna ontziolan lehen itsasontzia ureratu zuten. 1939 - Frantziak eta Britainia Handiak (beste batzuen artean) gerra deklaratu zioten Alemaniari. + Gertaera gehiago... Egutegia << Iraila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Ostirala 2022: Larunbata 2023: Igandea 2025: Asteazkena 2026: Osteguna 2027: Ostirala Izendegia Santutegia: Gregorio I.a, Basilisa Nikomediakoa, Marino Titanokoa, Mansueto Toulgoa Seaska egutegia: Arrate, Sarri eta Sarria.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1902 - Bilboko Euskalduna ontziolan lehen itsasontzia ureratu zuten.
• 1980 - ETAk Antonio Fernandez Guzman Bilboko portuko gidaria hil zuen Santurtzin.

Mundua

• 301 - San Marinoko errepublika sortu zen, gaur egun existitzen den errepublika zaharrena.
• 1713 - Terrassa (Katalunia): Borboien tropek hiribildua okupatu, su eman eta arpilatu zuten hiru egunetan zehar.
• 1783 - Ameriketako Estatu Batuen Independentzia Gerra: Parisko ituna sinatuz amaitu zen.
• 1939 - Frantziak eta Britainia Handiak (beste batzuen artean) gerra deklaratu zioten Alemaniari.
• 1998 - Swissair konpainiako hegazkin batek istripua izan eta Kanadako kostaldeen aurreko itsasora erori zen, 229 hildako.
• 2004 - Beslango eskolako sarraskia: errusiako armada indarrez sartu zen txetxeniar erradikalek bahituta zeukaten eskolan, 344 hildako eraginez, gehienak haurrak eta irakasleak.
• 2006 - 2.000 etorkinetik gora ailegatu ziren Kanarietara asteburu bakar batean, inoizko kopururik handiena.
• 2010 - Zeelanda Berriko Christchurch hirian 7,1 graduko lurrikarak kalte materialak eragin zituen.

Arte eta kultura

Mundua

• 1980 - Atlantic City filma estreinatu zen, Louis Mallek zuzendu eta Burt Lancaster, Susan Sarandon, Kate Reid, Robert Joy, Hollis McLaren, Michel Piccoli eta Al Waxman aktoreek antzeztu zutelarik.
• 2004 - Alejandro Amenábar txiletar-espainiar zinema zuzendariaren Mar adentro filma estreinatu zen.

Zientzia eta teknologia

Euskal Herria

• 2007 - Euskaltube, bideoak jarri eta ikusteko euskarazko ataria, abian jarri zen.

Mundua

• 1976 - Viking II Marten lurreratu zen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1705 - Frantzisko Tomas Agirre, Montehermosoko III. markesa, arabar aitoren seme eta politikaria (h. 1759).
• 1722 - Manuel Ignacio Altuna, Azkoitiko Zalduntxoetako bat (h. 1762).
• 1793 - José Ventura Agirre-Solarte, bizkaitar merkatari, bankari eta politikaria (h. 1842).
• 1868 - Serapio Huitzi Lazkano, nafar ingeniaria eta idazlea (h. 1953).
• 1876 - Federiko Belaustegigoitia, euskal idazlea (h. 1947).
• 1886 - Jean Elitxagarai, euskal arraunlaria (h. 1987).
• 1895 - François Elitxagarai, euskal arraunlaria.
• 1899 - Errose Bustintza, euskal idazlea, abertzalea eta euskaltzalea (h. 1953).
• 1937 - Miguel Iguaran, gipuzkoar futbolari ohia.
• 1945 - Rosa Soroa, gipuzkoar erraketista.
• 1947 - Jose Alustiza, gipuzkoar belar hockeyko jokalari ohia.
• 1955 -
  • Xabier Erize, nafar filologoa, soziolinguista, historialaria eta kudeatzailea, Lleidan.
  • Laurent Malet, lapurtar aktorea.
  • Pierre Malet, lapurtar aktorea.
  • Fito Rodriguez, euskal idazlea eta EHU eta UEUko irakaslea.
• 1956 - Maria Jose Beaumont, nafar abokatua, Itoizko Koordinakundearen sortzailea, bozeramailea eta abokatua.
• 1957 - Walter Wendelin, ezker abertzalearen eta Askapenaren kide internazionalista, Zürichen.
• 1959 - Bernard Ruiz-Picasso, lapurtar poeta, Pablo Picassoren iloba.
• 1963 - Luis Carlos León, nafar beisbol eta softbol jokalari ohia.
• 1964 - Luis Fernando Fernández, bizkaitar futbolari ohia, Zamoran.
• 1969 - José María Pulido, bizkaitar beisbol eta softbol jokalari ohia.
• 1971 - Samuel Caro, PSNko nafar politikaria.
• 1974 - David Tijero, bizkaitar idazlea.
• 1975 - Xavier Ipharragerre, lapurtar futbolari ohia.
• 1978 - André Hirigoien, lapurtar pilotua.
• 1979 - Alazne Etxebarria, gipuzkoar antzezlea.
• 1989 - Josu Santamaría, bizkaitar futbolaria.
• 1992 -
  • Jon Ander Aranburu, gipuzkoar saskibaloi jokalaria.
  • Unai García, nafar futbolaria.
• 1993 - Jone Guarrotxena, bizkaitar futbolaria.

Mundua

• 1392 - Filippo Maria Visconti, italiar aristokrata (h. 1447).
• 1499 - Diana Poitierskoa, Frantziako aristokrata nabarmena, Henrike II.a Frantziakoaren maitalea (h. 1566).
• 1695 - Pietro Antonio Locatelli, italiar musikagile eta biolinista (h. 1764).
• 1707 - Johann Peter Süssmilch, alemaniar apaiza (h. 1767).
• 1734 - Joseph Wright Derbykoa, ingeles margolaria (h. 1797).
• 1803 - Prudence Crandall, Estatu Batuetako emakumeen boto-ematearen eta afro-amerikarren eskubideen aldeko maistra eta ekintzailea (h. 1890).
• 1810 - Paul Kane, irlandar-kanadar margolaria (h. 1871).
• 1813 - József Eötvös, idazle eta politikari hungariarra (h. 1871).
• 1814 - James Joseph Sylvester, ingeles matematikaria (h. 1897).
• 1849 - Federico Loygorri, andaluziar militar eta politikaria (h. 1915).
• 1851 - Olga Konstantinovna, Greziako erregina ezkontidea (h. 1926).
• 1856 - Louis Sullivan, estatubatuar arkitektoa (h. 1924).
• 1859 - Jean Jaurès, frantziar buruzagi sozialista (h. 1914).
• 1868 - Mary Parker Follett, estatubatuar gizarte-ekintzaile eta kudeaketa-aditua (h. 1933).
• 1869 - Fritz Pregl, esloveniar-austriar kimikaria, 1923ko Kimikako Nobel Saria (h. 1930).
• 1873 - Charles Allan Gilbert, estatubatuar artista eta ilustratzailea (h. 1929).
• 1875 - Ferdinand Porsche, austriar ingeniari eta autogilea (h. 1951).
• 1877 - Yann-Vari Perrot, bretainiar presbistero abertzalea (h. 1943).
• 1894 - Luigi Platé, italiar auto gidaria (h. 1975)
• 1900 - Urho Kekkonen, Finlandiako presidentea (h. 1986).
• 1904 - André Jacquemin, frantziar margolari eta grabatzailea (h. 1992).
• 1905 - Carl David Anderson, estatubatuar fisikaria, 1936ko Fisikako Nobel Saria (h. 1991).
• 1913 - Alan Ladd, estatubatuar aktorea (h. 1964).
• 1923 - Mort Walker, estatubatuar komikigilea (h. 2018).
• 1924 - Jordi Sarsanedas, kataluniar idazlea (h. 2006).
• 1925 - Miguel Sánchez-Mazas, espainiar filosofo eta matematikaria (h. 1995).
• 1926 -
  • Alison Lurie, estatubatuar eleberrigilea.
  • Irene Papas, greziar aktorea.
• 1928 - Gaston Thorn, luxenburgoar politikaria, Europako Batzordeko presidentea (h. 2007).
• 1929 - Carlo Clerici, italiar jatorriko suitzar txirrindularia (h. 2007).
• 1931 - Samir Amin, egiptoar ekonomialari marxista (h. 2018).
• 1934 - Xavier Darasse, frantziar musikaria (h. 1992).
• 1935 - Fernando de Trazegnies Granda, Perutar abokatu, idazle, historialari eta genealogista.
• 1936 - Zine El Abidine Ben Ali, Tunisiako presidente ohia.
• 1938 - Ryōji Noyori, japoniar kimikaria, 2001eko Kimikako Nobel Saria.
• 1940 -
  • Eduardo Galeano, uruguaiar kazetari eta idazlea (h. 2015).
  • Brian Lochore, zeelandaberritar errugbilaria (h. 2019).
• 1941 - Sergei Dovlatov, errusiar kazetari eta idazlea (h. 1990).
• 1947 - Mario Draghi, italiar bankari eta ekonomista, Europako Banku Zentralaren presidentea.
• 1948 - Levy Mwanawasa, Zambiako presidentea (h. 2008).
• 1950 - Miguel Altieri, txiletar agroekologia irakaslea.
• 1953 - Jean-Pierre Jeunet, frantziar zinema zuzendaria eta gidoigilea.
• 1959 - José Luis Laguía, espainiar txirrindulari ohia.
• 1965 -
  • Vilborg Davíðsdóttir, islandiar idazle eta kazetaria.
  • Charlie Sheen, estatubatuar aktorea.
• 1971 - Peter Fox, reggae eta hip hop estiloetako alemaniar musikaria.
• 1972 - Natalia Estrada, espainiar aktore eta modeloa.
• 1974 - Clare Kramer, estatubatuar aktorea.
• 1975 - Redfoo, estatubatuar DJa, abeslaria eta rapperra.
• 1977 - Stephen Laybutt, australiar futbolari ohia.
• 1978 -
  • Tinkara Kovač, esloveniar abeslaria.
  • Alba Vergés, kataluniar ekonomialari eta politikaria.
• 1979 - Melissa Mars, frantziar abeslaria.
• 1984 - Paz de la Huerta, estatubatuar aktorea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1934 - Juan José Maria Jandiola, bizkaitar abokatu eta eta politikaria (j. 1774).
• 1942 - Rubén Ruiz Ibarruri, Dolores Ibarruri Pasionariaren semea eta Armada Gorriko gudaria, Stalingraden (j. 1920).
• 1949 - Pablo Fermin Irigarai "Larreko", nafar mediku eta idazlea (j. 1869).
• 1970 - Saturnino Legarda, nafar organista eta musikagilea (j. 1896).
• 2002 - Fernando Murua Quintana, Fernandito, La Polla Records musika taldeko bateria-jotzailea (j. 1962).
• 2007 - Santiago Zubieta, bizkaitar futbolaria, Madrilen (j. 1908).

Mundua

• 1402 - Gian Galeazzo Visconti, italiar aristokrata (j. 1351).
• 1592 - Robert Greene, ingeles poeta, antzerkigile eta eleberrigilea (j. 1558).
• 1597 - Jakobe Badengoa, Badengo printzesa (j. 1558).
• 1658 - Oliver Cromwell, ingeles politikari eta militarra (j. 1599).
• 1711 - Élisabeth Chéron, jakintza alor anitzeko frantziar emakumea (j. 1648).
• 1747 - Kristina Luisa Oettingen-Oettingengoa, Brunswick-Lüneburgeko dukesa (j. 1671).
• 1858 - Étienne-Bruno-Marie d'Arbou, frantziar apaiz katolikoa, Baionako apezpikua izandakoa (j. 1778).
• 1877 - Adolphe Thiers, Frantziako Hirugarren Errepublikako presidentea (j. 1797).
• 1883 - Ivan Turgeniev, errusiar idazlea (j. 1818).
• 1891 - Lucas Etxeberria, arabar ingeniaria (j. 1831).
• 1939 - Edvard Westermarck, finlandiar soziologo eta antropologo soziala (j. 1862).
• 1948 - Edvard Beneš, Txekoslovakiako presidentea (j. 1884).
• 1962 - Edward Estlin Cummings, estatubatuar olerkaria (j. 1894).
• 1963 - Louis MacNeice, irlandar idazlea (j. 1907).
• 1974 - Aurora Bertrana, katalan idazle eta biolin-jotzailea (j. 1892).
• 1981 - Rensis Likert, estatubatuar psikologo eta kudeaketa-aditua, Likert eskalaren sortzailea (j. 1903).
• 1983 - Piero Sraffa, italiar ekonomialaria (j. 1898).
• 1987 - Morton Feldman, estatubatuar musikagilea (j. 1926).
• 1991 - Frank Capra, italiar-estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1897).
• 1992 - Barbara McClintock, estatubatuar genetista, 1983ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1902).
• 1995 - Fernando Montero Moliner, Katalan Herrietako filosofoa (j. 1922).
• 2007an desagertua - Steve Fossett, estatubatuar milionario eta abenturazalea (j. 1944).
• 2012 -
  • Michael Clarke Duncan, estatubatuar aktorea (j. 1957).
  • Sun Myung Moon, Batasunaren Elizaren korear sortzailea (j. 1920).
• 2016 - Jean-Christophe Yoccoz, frantziar matematikaria (j. 1957).
• 2017 -
  • John Ashbery, estatubatuar poeta, AEBetako poetarik esanguratsuenetakoa (j. 1927).
  • Joan Colom, kataluniar argazkilaria (j. 1921).

Jaiak eta urteurrenak

• Santu kristauak: Arrate eta Gregorio.
• Sehaska egutegiko izendegia: Arrate, Sarri eta Sarria.

Irailaren 2 | Urteko egutegi | Irailaren 4