Prostatako hiperplasia onbera

Ohar medikoa

Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.

Prostatako hiperplasia onbera
Deskribapena
Mota	prostatako gaixotasuna, prostate neoplasm (en) , enlarged prostate (en) eritasuna
Espezialitatea	urologia
Tratamendua
Erabil daitezkeen botikak	finasteride (en) , tamsulosin (en) , prazosin (en) , terazosin (en) , leuprolide (en) , doxazosin (en) , dutasteride (en) , tadalafil (en) , alfuzosin (en) , alfuzosin (en) , tadalafil (en) , finasteride (en) , doxazosin (en) eta indoramin (en)
Identifikatzaileak
GNS-9-MK	600, 600.0 eta 600.20
GNS-10	N40
GNS-9	600
OMIM	600082
DiseasesDB	10797
MedlinePlus	000381
eMedicine	000381
MeSH	D011470
Disease Ontology ID	DOID:11132

Prostatako hiperplasia onbera edo prostataren handitzea minbizizkoa ez den prostataren tamainaren handitzea da. Gaixotasun horren sintoma nagusiak pixa egiteko gogoaren maiztasun handia, pixa egiten hasteko arazoak, gernuaren irteera motela, gernu erretentzioa edota gernu jarioa izan daitezke. Ondorioak nagusiak, bestalde, gernu infekzioa, litiasia edota giltzurruneko gutxiegitasuna izan daitezke.

Prostata gernu maskuriaren azpian eta ondestearen aurrean kokatzen den guruin bat da. Gizonezkoen ugaltze aparatuaren parte da eta espermarekin batera elkartuko den isurkaria ekoizten du.

Jaiotzean prostataren tamaina txikia da eta pubertaroan testosterona maila altuen eraginez, haren tamaina bikoiztera iritsiko da.

Prostataren handitzearen zergatia ez dago argi. Badaude zenbait arrisku faktore ezagun: familiaren historia, obesitatea, 2 motako diabetes mellitusa, ariketa gutxiegi egitea eta zutitzearen disfuntzioa. Zenbait botikak (pseudoefedrinak, antikolinergikoek eta kaltzio kanalen blokeatzaileek) sintomak oker ditzakete. Handitzearen ondorioz, prostatak uretran presioa egiten du eta zaildu egiten du pixa maskuritik irtetea.

Seinale eta sintomak

Prostataren hiperplasia onbera jasaten duten gizonezkoen artean seinale eta sintomen garrantzia edo larritasuna aldakorra izan arren, ohikoena adina pasa ala sintomen larritasuna gradualki handitzen joatea da.

Seinale eta sintoma ohikoenen artean hauek aurkitzen ditugu:

• Maiztasun handiarekin gernua egiteko beharra
• Gernua egiten hasteko eta behin hasita gernuaren isuri jarraia mantentzeko zailtasunak
• Gernua egin ondoren etengabe tantak isurtzea
• Gernu maskuria guztiz hustutzeko ezintasuna
• Gernu hobien infekzioak
• Odola genuarekin isurtzea
• inkontinentzia urinarioa

Odol isurketak eta gernu hobien infekzioak konplikazio larrienetarikoak izan daitezke eta gernua gernu hobietan pilatzeagatik ematen dira. Horrez gain, gernuak giltzurrunetara buelta egiten badu, giltzurrunetako gutxiegitasuna ere sortu daiteke.

Sintomen larritasunak ez du inoiz adierazten prostataren hanturaren tamaina. Hau da, sintoma larriak izan arren baliteke prostataren hantura txikia izatea.

Etiologia

Gurin prostatikoko zelulen proliferazioa

Zenbait ikerketek hiperplasia zelula prostatikoen ezohiko hazkuntzarekin erlazionatzen dute. Ezohiko hazkuntza hau estrogeno eta testosterona mailaren murrizketarekin erlazionatuta dago: Testosterona, 5-alfaerreduktasa entzimaren ondorizoz dihidrotestosterona bilakatzen da eta azken honen metaketak zelulen proliferazioa eragiten du.

Horrez gain, prostata guruinean aurkitzen ditugun alfa neuroerrezeptoreen estimuluak (ehun prostatikoan oso ugariak dira) uretra barneko presioa asko handitzen du lehen aipaturiko sintomak eraginez.

Ez dago inolako erlaziorik sintomen larritasunaren eta prostataren tamainaren artean eta arrisku faktoreen artean adina eta testikuluen funtzionalitatea dira garrantzitsuenak. Beste arrisku faktore aipagarri bat arraza da: Amerikar beltzen artean oso ohikoa da eta ekialdeko arrazen artean nahiko urria.

Fisiopatologia

Prostatako hiperplasia onberan guruin epitelioko zelulen zein estromako zelulen hiperplasia ematen da, estromako zelulen hiperplasia nagusitzen delarik.

Hiperplasiaren gehiengoa prostataren trantsizio eremuan ematen da, baina eremu periferikoan ere ematen da.

Anatomikoki, prostatako hiperplasia onberan prostataren lobulu lateralak eta lobulu mediala handiturik egon ohi dira, lobulu hauetan guruin epitelioa ugaria delako. Aldiz, aurreko lobulua handitzea ez da arrunta, bertako guruin epitelioa urria baita.

Diagnostikoa

• Sintomak aztertzea: Prostatako hiperplasia onberaren diagnostikorako beheko gernu bideko sintomak dauden aztertzen da, patologia hau baita sintoma hauen kausa ohikoena.

Taktu rektala

• Taktu rektala: Taktu rektala uzkian zeharreko prostataren palpitazioan oinarritzen da. Taktu rektalaren bidez prostata handiturik dagoela eta simetrikoa eta biguna dela nabaritzen bada prostatako hiperplasia onberaren aurrean egon gaitezke. Aldiz, prostata handiturik badago baina asimetrikoa eta zurruna edo nodularra bada prostatako minbiziaren sintoma izan daiteke.

• Odol-analisiak: Taktu rektalean anomaliaren bat detekatzen bada antigeno prostatiko espezifikoaren (Prostate-Specific Antigen ingelesez, PSA sigla) mailak neurtzen dira odolean. Antigeno hau prostatako zelulek soilik sintetizatzen dute, eta odol-zirkulazioan oso maila baxuan agertzen da. Maila altuagoetan agertzen bada (4-10 ng/ml) gaixotasun prostatikoren baten (prostatako hiperplasia onbera izan daiteke, baina baita prostatako minbizia edota prostatitisa ere, adibidez) susmoa egongo da. Odoleko antigeno prostatiko espezifikoaren mailak altuak izanez gero antigeno prostatiko espezifikoaren dentsitatea eta antigeno prostatiko espezifiko askearen portzentaia ere neurtu beharko dira.  

• Prostata biopsia: Taktu rektalaren eta antigeno prostatiko espezifikoaren mailen neurketen ondoren prostatako hiperplasia onberaren susmoa badago prostata biopsia egin ohi da. Kasu hauetan metodorik erabiliena ultrasonografia transrektalarekin (ingelesez transrectal ultrasonography, TRUS bezala ezaguna) bideraturiko prostata biopsia da. Ultrasoinuak erabiliz eta orratz baten bidez prostatako ehuna lortzen da, ondoren laborategian mikroskopio bidez minbizi zelulak dauden edo ez aztertzeko. Kontuan izan behar da posible dela minbizi zelulak izatea baina orratzarekin harrapatu ez izana, negatibo faltsua izango dugularik. Honelako kasuetan biopsia errepikatu beharko da guztiz ziurtatzeko.

Aipaturiko diagnostikorako teknika ezberdinen konbinazioei esker prostatako hiperplasia onberaren diagnostiko goiztiarra egin daiteke.

Tratamendua

Bizi ohiturak aldatzea

Pazienteek bizi-ohitura batzuk aldatu beharko dituzte: ohera joan baino lehen likido gutxi hartzea eta alkoholaren eta kafeinaren kontsumoa murriztea. Izan ere, korrelazio positiboa aurkitu da kafeinaren kontsumoaren eta prostatako hiperplasia onberaren agerpenaren artean.

Bestalde, pelbis-eremuko odoleztapena sustatzen duen ariketa fisikoa egitea gomendagarria da, baita arnasketa diafragmatikoa hobetzeko ariketak ere.

Tratamendu farmakologikoa

5α-erredutasa-ren inhibitzaileak eraginkorrak dira prostataren tamaina murrizteko. Aldiz, sintomak arintzeko ez da hain eraginkorra izango. Mota honetakoa izango da finasterida, batik bat. Finasterida-k  prostataren tamaina murriztuko du, gernu-erretentzioa txikituko du eta kirurgia egin beharra sahiestuko du kasu askotan.

Hartzaile androgenikoen antagonistek Dihidrotestosterona (DHT) hartzaile androgenikoekin lotzea sahiestuko dute. Horrela ez da zelulen proliferaziorik emango. Mota honetakoak izango dira flutamina eta nilutamida.

Bestalde, alfa-inhibitzaileak (α₁ hartzaile adrenergiko inhibitzaileak) prostatako hiperplasia onberaren sintomak arinduko dituzte. Izan ere, prostata eta gernu-maskuriko lepoko muskulu leunean erlaxazioa eragingo dute, gernu fluxua hobetuz. Mota honetako izango da tamsulosina ,adibidez.

Kirurgia

Oso larriak ez diren kasuetan, anbulategi batean bertan egin daitekeen kirurgia mota bate erabili ohi da: Ur lurrun bidezko terapia termala. Oso inbasiboa ez den teknika intrauretral honen bitartez, ur lurruna erabiliz obstrukzioa eragiten duten prostatako eremuko zelulen apoptosia eragingo da, gerora gorputzak birxurgatuko dituenak.

Tratamendu farmakologikoak edota orain aipatutako kirurgiak eraginik izango ez balu, prostataren erresekzio transuretrala izeneko kirurgia egingo litzateke. Horretarako elektrolurrunketa, laserra edota mikrouhin bidezko termoterapia erabiliko da.

Azkenengo urtetan beste kirurgia teknika batek arrakasta izan du: arteria prostatikoaren enboliazioa. Arteria femoralean kateter bat sartuz arteria prostatikora helduko gara. Bertan, partikula enbolizanteak (mikroesferak, coils, alkohol polibinilikoa,…) isuriko dira. Ondorioz, arteria prostatikoaren fluxua txikituko da, prostataren tamaina murriztuz.

Prebentzioa

Prostataren hiperplasia onbera gaixotasun oso larria ez bada ere, honekin loturiko prostataren minbizia oso larria da. Izan ere, gizonezkoen artean, minbiziengandik hiltzearen hirrugaren kausa da prostata minbizia. Hori dela eta, prostataren ongizatea bermatzeko hoberena prebentzioa izango da.

Aipatu bezala, alkoholaren eta kafeinaren kontsumo neurtua mantentzea gomendagarria da, korrelazio positiboa baitago substantzia hauen kontsumoaren eta prostataren hiperplasia onberaren agerpenaren artean. Bestalde, koipe ase ugari dituzten elikagaien konstumoa murriztea gomendagarria da ere bai. Izan ere, Estatu Batuetan Espainiar estatuan baino kasu gehiago ematen dira, dieta mediterraniarrak ez baititu horrenbeste koipe ase erabiltzen.