Irulegiko arnoa: berrikuspenen arteko aldeak
t Autoritate kontrola jartzea |
Etiketa: Desegin |
||
15. lerroa: | 15. lerroa: | ||
* Gorria eta beltza: Axeria eta Bordelesa. |
* Gorria eta beltza: Axeria eta Bordelesa. |
||
Antzina, hainbat mahats mota erabiltzen ziren: ''Xuri zerratia, Kroxenta, Pikapota, Izkiriota, Axeria edo Zorra Negra, Kamalua, Mantzinga, Bordalesa, Erre Mantxaua'' eta ''Pino beltza''<ref>Le Canu, ''La vinification'' (XIX), aipua X. Arbelbideren artikulua "Irulegiko ardoa" (ikus Kanpo loturak).</ref>. |
|||
== Kanpo estekak == |
|||
== Mahastia == |
== Mahastia == |
||
⚫ | |||
Sor-markaren barnean dauden mahastien eremua 200 ha ingurukoa da, [[Garazi]] eta [[Baigorri-Ortzaize]] eskualdeetako udalerri hauetan daudela banaturik<ref>[http://www.cave-irouleguy.com/page.asp?idpage=9 Cave irouleguy webgunea]</ref>: [[Aintzila]], [[Anhauze]], [[Arrosa]], [[Azkarate (Nafarroa Beherea)|Azkarate]], [[Baigorri]], [[Bidarrai]], [[Buztintze-Hiriberri]], [[Donazaharre]], [[Duzunaritze-Sarasketa]], [[Irulegi]], [[Izpura]], [[Jatsu (Garazi)|Jatsu]], [[Lasa]], [[Lekunberri (Nafarroa Beherea)|Lekunberri]] eta [[Ortzaize]]. |
Sor-markaren barnean dauden mahastien eremua 200 ha ingurukoa da, [[Garazi]] eta [[Baigorri-Ortzaize]] eskualdeetako udalerri hauetan daudela banaturik<ref>[http://www.cave-irouleguy.com/page.asp?idpage=9 Cave irouleguy webgunea]</ref>: [[Aintzila]], [[Anhauze]], [[Arrosa]], [[Azkarate (Nafarroa Beherea)|Azkarate]], [[Baigorri]], [[Bidarrai]], [[Buztintze-Hiriberri]], [[Donazaharre]], [[Duzunaritze-Sarasketa]], [[Irulegi]], [[Izpura]], [[Jatsu (Garazi)|Jatsu]], [[Lasa]], [[Lekunberri (Nafarroa Beherea)|Lekunberri]] eta [[Ortzaize]]. |
||
33. lerroa: | 32. lerroa: | ||
== Erreferentziak == |
== Erreferentziak == |
||
{{erreferentzia zerrenda}} |
{{erreferentzia zerrenda}} |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
== Kanpo estekak == |
== Kanpo estekak == |
||
* {{eu}} [http://www.ikasbil.net/jetspeed/portal/media-type/html/language/es/user/anon/page/artikulua;jsessionid=93F385E47CE48E5FCF08DAEA665F75EE?gid=123599 Irulegiko ardoa (X. Arbelbideren artikulua)] Habe-Ikasbil webgunean |
* {{eu}} [http://www.ikasbil.net/jetspeed/portal/media-type/html/language/es/user/anon/page/artikulua;jsessionid=93F385E47CE48E5FCF08DAEA665F75EE?gid=123599 Irulegiko ardoa (X. Arbelbideren artikulua)] Habe-Ikasbil webgunean |
||
* {{fr}} [http://www.francesudouest.com/decouvertes/gastronomie/irouleguy.htm Irulegiko ardoa ''France Su Ouest'' webgunean] |
* {{fr}} [http://www.francesudouest.com/decouvertes/gastronomie/irouleguy.htm Irulegiko ardoa ''France Su Ouest'' webgunean] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{Euskal Herriko ardoak}} |
{{Euskal Herriko ardoak}} |
19:09, 24 azaroa 2019ko berrikusketa
Irulegiko arnoa Nafarroa Behereko arno mota da, Irulegi inguruko mahastietan ekoitzia. Jatorri-izendapena duen Ipar Euskal Herriko mahasti bakarra da, 1970. urtetik sor-marka duena.
Historia
Mahastiaren historia Done Jakue Bideari lotua dago. Orreagako fraideek sortu zuten XI. mendean, erromesei eskaintzeko asmoz. Pirinioetako Ituna sinatzean 1659an, fraideek mahastia utzi behar izan zuten eta biztanleek hartu bere gain.
1912an ia desagertu egin zen, mahats-zorria (filoxera) intsektuaren eraginez. 1970ean jatorria babesten duen sor-marka jaso zuen Frantziako gobernutik. Gaur egun, 50 bat ardogile daude Irulegi jatorri-izendapenarekin ardoa ekoizten.
Maurice Edmond Sailland Curnonsky "gastronomoen printzeak" Irulegikoa "neskak dantzarazten dituen ardoa" dela esan zuen[1].
Mahats motak
- Zuria: Xuri Zerratia (Hondarribia zuri zerratia) eta Ixiriota Xuria (Izkiriota).
- Gorria eta beltza: Axeria eta Bordelesa.
Antzina, hainbat mahats mota erabiltzen ziren: Xuri zerratia, Kroxenta, Pikapota, Izkiriota, Axeria edo Zorra Negra, Kamalua, Mantzinga, Bordalesa, Erre Mantxaua eta Pino beltza[2].
Mahastia
Sor-markaren barnean dauden mahastien eremua 200 ha ingurukoa da, Garazi eta Baigorri-Ortzaize eskualdeetako udalerri hauetan daudela banaturik[3]: Aintzila, Anhauze, Arrosa, Azkarate, Baigorri, Bidarrai, Buztintze-Hiriberri, Donazaharre, Duzunaritze-Sarasketa, Irulegi, Izpura, Jatsu, Lasa, Lekunberri eta Ortzaize.
Ardo ekoizpena 5500 hektolitrokoa da, gutxi gorabehera honela banatua: %70 ardo beltza, %20 ardo gorria eta %10 ardo zuria.
Erreferentziak
- ↑ Txomin Laxalt: Brèves de Pays basque, 2008. 131.or.
- ↑ Le Canu, La vinification (XIX), aipua X. Arbelbideren artikulua "Irulegiko ardoa" (ikus Kanpo loturak).
- ↑ Cave irouleguy webgunea
Ikus, gainera
Kanpo estekak
- Irulegiko ardoa (X. Arbelbideren artikulua) Habe-Ikasbil webgunean
- (Frantsesez) Irulegiko ardoa France Su Ouest webgunean
Euskal Herriko ardoak | ||
---|---|---|
Arabako Txakolina • Bizkaiko Txakolina • Errioxako Ardoa • Getariako Txakolina • Irulegiko Arnoa • Nafarroako Ardoa |