Esplenomegalia: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
.
Etiketak: Ikusizko edizioa Mugikor edizioa Mugikor web edizioa
.
Etiketak: Ikusizko edizioa Mugikor edizioa Mugikor web edizioa
2. lerroa: 2. lerroa:
{{ohar medikoa}}
{{ohar medikoa}}
'''Esplenomegalia''' [[Bare (organoa)|barearen]] handitzea da. Barea, [[abdomen]]<nowiki/>aren ezker hipokondrioan kokatzen den [[Organo (biologia)|organoa]] da. Honen funtzioa nagusiki [[linfa]] eta [[Odol|odola]] iragaztea da; [[globulu gorri]]<nowiki/>en, [[Leukozito|globulu zuri]]<nowiki/>en eta [[Plaketa|plaketen]] kopuru egokiak mantentzeko. Gainera, [[Immunitate-sistema|sistema immunearekin]] oso lotuta dagoen organoa da.
'''Esplenomegalia''' [[Bare (organoa)|barearen]] handitzea da. Barea, [[abdomen]]<nowiki/>aren ezker hipokondrioan kokatzen den [[Organo (biologia)|organoa]] da. Honen funtzioa nagusiki [[linfa]] eta [[Odol|odola]] iragaztea da; [[globulu gorri]]<nowiki/>en, [[Leukozito|globulu zuri]]<nowiki/>en eta [[Plaketa|plaketen]] kopuru egokiak mantentzeko. Gainera, [[Immunitate-sistema|sistema immunearekin]] oso lotuta dagoen organoa da.

[[Linfopoiesi|Linfopoiesia]] ematen da bertan eta [[Antigorputz|antigorputzak]] sintetizatzen ditu, alegia.

Halaber, kaltetutako edo zahartutako [[Zelula|zelulak]] [[Fagozitosi|fagozitatzen]] ditu, baita [[Zirkulazio-aparatu|zirkulazioan]] dauden [[Mikroorganismo|mikroorganismoak]] ere. Izan ere, [[Opsonizazio|opsonizaturiko]] bakterioak [[Gibel|gibelak]] edota bareak suntsitzen dituzte. <ref>{{Erreferentzia|izenburua=Esplenomegalia (AMF 2015) A propósito de un caso|hizkuntza=sp|data=2015-12-01|url=http://amf-semfyc.com/web/article_ver.php?id=1493|aldizkaria=amf-semfyc.com|sartze-data=2019-11-19}}</ref>

Horrez gain, [[Eritrozito|eritrozitoak]] eta [[Plaketa|plaketak]] metatzen ditu, [[Odol|odola]] koagulatzen laguntzen dutenak. <ref>{{Erreferentzia|izenburua=Bazo dilatado (esplenomegalia) - Síntomas y causas - Mayo Clinic|url=https://www.mayoclinic.org/es-es/diseases-conditions/enlarged-spleen/symptoms-causes/syc-20354326|aldizkaria=www.mayoclinic.org|sartze-data=2019-11-19}}</ref>


Betetzen dituen funtzio aniztasuna dela medio, gaitz ugarik eragin dezake honen funtzionamenduan eta ondorioz, [[Sistema linfatiko|sistema linfatikoa]] eta [[Zirkulazio-aparatu|odol zirkulazioaren]] funtzionamendua oztopa dezake.
Betetzen dituen funtzio aniztasuna dela medio, gaitz ugarik eragin dezake honen funtzionamenduan eta ondorioz, [[Sistema linfatiko|sistema linfatikoa]] eta [[Zirkulazio-aparatu|odol zirkulazioaren]] funtzionamendua oztopa dezake.


Bareak duen kokapenagatik, askotan diagnostikatzeko zaila izaten da.
Bareak duen kokapenagatik, askotan diagnostikatzeko zaila izaten da.

Bareak 7.5cm-ko zabalera eta 12cm-ko luzeera du eta 150-180g pisatzen ditu<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Esplenomegalia|url=https://www.semiologiaclinica.com/index.php/articlecontainer/motivosdeconsulta/70-esplenomegalia|aldizkaria=www.semiologiaclinica.com|sartze-data=2019-11-19}}</ref>. [[Gaixotasun]] honek, barea 20 aldiz bere tamaina handitzea eragin dezake, kasu larrietan. Handitze hau motela eta ia nabariezina izaten ohi da, tamaina handia lortzen duen arte. [[Malpighi kapsula|Malpighiren kapsula]] oso mehea da eta ondorioz, ez du bareko [[Parenkima|parenkimaren]] distentsio azkarrik onartzen. Hori dela eta, apurtu eta [[hemorragia]] nabaria sortu daiteke. Azken hau, [[droga]] batzuen efektuen edota [[Leuzemia|leuzemiaren]] ondorioz gerta daiteke<ref>{{Erreferentzia|izena=Andy|abizena=Petroianu|izenburua=Drug--induced splenomegaly.|orrialdeak=977–82|hizkuntza=en-US|data=2011|url=https://www.actamedicaportuguesa.com/revista/index.php/amp/article/view/1570|aldizkaria=Acta Médica Portuguesa|alea=0|zenbakia=24|issn=1646-0758|doi=10.20344/amp.1570|sartze-data=2019-11-19}}</ref>.

3 motako esplenomegalia bereiz daitezke: esplenomegalia kongestiboak, parenkimatosoak eta infiltratzaileak. Lehenengoak [[Porta zain|porta]] [[zain]]-sistemako presioa handitzean azaltzen dira, bigarrenak [[Infekzio|infekzioen]] ondorioz sortzen ohi dira eta hirugarrenak produktu metabolikoen gehiegizko metatzearen ondorioz sortzen dira ([[Gaucher|Gaucher gaixotasuna]], [[Niemann-Pick|Niemann-Pick gaixotasuna]], [[Hemosiderosi|hemosiderosia]] edota [[Amiloidosi|amiloidosia]])<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Esplenomegalia|url=https://www.semiologiaclinica.com/index.php/articlecontainer/motivosdeconsulta/70-esplenomegalia|aldizkaria=www.semiologiaclinica.com|sartze-data=2019-11-19}}</ref>.


==Etiologia==
==Etiologia==

12:16, 19 azaroa 2019ko berrikusketa

Esplenomegalia
Deskribapena
Motasplenic disease (en) Itzuli, visceromegaly (en) Itzuli
spleen symptom (en) Itzuli
EspezialitateaKirurgia orokorra
Sortzen duCanards sign (en) Itzuli
Azterketa medikoaHaztaketa, ekografia
ordenagailu bidezko tomografia axiala
Identifikatzaileak
GNS-10Q89.0 eta R16.1
GNS-9759.0 eta 789.2
DiseasesDB12375
MedlinePlus003276
eMedicine003276
MeSHD013163
Ohar medikoa
Ohar medikoa
Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.

Esplenomegalia barearen handitzea da. Barea, abdomenaren ezker hipokondrioan kokatzen den organoa da. Honen funtzioa nagusiki linfa eta odola iragaztea da; globulu gorrien, globulu zurien eta plaketen kopuru egokiak mantentzeko. Gainera, sistema immunearekin oso lotuta dagoen organoa da.

Linfopoiesia ematen da bertan eta antigorputzak sintetizatzen ditu, alegia.

Halaber, kaltetutako edo zahartutako zelulak fagozitatzen ditu, baita zirkulazioan dauden mikroorganismoak ere. Izan ere, opsonizaturiko bakterioak gibelak edota bareak suntsitzen dituzte. [1]

Horrez gain, eritrozitoak eta plaketak metatzen ditu, odola koagulatzen laguntzen dutenak. [2]

Betetzen dituen funtzio aniztasuna dela medio, gaitz ugarik eragin dezake honen funtzionamenduan eta ondorioz, sistema linfatikoa eta odol zirkulazioaren funtzionamendua oztopa dezake.

Bareak duen kokapenagatik, askotan diagnostikatzeko zaila izaten da.

Bareak 7.5cm-ko zabalera eta 12cm-ko luzeera du eta 150-180g pisatzen ditu[3]. Gaixotasun honek, barea 20 aldiz bere tamaina handitzea eragin dezake, kasu larrietan. Handitze hau motela eta ia nabariezina izaten ohi da, tamaina handia lortzen duen arte. Malpighiren kapsula oso mehea da eta ondorioz, ez du bareko parenkimaren distentsio azkarrik onartzen. Hori dela eta, apurtu eta hemorragia nabaria sortu daiteke. Azken hau, droga batzuen efektuen edota leuzemiaren ondorioz gerta daiteke[4].

3 motako esplenomegalia bereiz daitezke: esplenomegalia kongestiboak, parenkimatosoak eta infiltratzaileak. Lehenengoak porta zain-sistemako presioa handitzean azaltzen dira, bigarrenak infekzioen ondorioz sortzen ohi dira eta hirugarrenak produktu metabolikoen gehiegizko metatzearen ondorioz sortzen dira (Gaucher gaixotasuna, Niemann-Pick gaixotasuna, hemosiderosia edota amiloidosia)[5].

Etiologia

Barearen handipenak ez du beti arazo edo patologia bat suposatzen; baina kasu gehienetan, handipen honen arrazoia gehiegizko funtzioa betetzearen ondoriozko hiperaktibitatea izaten da. Esate baterako, odol-zelulen degradazioan barearen aktibitate handia ematen da. Honi, hiperesplenismoa (funtzio metabolikoaren gehiegizko handitzea) deitzen zaio eta arrazoi ezberdinengatik eman daiteke; tronbozitosia eta odoleko beste gaitz batzuk barne.

Infekzioak

Gaixotasun hepatikoa

Tumoreak

Anemia hemolitikoa

Drogak

Beste kausa batzuk

Klinika

Orokorrean, asintomatikoa dela esan daiteke. Hala ere, hurrengo sintomak azal daitezke:

  • Nekea.
  • Pisu galera.
  • Infekzio errepikariak.
  • Odol jarioak.
  • Ikterizia: larruazalak kolore horixka hartzea.
  • Anemia.
  • Zorabioak eta okadak.
  • Betekada sentsazioa.
  • Saihespean mina (ezkerreko hipokondrioan).

Diagnostikoa

Barea ez da ukitzeko erraza (oso argalak diren pertsonetan salbu). Beraz, hainbat froga egin daitezke tamaina zehazteko eta diagnostikoa zehazteko:

Tratamendua

Barearen hipertrofiaren tratamendua, orokorrean, hau eragiten duen kausa tratatzean oinarritzen da. Baina barearen tamainaren handitzeak ondorio larriak ekartzen baditu edo etiologia ezezaguna edo trataezina bada, tamaina murrizteko tratamendu ezberdinak burutzen dira: esplenektomia edota erradiazioa.

  • Gaixotasun endemikoak ugariak diren herrialdeetara bidaiatzea saihestea; esaterako, Malaria.
  • Erradiazioa: barearen tamaina murrizteko erabiltzen den tratamendua da, kirurgia saihestuz.[6]

Erreferentziak

  1. Txantiloi:Sp «Esplenomegalia (AMF 2015) A propósito de un caso» amf-semfyc.com 2015-12-01 (Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
  2. «Bazo dilatado (esplenomegalia) - Síntomas y causas - Mayo Clinic» www.mayoclinic.org (Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
  3. «Esplenomegalia» www.semiologiaclinica.com (Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
  4. (Ingelesez) Petroianu, Andy. (2011). «Drug--induced splenomegaly.» Acta Médica Portuguesa 24 (0): 977–82.  doi:10.20344/amp.1570. ISSN 1646-0758. (Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
  5. «Esplenomegalia» www.semiologiaclinica.com (Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
  6. «Bazo dilatado (esplenomegalia) - Diagnóstico y tratamiento - Mayo Clinic» www.mayoclinic.org (Noiz kontsultatua: 2019-11-13).