Irlandako Alderdi Parlamentarioa

Charles Stewart Parnell, Irlandako Alderdi Parlamentarioaren sortzailea.

Irlandako Alderdi Parlamentarioa (ingelesez Irish Parliamentary Party eta irlanderaz Páirtí Parlaiminteach na hÉireann), sarritan Irish Party edo Home Rule Party izenez laburbildua ("Irlandar Alderdia" edo "Home Rule Alderdia") 1882. urtean Charles Stewart Parnell politikariak sortutako irlandar alderdi nazionalista moderatu bat izan zen.

Alderdi honen helburu nagusia Irlandarentzako Home Rule autogobernu lege bat lortzea izan zen, helburu horren barnean Irlandaren autonomiaren aldeko hiru legeen onarpena, nekazal erreforma eta Irlandako Legebiltzar baten sorrera zeuden, noski, betiere Erresuma Batuaren barnean. Hortaz ez zen bereziki irlandar errepublikarren gustuko alderdia, azken hauen helburua Irlanda errepublika independiente batean bilakatzea baitzen, eta hauentzat Irlandako Alderdi Parlamentarioaren eskaerak eskasegiak zirela iruditzen baizitzaien.

Irlandako Alderdi Parlamentarioa XIX. mendearen amaieratik 1918. urterarte John Redmond politikariaren gidaritzapean irlandar alderdi nazionalista nagusia izan zen, bai eta Irlanda osoko erabateko alderdi nagusia ere. 1918ko hauteskundeen ondoren egoerak sekulako aldaketa izan zuen, ordurarte batere garrantzirik ez zuen Sinn Féin alderdiak nagusitza kendu eta irlandar nazionalismo nahiz errepublikanismoaren ordezkari nagusia bilakatu baitzen. Sinn Féin alderdiaren nagusita 1918tik 1922rarte eman zen, ondoren Irlandako Estatu Askea eta alderdi berrien sorrerekin batera alderdi horrek ere garrantzia galtzen hasi baitzen.

1921. urtean Irlandako Alderdi Parlamentarioak hainbat hauteskunde porrot jaso ondoren desegin egin zen, gainera dagoeneko Irlandako Estatu Askea sortzeko egoeran jada ez autogobernu bat eskatzeak ez zuen zentzu gehiegirik.

Kanpo estekak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Irlandako Alderdi Parlamentarioa

• Irlandako Alderdi Parlamentarioaren profila BBCko webgunean ikusgai (Ingelesez)