Konstituzio plaza (Donostiako Plaza Berria): berrikuspenen arteko aldeak

Artikulu hau "Kalitatezko 2.000 artikulu 12-16 urteko ikasleentzat" proiektuaren parte da
Koordenatuak: 43°19′25″N 01°59′05″W / 43.32361°N 1.98472°W / 43.32361; -1.98472
Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-== Kanpo loturak == +== Kanpo estekak ==)
t Autoritate kontrola jartzea
80. lerroa: 80. lerroa:
== Kanpo estekak ==
== Kanpo estekak ==
{{Atari|Donostia|Donostia}}
{{Atari|Donostia|Donostia}}
{{commonskat|Konstituzio plaza (Donostia)|Konstituzio plaza}}
* [http://www.hiru.com/artea/ondarea/hiribilduak/donostia/donostia_konstituzio Konstituzio Plaza. Hiru.com] {{eu}}
* [http://www.hiru.com/artea/ondarea/hiribilduak/donostia/donostia_konstituzio Konstituzio Plaza. Hiru.com] {{eu}}
* [http://www.gipuzkoaturismo.net/WAS/CORP/DITPortalTurismoPublicoWEB/Detalle.do?destino=irADetalle&codigoFN=D.4.1.14&seccion=PAGINA_DETALLE&buscaFN=false Konstituzio Plazari buruzko orrialdea ikusgai. Gipuzkoako Turismo Bulegoa] {{eu}}
* [http://www.gipuzkoaturismo.net/WAS/CORP/DITPortalTurismoPublicoWEB/Detalle.do?destino=irADetalle&codigoFN=D.4.1.14&seccion=PAGINA_DETALLE&buscaFN=false Konstituzio Plazari buruzko orrialdea ikusgai. Gipuzkoako Turismo Bulegoa] {{eu}}
* [http://www.sansebastianturismo.com/info/sansebastianturismo/turismo_ver.nsf/vowebContenidosId/NT0000094E?OpenDocument&idioma=eus&id=T444503&cat=Arquitectura&doc=D Konstituzio plaza Donostiako Turismo Bulegoko webgunean ikusgai] {{eu}}
* [http://www.sansebastianturismo.com/info/sansebastianturismo/turismo_ver.nsf/vowebContenidosId/NT0000094E?OpenDocument&idioma=eus&id=T444503&cat=Arquitectura&doc=D Konstituzio plaza Donostiako Turismo Bulegoko webgunean ikusgai] {{eu}}
{{autoritate kontrola}}


[[Kategoria:Konstituzio plaza]]
[[Kategoria:Konstituzio plaza]]

19:49, 28 azaroa 2019ko berrikusketa

Artikulu hau Donostiako plazari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Konstituzio plaza (argipena)».

Konstituzio plaza

Parte Zaharra, Donostia
Donostiako Konstituzio plazaren ikuspegi orokorra, atzealdean Udaletxe Zaharra.
Herrialdea
Lurraldea
 Euskal Herria
 Gipuzkoa
Konstituzio plaza is located in Euskal Herria
Konstituzio plaza
Konstituzio plaza
Konstituzio plaza is located in Gipuzkoa
Konstituzio plaza
Konstituzio plaza
Konstituzio plaza is located in Donostiako Parte Zaharra
Konstituzio plaza
Konstituzio plaza
Koordenatuak: 43°19′25″N 01°59′05″W / 43.32361°N 1.98472°W / 43.32361; -1.98472

Konstituzio Plaza Gipuzkoako Donostia hiriburuan dagoen plaza bat da, Parte Zaharraren erdialdean. Modu herrikoian konsti deitu ohi zaio.[1] Ezaugarri nagusitzat arkupeak dituen plaza honetan ospatu ohi dira hiriko jai handiak. Bertan dago, halaber, Donostiako Udaletxe zaharra, gerora Udal Liburutegi izandakoa. Gaur egun Donostia Kulturaren bulegoekin batera Liburutegiaren funts historikoak, unitate teknikoa, jardueren aretoa eta zuzendaritzaren bulegoak daude bertan.

Izena

Historian zehar plaza honek izen desberdinak izan ditu: Plaza Berria, Konstituzio Plaza, Uztailaren 18ko Plaza eta Konstituzio Plaza berriz ere. Plaza Berria da izen zaharrena, San Jeronimo kalearen irteeran baitzegoen betiko Plaza Zaharra eta, Berwickeko dukearen erasoan izandako kalteen ondoren (1719), plaza berri bat eraiki zen lehenago etxeak zeuden orubean: egungo Konstituzio Plaza.

Egungo izena 1820an jarri zioten, ez udalaren aginduz, baizik eta orduko Donostiako elite liberalek, La Sociedad Patriótica de San Sebastián elkartean bilduta (Tertulia Constitucional La Balandra ere deitua), hala ezarrita. Josu Tellabidek oso espainiarzaletzat dauka elkarte hori.[2]

Kokalekua

1817an eraiki zen. Narrika, San Jeronimo, Fermin Kalbeton eta Joan Bilbao kaleek inguratzen dute.

Historia

Antzina, harresi barruko Donostiak plaza bakarra zuen, Plaza Zaharra izenekoa (gaur egungo Ugartemendia plazan, Bulebarreko erlojuaren inguruan, zegoen). Plaza hori militarrek erabiltzen zuten maniobretarako, eta arazoak izaten zituzten herritarrek beren ospakizun eta ekitaldietarako. Horrela, hiriaren erdialdeko etxe batzuk bota eta Plaza Berria sortu zuten egungo Konstituzio plazaren lekuan 1719ko setioko eraikin kaltetuen tokian.

Plaza hura (ia Donostia osoarekin batera) suntsituta geratu zen 1813ko abuztuaren 31ko asalto eta sutearen ondorioz. Egungo Konstituzio plaza 1817an Pedro Ugartemendia eta Alejo de Mirandak eraiki zuten, suntsiketa horren ondorengo berreraikitzeko proiektuaren lanik aipagarriena plaza hau eraikitzea izan baitzen.

Egitura

Arkupedun eraikinez inguratutako leku atsegin honetan garai batean Donostiako udaletxea egon zen eraikineko erlojua nabarmentzen da. Gaur egun bertatik paseatu edota tabernetako kanpoko mahaietan eseri ohi direnak sarritan plaza honetako xehetasun batekin harritzen dira: plazara jotzen duen balkoi bakoitza zenbaki batez adierazita dago. Xehetasun hau garai batean plaza hau zezen plaza zeneko oroigarria da, zezenleku honek 147 balkoi edo palko zituen. Plaza honek estilo neoklasikoa du.

Ondarea

Bertan, Udaletxe Zaharraren (1832) eraikin dago, gaur egun Udal Liburutegi Nagusiaren egoitzetako bat dena.

Ospakizunak

Sakontzeko, irakurri: «Donostiako Danborrada»

Normalki leku lasaia izan ohi da, baina jai egun garrantzitsuetan jendez lepo egoten da, adibidez Santo Tomas Eguna eta bereziki Donostiako jai nagusia den San Sebastian Egunean, urtarrilaren 20ko egun honetan plaza jendez bete eta San Sebastian martxa jotzen baita.

1931atik aurrera hiriko agintariek plaza honetan Gizon-dantza dantzatu ohi zuten (aurretik ziurrenik beste lekuren batean dantzatzen zen), gerora ohitura galdu egin zelarik. 2011n Juan Karlos Izagirre alkateak berriro dantzatu zuen.[3]

Kaleak

Plazaren inguruan honako kaleak daude:

Erreferentziak

  1. http://www.gipuzkoaturismo.net/WAS/CORP/DITPortalTurismoPublicoWEB/Detalle.do?destino=irADetalle&codigoFN=D.4.1.14&seccion=PAGINA_DETALLE&buscaFN=false Donostiako Konstituzioaren plaza. Gipuzkoako Turismo Bulegoaren webgunea
  2. Berria.eus. «Donostiako kale izendegia gora eta izendegia behera» Berria (Noiz kontsultatua: 2018-08-30).
  3. Lide, Aguirre. La Gizon Dantza unió a la corporación. Diario Vasco (Noiz kontsultatua: 2011-6-26).


Ikus gainera

Kanpo estekak

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Donostia