Urriaren 17

Urriaren 17a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta laurogeita hamargarren eguna da, 291.a bisurteetan. 75 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Alejandro San Martin Jaiotza: Ultzama, 1847 Heriotza: Madril, 1908ko azaroaren 10a Joaquín Satrustegi Jaiotza: Donostia, 1909 Heriotza: Donostia, 1992ko martxoaren 11 Juan Díaz de Garayo Jaiotza: Egilatz, 1821 Heriotza: Gasteiz, 1881eko maiatzaren 11 Bittor Garaigordobil Jaiotza: Abadiño, 1915 Heriotza: Bilbo, 2018ko apirilaren 24a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Eminem Jaiotza: St. Joseph (Missouri), 1972 Rita Hayworth Jaiotza: New York, 1918 Heriotza: Upper West Side, 1987ko maiatzaren 14a Arthur Miller Jaiotza: New York, 1915 Heriotza: Roxbury (Connecticut), 2005eko otsailaren 10a Canaletto Jaiotza: Venezia, 1697, 1697, 1697 eta 1697 Heriotza: Venezia, 1758ko apirilaren 19a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Urriaren 17ko jaiotzak Ze'ev Jabotinsky • Adam Michnik • Nicholas Britell • Emanuel Geibel • Tarkan • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Santiago Ramón y Cajal Jaiotza: Petilla Aragoi, 1852ko maiatzaren 1a Heriotza: Madril, 1934 Manuel Valdés Larrañaga Jaiotza: Bilbo, 1909ko apirilaren 16a Heriotza: Madril, 2001 Jose Ariztimuño Jaiotza: Tolosa, 1896ko martxoaren 18a Heriotza: Hernani, 1936 Florentzio Idoate Iragi Jaiotza: Orikain, 1912ko urriaren 27a Heriotza: Iruñea, 2001 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Frédéric Chopin Jaiotza: Żelazowa Wola (en) , 1810eko martxoaren 1a eta 1810eko otsailaren 22a Heriotza: Paris, 1849 Raymond Aron Jaiotza: Parisko 6. barrutia, 1905eko martxoaren 14a Heriotza: Parisko 4. barrutia, 1983 Gustav Robert Kirchhoff Jaiotza: Königsberg, 1824ko martxoaren 12a Heriotza: Berlin, 1887 Pu Yi Jaiotza: Prince Chun Mansion (en) , 1906ko otsailaren 7a Heriotza: Peking Union Medical College Hospital (en) , 1967 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Urriaren 17ko heriotzak Julia Ward Howe • Mark Krein • Margaret Mary Alacoque • Jean Améry • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Pobreziaren Nazioarteko Eguna. Al Capone 1930ean. 1815 - Napoleon Bonaparte Santa Helena uhartean lehorreratu zen. 1912 - Bulgaria, Serbia, Montenegro eta Greziak gerra deklaratu zioten Turkiari. 1931 - Al Capone (irudian) epaitu zuten eta hamaika urteko zigorra ezarri. + Gertaera gehiago... Egutegia << Urria >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Igandea 2022: Astelehena 2023: Asteartea 2025: Ostirala 2026: Larunbata 2027: Igandea Izendegia Santutegia: Daturik ez (gehitu) Seaska egutegia: Aitzol, Ezkur eta Ezkurra.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1936 - Jose Ariztimuño "Aitzol" euskal idazle eta kazetaria fusilatu zuten Hernaniko hilerrian.
• 2006 - Hiru alemaniar hilik euren hegazkin txikia Lagranen erori eta gero.
• 2011 - Donostiako Nazioarteko Bake Konferentzia Aieteko jauregian ospatu zen.

Mundua

• 1814 - Londresen, garagardo fabrika baten istripua gertatu ondoren garagardo uholdearen ondorioz bederatzi lagun hil ziren.
• 2006 -
  • Bi hildako San Fernando de Henareseko plastiko lantegi batean egondako leherketan.
  • 2006 - Hildako bat Erromako metroko bi bagoiek elkar jo eta gero.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 1999 - Iruñean Nafarroa Oinez jaia ospatu zen.
• 2004 - Lizarran Nafarroa Oinez jaia ospatu zen.
• 2010 - Atarrabian Nafarroa Oinez jaia ospatu zen.

Mundua

• 1968 - Bullitt filma estreinatu zen, Peter Yatesek zuzendu eta Steve McQueen, Robert Vaughn, Jacqueline Bisset eta Don Gordon aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1975 - 'Salem's Lot eleberria argitaratu zen, Stephen King idazleak idatzia.
• 1986 - The Color of Money ("Diruaren Kolorea") filma estreinatu zen, Martin Scorsesek zuzendu eta Paul Newman, Tom Cruise eta Mary Elizabeth Mastrantonio aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1997 - The Devil's Advocate ("Deabruaren Abokatua") filma estreinatu zen, Taylor Hackfordek zuzendu eta Keanu Reeves, Al Pacino, Charlize Theron, Jeffrey Jones, Judith Ivey, Connie Nielsen eta Craig T. Nelson aktoreek antzeztu zuten.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1847 - Alejandro San Martin, nafar mediku eta politikari liberala (h. 1908).
• 1903 - Andrés Espinosa, bizkaitar alpinista eta abenturazalea (h. 1985).
• 1909 - Joaquín Satrustegi, gipuzkoar abokatu eta politikaria (h. 1992).
• 1915 - Bittor Garaigordobil, bizkaitar apaiza (h. 2018).
• 1919 - Joseph Laduche, lapurtar pilotaria (h. 1987).
• 1932 -
  • Raymond Albaladejo, baxenafar errugbilaria (h. 1964).
  • Juan Manuel Arza Muñuzuri, Nafarroako Gobernuko lehendakaria (h. 2019).
• 1936 - Serafín García, nafar futbolari ohia.
• 1946 -
  • Michel Iturria, euskal marrazkilaria.
  • Nélida Zaitegi, bizkaitar irakasle eta pedagogoa, Euskadiko Eskola Kontseiluaren lehendakaria.
• 1957 - Anjel Mari Peñagarikano, gipuzkoar bertsolaria.
• 1960 - Alfonso García, euskal judoka ohia.
• 1965 - Ana Iturgaiz, bizkaitar idazlea.
• 1967 - Nathalie Tauziat, lapurtar tenislari ohia, Afrika Erdiko Errepublikan.
• 1972 - Natxo Lezkano, bizkaitar saskibaloi entrenatzailea.
• 1973 - Jose Kruz Gurrutxaga, gipuzkoar aktorea.

Mundua

• 1500 - Alonso de Orozco, Espainiako Urrezko Mendearekin lotutako fraidea eta gai erlijiosoei buruzko idazlea (h. 1591).
• 1688 - Domenico Zipoli, italiar musikagile eta organu-jotzailea (h. 1726).
• 1725 - John Wilkes, ingeles politikaria eta kazetaria (h. 1797).
• 1734 - Grigori Orlov, Errusiako aitonen seme eta politikaria, Petri III.a tsarraren aurkako matxinoa (h. 1783).
• 1760 - Henri Saint-Simongoa, frantziar pentsalari eta idazlea (h. 1825).
• 1792 - John Bowring, ingeles politikari, ekonomilari, hizkuntzalari, itzultzaile, hispanista, idazle eta bidaiaria, Hong Kongeko laugarren gobernadorea (h. 1872).
• 1803 - William Smith O'Brien, irlandar politikaria (h. 1864).
• 1835 - Alexandrine Tinné, herbeheretar argazkilaria eta esploratzailea, Saharako basamortua gurutzatzen saiatu zen lehenengo emakumea (h. 1869).
• 1842 - Gustaf Magnus Retzius, suediar anatomia-ikerlaria, neurologia modernoaren sortzaileetako bat (h. 1919).
• 1848 - Oskars Bārs, letoniar arkitektoa (h. 1914).
• 1859 - Paolo Orsi, italiar arkeologoa (h. 1935).
• 1867 - Josep Puig i Cadafalch, kataluniar arkitektoa, arte historialaria eta politikaria (h. 1956).
• 1868 - Sophia Hayden Bennett, txiletar jatorriko estatubatuar arkitektoa, Massachusettseko Teknologia Institutuan graduatu zen lehenengo emakumea (h. 1953).
• 1883 - Alexander Sutherland Neill, eskoziar hezitzailea, Summerhill eskolaren sortzailea (h. 1973).
• 1897 - Henry-Jacques Le Même, frantziar arkitektoa (h. 1997).
• 1898 - Shinichi Suzuki, japoniar pedagogoa, biolin-ikaskuntzarako Suzuki metodoaren sortzailea (h. 1998).
• 1900 - Gladys Greene, estatubatuar aktorea (h. 1991).
• 1912 - Joan Paulo I.a, Aita santua (h. 1978).
• 1915 - Arthur Miller, estatubatuar antzerkigile eta gidoilaria (h. 2005).
• 1918 - Rita Hayworth, estatubatuar aktore eta sex symbola (h. 1987).
• 1919 - Zhao Ziyang, Txinako gobernuburua (h. 2005).
• 1920 -
  • Montgomery Clift, estatubatuar aktorea (h. 1966).
  • Miguel Delibes, espainiar kazetari eta idazlea (h. 2010).
• 1924 - António Ramos Rosa, portugaldar olerkaria (h. 2013).
• 1933 - Jeanine Deckers, ordena erlijioso dominikarreko belgikar moja eta abeslaria (h. 1985).
• 1934 -
  • Alan Garner, haur literaturako britainiar idazlea.
  • Javier Moscoso, espainiar legelari eta politikaria.
• 1938 - Les Murray, australiar olerkaria (h. 2019).
• 1945 - Graça Machel, mozambiketar politikaria, emakumeen eta umeen eskubideen nazioarteko defendatzailea.
• 1948 -
  • Robert Jordan, estatubatuar eleberrigilea (h. 2007).
  • Margot Kidder, kanadar aktorea (h. 2018).
• 1956 - Mae Jemison, estatubatuar astronauta, espaziora bidaiatu duen lehenengo emakume afro-amerikarra.
• 1958 - Alan Jackson, estatubatuar egile abeslaria, country estilokoa.
• 1959 - Ameenah Gurib-Fakim, mauriziar kimikaria, Rodrigues uharteetako floran aditua eta Maurizioko presidentea.
• 1960 - Rob Marshall, estatubatuar antzerki eta zinema zuzendaria eta koreografoa.
• 1963 - Sergio Goycochea, argentinar futbol atezain profesional ohi, modelo ohi eta telebistako aurkezle eta aktorea.
• 1969 -
  • Ernie Els, hegoafrikar golfaria.
  • Jesús Ángel García Bragado, espainiar atleta, 50 km martxako lasterketan espezialista.
  • Wyclef Jean, haitiar-estatubatuar abeslaria.
• 1971 - Andy Whitfield, galestar aktorea (h. 2011).
• 1972 - Eminem, estatubatuar hip-hop abeslaria eta aktorea.
• 1976 - Sebastián Abreu, uruguaiar futbolaria.
• 1978 - Pablo Iglesias Turrión, espainiar politologo, ezkertiar ekintzailea eta politikaria, Podemos alderdiaren burua.
• 1979 - Kimi Räikkönen, 1 Formulako finlandiar pilotua.
• 1983 -
  • Sona Jobarteh, gambiar-ingeles abeslari, musikagile eta aktorea.
  • Felicity Jones, ingeles aktorea.
• 1985 - Tomokazu Nagira, japoniar futbolaria.
• 1986 - Janne Saar, estoniar abeslaria.
• 1987 - Hideto Takahashi, japoniar futbolaria.
• 1988 - Marina Salas, kataluniar aktorea.
• 1990 -
  • Saki Kumagai, japoniar futbolaria.
  • Álvaro Untoria, errioxar esku huskako pilotaria.
• 1991 - Manu Trigueros, espainiar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1934 - Santiago Ramón y Cajal, aragoiar-nafar sendagile, ikerlari eta histologoa, 1906ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1852).
• 1936 -
  • Jose Ariztimuño, Aitzol, tolosar idazle, kazetari eta elizgizon abertzale eta euskaltzalea, fusilatua (j. 1896).
  • Fidel Fuidio, arabar erlijioso marianista eta arkeologoa, Carrión de Calatravan eraila (j. 1880).
• 1974 - Gilen Epherre, euskal idazlea eta euskaltzaina (j. 1911).
• 1976 - Enrique Soladrero, bizkaitar futbolaria (j. 1913).
• 1979 - Francisco Aldanondo Badiola, Ondarru, ETA eta Komando Autonomoak erakunde armatuetako bizkaitar kidea, Guardia Zibilak tirokatua (j. 1949).
• 1980 -
  • Manolo Etxezarreta, gipuzkoar futbolaria eta entrenatzailea (j. 1915).
  • Maurice Zelhai, baxenafar errugbilaria (j. 1911).
• 1981 - Luis Bernaola, bizkaitar jesuita eta ekonomialaria (j. 1903).
• 2001 -
  • Florentzio Idoate Iragi, nafar artxibozaina eta historialaria (j. 1912).
  • Manuel Valdés Larrañaga, bizkaitar politikaria, Falange Españolaren sortzaileetako bat, Madrilen (j. 1909).
• 2005 - Kike Turmix, debar-bilbotar rock abeslari eta musika sustatzailea, Madrilen (j. 1957).

Mundua

• 532 - Bonifazio II.a, Aita santua.
• 1552 - Andreas Osiander, alemaniar filosofoa eta teologoa (j. 1498).
• 1586 - Philip Sidney, ingeles olerkaria eta politikaria (j. 1554).
• 1637 - Viktor Amadeo I.a Savoiakoa, italiar militarra, Savoiako dukea eta Piemonteko printzea (j. 1587).
• 1705 - Ninon de l'Enclos, frantziar kortesana, gutunen idazlea eta letretako emakume berritzailea (j. 1620).
• 1806 - Jean-Jacques Dessalines, Haitiko lehen enperadorea (j. 1758).
• 1849 - Frederic Chopin, erromantizismoaren garaiko poloniar konpositore eta pianojolea (j. 1810).
• 1850 - Login Geiden, Errusiar Itsas Armada Inperialeko nederlandar almirantea (j. 1773).
• 1873 - Robert McClure, irlandar esploratzailea (j. 1807).
• 1877 - Johann Carl Fuhlrott, alemaniar naturalista eta historiaurrelaria, Neandertal gizakiaren aurkitzeagatik ospetsua (j. 1803).
• 1887 - Gustav Robert Kirchhoff, alemaniar fisikaria (h. 1824).
• 1889 - Nikolai Txernishevski, errusiar idazlea (j. 1828).
• 1893 - Patrice de Mac-Mahon, Frantziako Hirugarren Errepublikako bigarren presidentea (j. 1808).
• 1920 - John Reed, estatubatuar kazetari iraultzailea (j. 1887).
• 1938 - Karl Kautsky, txekiar teorialari sozialdemokrata (j. 1854).
• 1949 - Fedor Tolbukhin, Armada Gorriko mariskala (j. 1894).
• 1962 - Natalia Sergeievna Gontxarova, errusiar margolaria (j. 1881).
• 1967 - Pu Yi, Azken Enperadorea, Txinako nahiz Qing dinastiako azken enperadorea (j. 1906).
• 1973 - Ingeborg Bachmann, austriar poeta eta idazlea (j. 1926).
• 1978 - Gertrude Mary Cox, estatubatuar estatistikaria (j. 1900).
• 1983 - Raymond Aron, frantziar filosofo eta soziologoa (j. 1905).
• 2005 - Ba Jin, txinatar idazlea (j. 1904).
• 2007 - Joey Bishop, estatubatuar umorista eta aktorea (j. 1918).
• 2009 - Carla Boni, italiar abeslaria (j. 1925).
• 2014 - Daisuke Oku, japoniar futbolaria (j. 1976).
• 2015 -
  • Danièle Delorme, frantziar aktorea (j. 1926).
  • Howard Kendall, ingeles futbolari eta entrenatzailea (j. 1946).
• 2017 - Danielle Darrieux, frantziar aktorea (j. 1917).
• 2019 - Alicia Alonso, kubatar dantzari eta dantza-irakaslea (j. 1920).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Aitzol, Ezkur eta Ezkurra.

Urriaren 16 | Urteko egutegi | Urriaren 18