Esplenomegalia: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
.
Etiketak: Ikusizko edizioa Mugikor edizioa Mugikor web edizioa
.
Etiketak: Ikusizko edizioa Mugikor edizioa Mugikor web edizioa
18. lerroa: 18. lerroa:


==Etiologia==
==Etiologia==
Barearen handipenak ez du beti arazo edo [[patologia]] bat suposatzen; baina kasu gehienetan, handipen honen arrazoia gehiegizko funtzioa betetzearen ondoriozko hiperaktibitatea izaten da. Esate baterako, [[odol]]-zelulen degradazioan barearen aktibitate handia ematen da. Honi, '''hiperesplenismoa''' (funtzio metabolikoaren gehiegizko handitzea) deitzen zaio eta arrazoi ezberdinengatik eman daiteke; [[tronbozitosi]]a eta odoleko beste gaitz batzuk barne.
Barearen handitzeak [[etiologia]] anitza dauka. Sarritan, esplenomegalia [[Hiperesplanismo|hiperesplanismoarekin]] lotuta dago. Azken hau, bareak gehiegizko funtzioa betetzearen ondoriozko hiperaktibitateak sortutako handipena da; esate baterako, [[odol]]-zelula asko degradatu behar direnean, barea asko aktibatzen da. [[Tronbozitosi|Tronbozitosia]] eta odoleko beste trastorno batzuk hiperesplenismoa eragin dezakete.


Beraz, hiperesplnismoa ematen denean esplenomegalia emango da; baina esplenomegaliak (barearen handitzeak), aldiz, beste faktore askorengatik gertatu daiteke.
=== Infekzioak ===

* [[Mononukleosi infekzioso|Mononukleosi infekziosoa]] ([[Epstein-Barr birus|Epstein-Barr birusa]], [[Zitomegalobirus|Zitomegalobirusa]]).
Gehienetan beste trastorno baten eraginez sortzen da esplenomegalia<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Esplenomegalia - Hematología y oncología|hizkuntza=es-ES|url=https://www.msdmanuals.com/es-es/professional/hematolog%C3%ADa-y-oncolog%C3%ADa/trastornos-espl%C3%A9nicos/esplenomegalia|aldizkaria=Manual MSD versión para profesionales|sartze-data=2019-11-19}}</ref>.

Barea hainbat kausengatik gaixotu daiteke:

=== Infekzioak (esplenomegalia parenkimatosoak) ===

*[[Mononukleosi infekzioso|Mononukleosi infekziosoa]] ([[Epstein-Barr birus|Epstein-Barr birusa]], [[Zitomegalobirus|Zitomegalobirusa]]).
* Parasito-infekzioak ([[Malaria|Paludismo]], [[Toxoplasmosi|Toxoplasmosia]]...).
* Parasito-infekzioak ([[Malaria|Paludismo]], [[Toxoplasmosi|Toxoplasmosia]]...).
* Bakterio-infekzioak ([[Tuberkulosi|Tuberkulosia]], [[Bruzelosi|Bruzelosia]]...).
* Bakterio-infekzioak ([[Tuberkulosi|Tuberkulosia]], [[Bruzelosi|Bruzelosia]], [[Sifili|Sifilisa]], [[Endokarditis|endokarditisa]]...).
*[[Katuaren atzaparkadagatiko gaixotasuna]].
*[[Katuaren atzaparkadagatiko gaixotasuna]].


=== Gaixotasun hepatikoa ===
=== Gaixotasun hepatikoa ===

*[[Gutxiegitasun hepatiko|Gutxiegitasun hepatikoa]].
*[[Gutxiegitasun hepatiko|Gutxiegitasun hepatikoa]].
*[[Kolestasi hepatikoa]].
*[[Kolestasi hepatikoa]].
34. lerroa: 42. lerroa:
*[[Wilson gaixotasuna]].
*[[Wilson gaixotasuna]].


=== Tumoreak (tumoreek esplenomegalia sortzen dutenean barea ukigarria da saihetspean, eta beraz oso esplenomegalia bortitza da<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Esplenomegalia - Hematología y oncología|hizkuntza=es-ES|url=https://www.msdmanuals.com/es-es/professional/hematolog%C3%ADa-y-oncolog%C3%ADa/trastornos-espl%C3%A9nicos/esplenomegalia|aldizkaria=Manual MSD versión para profesionales|sartze-data=2019-11-19}}</ref>) ===
=== Tumoreak ===

*[[Linfoma]].
*[[Linfoma]].
*[[Hodgkinen gaixotasun]]a.
*[[Hodgkinen gaixotasun]]a.
52. lerroa: 61. lerroa:
=== Beste kausa batzuk ===
=== Beste kausa batzuk ===
*[[Felty sindrome]]a.
*[[Felty sindrome]]a.
*Zain espleniko edo gibeleko zainetan presioa handitzea edo zain horietan koagulu bat izatea<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Bazo dilatado (esplenomegalia) - Síntomas y causas - Mayo Clinic|url=https://www.mayoclinic.org/es-es/diseases-conditions/enlarged-spleen/symptoms-causes/syc-20354326|aldizkaria=www.mayoclinic.org|sartze-data=2019-11-19}}</ref>
*Niemann-Pick gaixotasuna<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Bazo dilatado (esplenomegalia) - Síntomas y causas - Mayo Clinic|url=https://www.mayoclinic.org/es-es/diseases-conditions/enlarged-spleen/symptoms-causes/syc-20354326|aldizkaria=www.mayoclinic.org|sartze-data=2019-11-19}}</ref>
*[[Hantura-gaixotasunak]]. Adibidez: [[Sarkoidosi|Sarkoidosia]] eta [[Artritis erreumatoide|artritis erreumatoidea]].
*[[Hantura-gaixotasunak]]. Adibidez: [[Sarkoidosi|Sarkoidosia]] eta [[Artritis erreumatoide|artritis erreumatoidea]].
*[[Krisi espleniko drepanozitiko]]a.
*[[Krisi espleniko drepanozitiko]]a.
58. lerroa: 69. lerroa:
*[[Traumatismo|Traumatismoa]].
*[[Traumatismo|Traumatismoa]].
* Kistea.
* Kistea.
*Hemosiderosi
*Amiloidosi


== Klinika ==
== Klinika ==

12:23, 19 azaroa 2019ko berrikusketa

Esplenomegalia
Deskribapena
Motasplenic disease (en) Itzuli, visceromegaly (en) Itzuli
spleen symptom (en) Itzuli
EspezialitateaKirurgia orokorra
Sortzen duCanards sign (en) Itzuli
Azterketa medikoaHaztaketa, ekografia
ordenagailu bidezko tomografia axiala
Identifikatzaileak
GNS-10Q89.0 eta R16.1
GNS-9759.0 eta 789.2
DiseasesDB12375
MedlinePlus003276
eMedicine003276
MeSHD013163
Ohar medikoa
Ohar medikoa
Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.

Esplenomegalia barearen handitzea da. Barea, abdomenaren ezker hipokondrioan kokatzen den organoa da. Honen funtzioa nagusiki linfa eta odola iragaztea da; globulu gorrien, globulu zurien eta plaketen kopuru egokiak mantentzeko. Gainera, sistema immunearekin oso lotuta dagoen organoa da.

Linfopoiesia ematen da bertan eta antigorputzak sintetizatzen ditu, alegia.

Halaber, kaltetutako edo zahartutako zelulak fagozitatzen ditu, baita zirkulazioan dauden mikroorganismoak ere. Izan ere, opsonizaturiko bakterioak gibelak edota bareak suntsitzen dituzte. [1]

Horrez gain, eritrozitoak eta plaketak metatzen ditu, odola koagulatzen laguntzen dutenak. [2]

Betetzen dituen funtzio aniztasuna dela medio, gaitz ugarik eragin dezake honen funtzionamenduan eta ondorioz, sistema linfatikoa eta odol zirkulazioaren funtzionamendua oztopa dezake.

Bareak duen kokapenagatik, askotan diagnostikatzeko zaila izaten da.

Bareak 7.5cm-ko zabalera eta 12cm-ko luzeera du eta 150-180g pisatzen ditu[3]. Gaixotasun honek, barea 20 aldiz bere tamaina handitzea eragin dezake, kasu larrietan. Handitze hau motela eta ia nabariezina izaten ohi da, tamaina handia lortzen duen arte. Malpighiren kapsula oso mehea da eta ondorioz, ez du bareko parenkimaren distentsio azkarrik onartzen. Hori dela eta, apurtu eta hemorragia nabaria sortu daiteke. Azken hau, droga batzuen efektuen edota leuzemiaren ondorioz gerta daiteke[4].

3 motako esplenomegalia bereiz daitezke: esplenomegalia kongestiboak, parenkimatosoak eta infiltratzaileak. Lehenengoak porta zain-sistemako presioa handitzean azaltzen dira, bigarrenak infekzioen ondorioz sortzen ohi dira eta hirugarrenak produktu metabolikoen gehiegizko metatzearen ondorioz sortzen dira (Gaucher gaixotasuna, Niemann-Pick gaixotasuna, hemosiderosia edota amiloidosia)[5].

Etiologia

Barearen handitzeak etiologia anitza dauka. Sarritan, esplenomegalia hiperesplanismoarekin lotuta dago. Azken hau, bareak gehiegizko funtzioa betetzearen ondoriozko hiperaktibitateak sortutako handipena da; esate baterako, odol-zelula asko degradatu behar direnean, barea asko aktibatzen da. Tronbozitosia eta odoleko beste trastorno batzuk hiperesplenismoa eragin dezakete.

Beraz, hiperesplnismoa ematen denean esplenomegalia emango da; baina esplenomegaliak (barearen handitzeak), aldiz, beste faktore askorengatik gertatu daiteke.

Gehienetan beste trastorno baten eraginez sortzen da esplenomegalia[6].

Barea hainbat kausengatik gaixotu daiteke:

Infekzioak (esplenomegalia parenkimatosoak)

Gaixotasun hepatikoa

Tumoreak (tumoreek esplenomegalia sortzen dutenean barea ukigarria da saihetspean, eta beraz oso esplenomegalia bortitza da[7])

Anemia hemolitikoa

Drogak

Beste kausa batzuk

Klinika

Orokorrean, asintomatikoa dela esan daiteke. Hala ere, hurrengo sintomak azal daitezke:

  • Nekea.
  • Pisu galera.
  • Infekzio errepikariak.
  • Odol jarioak.
  • Ikterizia: larruazalak kolore horixka hartzea.
  • Anemia.
  • Zorabioak eta okadak.
  • Betekada sentsazioa.
  • Saihespean mina (ezkerreko hipokondrioan).

Diagnostikoa

Barea ez da ukitzeko erraza (oso argalak diren pertsonetan salbu). Beraz, hainbat froga egin daitezke tamaina zehazteko eta diagnostikoa zehazteko:

Tratamendua

Barearen hipertrofiaren tratamendua, orokorrean, hau eragiten duen kausa tratatzean oinarritzen da. Baina barearen tamainaren handitzeak ondorio larriak ekartzen baditu edo etiologia ezezaguna edo trataezina bada, tamaina murrizteko tratamendu ezberdinak burutzen dira: esplenektomia edota erradiazioa.

  • Gaixotasun endemikoak ugariak diren herrialdeetara bidaiatzea saihestea; esaterako, Malaria.
  • Erradiazioa: barearen tamaina murrizteko erabiltzen den tratamendua da, kirurgia saihestuz.[10]

Erreferentziak

  1. Txantiloi:Sp «Esplenomegalia (AMF 2015) A propósito de un caso» amf-semfyc.com 2015-12-01 (Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
  2. «Bazo dilatado (esplenomegalia) - Síntomas y causas - Mayo Clinic» www.mayoclinic.org (Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
  3. «Esplenomegalia» www.semiologiaclinica.com (Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
  4. (Ingelesez) Petroianu, Andy. (2011). «Drug--induced splenomegaly.» Acta Médica Portuguesa 24 (0): 977–82.  doi:10.20344/amp.1570. ISSN 1646-0758. (Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
  5. «Esplenomegalia» www.semiologiaclinica.com (Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
  6. (Gaztelaniaz) «Esplenomegalia - Hematología y oncología» Manual MSD versión para profesionales (Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
  7. (Gaztelaniaz) «Esplenomegalia - Hematología y oncología» Manual MSD versión para profesionales (Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
  8. «Bazo dilatado (esplenomegalia) - Síntomas y causas - Mayo Clinic» www.mayoclinic.org (Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
  9. «Bazo dilatado (esplenomegalia) - Síntomas y causas - Mayo Clinic» www.mayoclinic.org (Noiz kontsultatua: 2019-11-19).
  10. «Bazo dilatado (esplenomegalia) - Diagnóstico y tratamiento - Mayo Clinic» www.mayoclinic.org (Noiz kontsultatua: 2019-11-13).