Brexit: berrikuspenen arteko aldeak
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin |
No edit summary Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin |
||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
{{eguneratu}} |
|||
[[Fitxategi:EU-United Kingdom.svg|thumb|[[Erresuma Batua]] [[Europar Batasuna|Europar Batasunean]].]] |
[[Fitxategi:EU-United Kingdom.svg|thumb|[[Erresuma Batua]] [[Europar Batasuna|Europar Batasunean]].]] |
||
'''Erresuma Batua Europar Batasunetik irtetea''' edo '''Brexit'''a ("British" eta "exit" hitzen [[portmanteau]] bat) [[Erresuma Batua]]k [[Europar Batasune]]tik (EB) programatutako erretiratzea da. [[Erresuma Batua Europar Batasunean egoteari buruzko galdeketa|2016ko ekainean egindako erreferendum baten ondoren]], non %51,9k herrialdea uztearen alde bozkatu zuen, Erresuma Batuko gobernuak formalki iragarri zuen 2017ko martxoan batasunetik erretiratuko zela, eta bi urteko prozesu bati ekin zion, Erresuma Batuak 2019ko martxoaren 29an erretiratzearekin amaitu behar zuena. [[Erresuma Batuko Legebiltzarra|Erresuma Batuko Parlamentuak]] hiru aldiz bozkatu zuenez erretiratze negoziatuaren akordioaren aurka, epe hori bi aldiz luzatu da, eta gaur egun 2019ko [[urriaren 31]] da. Legebiltzarraren lege batek hirugarren luzapen bat eskatzera behartzen du gobernua, urriaren 19a baino lehen akordiorik lortzen ez bada. |
|||
[[Euroeszeptiko]]ak erretiratzearen alde daude, eta europazaleak aurka, biek espektro politiko osoa hartzen baitute. Erresuma Batuak bat egin zuen [[Europako Erkidegoa]]rekin (EE) 1973an, eta 1975ean egindako erreferendum batean onartu zuten atxikimendua. 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, [[Europako Batzordea|Europako Komisiotik]] erretiratzea nagusiki ezker politikoak defendatu zuen, adibidez, [[Alderdi Laborista]]ren 1983ko hauteskunde programan. 1990eko hamarkadatik aurrera, [[Alderdi Kontserbadorea]]ren hegal euroeszeptikoa hazi egin zen, eta matxinada baten buru izan zen, EBk ezarri zuen 1992ko [[Maastrichteko Ituna]] berresteagatik. [[Erresuma Batuko Independentziaren Aldeko Alderdia]]rekin (UKIP) eta [[People's Pledge]] alderdi anitzeko kanpainarekin batera, [[David Cameron]] lehen ministro kontserbadorea presionatu zuen EBrekin bat egiten jarraitzeari buruzko erreferenduma egin zezan. Cameronek, geratzeko kanpaina egin zuena, emaitzaren ondoren uko egin zuen, eta [[Theresa May]]ren oinordekoa izan zen. |
|||
'''Erresuma Batua Europar Batasunetik irtetea''' —maiz [[ingeles]]ezko '''''Brexit''''' (''British + exit'', «Britainiar irteera») [[portmanteau]] izendapenaz deitua— [[Erresuma Batua]]k [[Europar Batasuna|Europar Batasunetik]] irteteko [[erreferendum]]a izan zen. [[Britainia Handia]]n nahiz [[Ipar Irlanda]]n Europar Batasunetik ateratzearen aldeko zenbait [[alderdi politiko]] eta hiritar talde eta pertsona nabarmen zeuden, 1973an Erresuma Batua Europar Batasunaren aurrekariari batu zitzaionez geroztik. Jada [[1975]]ean Erresuma Batuan [[Europako Ekonomia Erkidegoa]]ren barnean mantendu edo ateratzearen inguruko galdaketa bat egin zen, eta mantentzearen aldeko aukerak irabazi zuen. [[2016]]ko ekainaren 23an [[erreferendum]]a egin zen, Erresuma Batua Europar Batasunean mantendu ala atera, eta boto-emaileek Erresuma Batua Europar Batasunetik banatzea erabaki zuten. |
|||
2017ko [[martxoaren 29]]an, Erresuma Batuko Gobernuak [[Europar Batasunaren Tratatuaren 50. artikulua]] aipatu zuen, eta erretiratzeari ekin zion formalki. Maiatza hauteskunde orokor azkarretara deitu zuen 2017ko ekainean, [[Alderdi Unionista Demokratikoa]]k babestutako gutxiengo kontserbadoreko gobernu batean. Erresuma Batuaren eta EBren arteko erretiratze negoziazioak hilabete horren amaieran hasi ziren. Erresuma Batuak [[aduana batasuna]] eta [[Europar Batasuneko merkatu bakarra]] uzteko negoziatu zuen. Emaitza 2018ko azaroko erretiratze akordioa izan zen, baina Erresuma Batuko Parlamentuak hiru aldiz bozkatu zuen hura berrestearen aurka. Alderdi Laboristak aduana-batasun bati eusteko akordioa nahi zuen; kontserbadore asko, berriz, Erresuma Batuak EBren finantza betebeharretan parte hartzeari buruzko akordioaren irtenbide finantzarioaren aurka agertu ziren, baita [[Irlanda]]n mugako kontrolak eragozteko diseinatutako "[[Irlandako sostengu mekanismoa]]ren" aurka ere. Demokrata liberalak, [[Eskoziako Alderdi Nazionala]] eta beste batzuk Brexit iraultzen saiatzen ari dira bigarren erreferendum baten bidez. EBk atzera bota du atzealdeko muga ez negoziatzea. 2019ko martxoan, Erresuma Batuko Parlamentuak maiatzaren aldeko botoa eman zuen, EBri Brexit urrira arte atzeratzeko eskatzeko. Bere akordioa onartzea lortu ez zuenez, Mayk lehen ministro izateari utzi zion uztailean eta [[Boris Johnson]]ek ordezkatu zuen. Akordioaren zatiak ordezkatzen saiatu zen, eta epe berria baino lehen EB uzteko konpromisoa hartu zuen, akordioarekin edo gabe. |
|||
Brexiten ondorioetako asko Erresuma Batuak EBrekin duen lotura mailaren araberakoak dira, edo baldintzak adostu aurretik erretiratzen den edo ez. Honi [[akordiorik gabeko Brexit]] deitzen zaio. Ekonomisten arteko adostasun zabala dago Brexitak ziurrenik Erresuma Batuaren [[Per capita errenta|''per capita'' errenta]] erreala murriztuko duela epe ertain eta luzera, eta erreferendumak berak kalte egin diola ekonomiari. Litekeena da Brexitak [[Europako Esparru Ekonomiko]]ko (EEE) herrialdeen immigrazioa Erresuma Batura murriztea, eta goi mailako hezkuntzarako, ikerketa akademikorako eta Erresuma Batuko segurtasunerako erronkak planteatzen ditu. Brexitaren ondoren, EBko legediak eta [[Europar Batasuneko Justizia Auzitegia|EBko Justizia Auzitegiak]] Erresuma Batuko edo bere Auzitegi Goreneko legediaren gainetik egoteari utziko diote, erretiratzeko akordio bat adosten den neurrian izan ezik. |
|||
== Erreferendumaren emaitzak == |
== Erreferendumaren emaitzak == |
||
{{sakontzeko|Erresuma Batua Europar Batasunean egoteari buruzko galdeketa}} |
{{sakontzeko|Erresuma Batua Europar Batasunean egoteari buruzko galdeketa}} |
||
Ekainaren 24 goizean eman zituzten emaitzak: %51.9 Europar Batasunetik alde egitearen alde bozkatu zuten eta %48.1 Europear Batasunean mantentzearen alde bozkatu zuten.<ref>{{Erreferentzia|izena=Christopher |abizena=Hooton |url=http://www.independent.co.uk/news/uk/brexit-petition-for-second-eu-referendum-so-popular-the-government-sites-crashing-a7099996.html |izenburua=Brexit: Petition for second EU referendum so popular the government site's crashing |newspaper=The Independent |argitaletxea=Independent Print Limited |date=24 June 2016 |accessdate=24 June 2016|hizkuntza=en}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Adam |abizena=Boult |url=http://www.telegraph.co.uk/news/2016/06/24/petition-for-second-eu-referendum-attracts-thousands-of-signatur/ |izenburua=Petition for second EU referendum attracts thousands of signatures |egunkaria=The Daily Telegraph |data=26 June 2016 |accessdate=26 June 2016|hizkuntza=en}}</ref> |
Ekainaren 24 goizean eman zituzten emaitzak: %51.9 Europar Batasunetik alde egitearen alde bozkatu zuten eta %48.1 Europear Batasunean mantentzearen alde bozkatu zuten.<ref>{{Erreferentzia|izena=Christopher |abizena=Hooton |url=http://www.independent.co.uk/news/uk/brexit-petition-for-second-eu-referendum-so-popular-the-government-sites-crashing-a7099996.html |izenburua=Brexit: Petition for second EU referendum so popular the government site's crashing |newspaper=The Independent |argitaletxea=Independent Print Limited |date=24 June 2016 |accessdate=24 June 2016|hizkuntza=en}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Adam |abizena=Boult |url=http://www.telegraph.co.uk/news/2016/06/24/petition-for-second-eu-referendum-attracts-thousands-of-signatur/ |izenburua=Petition for second EU referendum attracts thousands of signatures |egunkaria=The Daily Telegraph |data=26 June 2016 |accessdate=26 June 2016|hizkuntza=en}}</ref> |
||
15:58, 30 iraila 2019ko berrikusketa
 |
Egunotan albiste da gertakari hau. Litekeena da orri honetako informazioa edozein unetan aldatzea, beraz. |
Erresuma Batua Europar Batasunetik irtetea edo Brexita ("British" eta "exit" hitzen portmanteau bat) Erresuma Batuak Europar Batasunetik (EB) programatutako erretiratzea da. 2016ko ekainean egindako erreferendum baten ondoren, non %51,9k herrialdea uztearen alde bozkatu zuen, Erresuma Batuko gobernuak formalki iragarri zuen 2017ko martxoan batasunetik erretiratuko zela, eta bi urteko prozesu bati ekin zion, Erresuma Batuak 2019ko martxoaren 29an erretiratzearekin amaitu behar zuena. Erresuma Batuko Parlamentuak hiru aldiz bozkatu zuenez erretiratze negoziatuaren akordioaren aurka, epe hori bi aldiz luzatu da, eta gaur egun 2019ko urriaren 31 da. Legebiltzarraren lege batek hirugarren luzapen bat eskatzera behartzen du gobernua, urriaren 19a baino lehen akordiorik lortzen ez bada.
Euroeszeptikoak erretiratzearen alde daude, eta europazaleak aurka, biek espektro politiko osoa hartzen baitute. Erresuma Batuak bat egin zuen Europako Erkidegoarekin (EE) 1973an, eta 1975ean egindako erreferendum batean onartu zuten atxikimendua. 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, Europako Komisiotik erretiratzea nagusiki ezker politikoak defendatu zuen, adibidez, Alderdi Laboristaren 1983ko hauteskunde programan. 1990eko hamarkadatik aurrera, Alderdi Kontserbadorearen hegal euroeszeptikoa hazi egin zen, eta matxinada baten buru izan zen, EBk ezarri zuen 1992ko Maastrichteko Ituna berresteagatik. Erresuma Batuko Independentziaren Aldeko Alderdiarekin (UKIP) eta People's Pledge alderdi anitzeko kanpainarekin batera, David Cameron lehen ministro kontserbadorea presionatu zuen EBrekin bat egiten jarraitzeari buruzko erreferenduma egin zezan. Cameronek, geratzeko kanpaina egin zuena, emaitzaren ondoren uko egin zuen, eta Theresa Mayren oinordekoa izan zen.
2017ko martxoaren 29an, Erresuma Batuko Gobernuak Europar Batasunaren Tratatuaren 50. artikulua aipatu zuen, eta erretiratzeari ekin zion formalki. Maiatza hauteskunde orokor azkarretara deitu zuen 2017ko ekainean, Alderdi Unionista Demokratikoak babestutako gutxiengo kontserbadoreko gobernu batean. Erresuma Batuaren eta EBren arteko erretiratze negoziazioak hilabete horren amaieran hasi ziren. Erresuma Batuak aduana batasuna eta Europar Batasuneko merkatu bakarra uzteko negoziatu zuen. Emaitza 2018ko azaroko erretiratze akordioa izan zen, baina Erresuma Batuko Parlamentuak hiru aldiz bozkatu zuen hura berrestearen aurka. Alderdi Laboristak aduana-batasun bati eusteko akordioa nahi zuen; kontserbadore asko, berriz, Erresuma Batuak EBren finantza betebeharretan parte hartzeari buruzko akordioaren irtenbide finantzarioaren aurka agertu ziren, baita Irlandan mugako kontrolak eragozteko diseinatutako "Irlandako sostengu mekanismoaren" aurka ere. Demokrata liberalak, Eskoziako Alderdi Nazionala eta beste batzuk Brexit iraultzen saiatzen ari dira bigarren erreferendum baten bidez. EBk atzera bota du atzealdeko muga ez negoziatzea. 2019ko martxoan, Erresuma Batuko Parlamentuak maiatzaren aldeko botoa eman zuen, EBri Brexit urrira arte atzeratzeko eskatzeko. Bere akordioa onartzea lortu ez zuenez, Mayk lehen ministro izateari utzi zion uztailean eta Boris Johnsonek ordezkatu zuen. Akordioaren zatiak ordezkatzen saiatu zen, eta epe berria baino lehen EB uzteko konpromisoa hartu zuen, akordioarekin edo gabe.
Brexiten ondorioetako asko Erresuma Batuak EBrekin duen lotura mailaren araberakoak dira, edo baldintzak adostu aurretik erretiratzen den edo ez. Honi akordiorik gabeko Brexit deitzen zaio. Ekonomisten arteko adostasun zabala dago Brexitak ziurrenik Erresuma Batuaren per capita errenta erreala murriztuko duela epe ertain eta luzera, eta erreferendumak berak kalte egin diola ekonomiari. Litekeena da Brexitak Europako Esparru Ekonomikoko (EEE) herrialdeen immigrazioa Erresuma Batura murriztea, eta goi mailako hezkuntzarako, ikerketa akademikorako eta Erresuma Batuko segurtasunerako erronkak planteatzen ditu. Brexitaren ondoren, EBko legediak eta EBko Justizia Auzitegiak Erresuma Batuko edo bere Auzitegi Goreneko legediaren gainetik egoteari utziko diote, erretiratzeko akordio bat adosten den neurrian izan ezik.
Erreferendumaren emaitzak
Ekainaren 24 goizean eman zituzten emaitzak: %51.9 Europar Batasunetik alde egitearen alde bozkatu zuten eta %48.1 Europear Batasunean mantentzearen alde bozkatu zuten.[1][2]
Erreferentziak
- ↑ (Ingelesez) Hooton, Christopher. Brexit: Petition for second EU referendum so popular the government site's crashing. Independent Print Limited.
- ↑ (Ingelesez) Boult, Adam. (26 June 2016). «Petition for second EU referendum attracts thousands of signatures» The Daily Telegraph.