Aranera: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
105. lerroa: 105. lerroa:
* {{oc}} [http://www.aranes.org/docs/normes.pdf Araneraren idaztarauak]
* {{oc}} [http://www.aranes.org/docs/normes.pdf Araneraren idaztarauak]


[[Kategoria:Okzitaniera]][[Kategoria:Katalunia]]
[[Kategoria:Okzitaniera]][[Kategoria:Katalunia]][[Kategoria:Arango harana]]


[[af:Aranees]]
[[af:Aranees]]

13:03, 25 maiatza 2008ko berrikusketa

Aranera
Aranés
Datu orokorrak
Lurralde eremuaKatalunia
Hiztunak4.700
RankingaEz 100 mintzatuenen artean
OfizialtasunaKatalunia
EskualdeaVal d´Aran
AraugileaConselh de la Lenga Occitana
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza
indoeuropar hizkuntzak
hizkuntza italikoak
hizkuntza erromantzeak
italo-mendebaldeko hizkuntzak
mendebaldeko hizkuntza erromantzeak
hizkuntza galo-iberiarrak
hizkuntza galo-erromantzeak
Hizkuntza okzitaniar-erromantzeak
okzitaniera
gaskoi
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologiasubjektu aditza objektua eta silabadun hizkuntza
Alfabetoalatindar alfabetoa
Hizkuntza kodeak
Glottologaran1260
Linguasphere51-AAA-ff
IETFoc-aranes
Aranerazko errepide seinaleak

Aranera okzitanieraren dialektoa den gaskoineraren aldaera bat da. Val d´Aranen (Katalunia) mintzatzen da. 2006ko abuztuaren 9tik Kataluniako Autonomia Erkidego osoan hizkuntza ofizial izaera du, katalana eta gaztelaniarekin batera, Kataluniako estatutu berrian hala jasota. 1984an aranera Val d´Arango hezkuntza sisteman erabiltzeko hizkuntza izendatu zen.

Arautzea

Aranerak berezko idaztarauak ditu, gaskoineraren gainontzeko aldaeretatik bereiziz. Horrela, bere ezaugarri propioak kontuan hartzen dira idazterako garaian. Adibidez, emakumezkoentzako pluralak -es bukaera izatea (es hemnes araneses, emakume arandarrak euskaraz), gizonentzako pluralen "-i" (es aranesi) eta artikulu piriniotarrak (eth, era, es), besteak beste.

Inguruko hizkuntzen eragina

Aranerak inguruko hizkuntza ofizialen eragina jaso du historikoki (gaztelaniarena lehendabizi, katalanarena ondoren), eta egun gaskoineratik bereizten dituen ezaugarriak ditu. Horrela, azken hamarkadetan neologismo "hispaniar" ugari gehitu zaizkio araneraren lexikoari. Esaterako, actuar (okzitanierako "agir"-en ordez), empresa (vs. "entrepresa"), foment, impartir, increment (vs. "aumentacion"), laborau, matrícula (vs. "inscripcion"), oficina (vs. "burèu"), etab.

Erabilera

 
Kopuruak
Portzentaiak
Ulertzen dute
6.712
%88,88
Hitz egiteko gai dira
4.700
%62,24
Irakurtzeko gai dira
4.413
%58,44
Idazteko gai dira
2.016
%26,69
Iturria: IDESCAT, 2001eko hizkuntz neurketa

Ekimenak

2005ean Corsa per la lenga izeneko lasterketa aldarrikatzailearen 12. edizioa ospatu zuten, Korrikaren ereduari jarraituz.

Kanpo loturak