El jorobadito (ipuina)

El jorobadito (euskaraz "Konkorduntxoa", 1933) Roberto Arlt argentinarraren ipuina da, bere lehen ipuin-bilduman jasoa. Bilduma honetan narratzaileak egoera antzekoetan erakusten dizkiguten lau ipuin ageri dira: El jorobadito, Ester Primavera (Ester udaberri), Las fieras (Piztiak) eta El traje del fantasma (Mamuaren jantzia). Guztietan, narratzaileak hertsiak eta bakartuak daude, Konkorduntxoa ipuinaren kasuan, kartzelan preso delitu baten egintzagatik. Narrazioak protagonistek iraganean egindako ekintzen aitorpenak dira.

Gai nagusia gaizkia da, idazle hispanoamerikarrek asko ustiatu duten ideia. Honekin batera, delitua, eromena, traizioa, zurikeria eta moral burgesari kritika bezalako azpigaiak ageri dira.

Argumentua

Argumentuak pultsio metaliterarioa aurkezten du (istorio bat beste baten barne).

Ipuina protagonista kartzelan dela hasten da, hilketa bat egin ondoren. Protagonistak konkorduntxoa, berak Rigoletto deitzen duena, halabeharrez nola ezagutzen duen kontatzen du.

Protagonistak bere ezkongaiaren maitasunari buruzko dudak ditu, eta honen amak, X andereak, etengabe presionatzen du lehen bait lehen ezkon daitezen. Dena argitze aldera, protagonistari, bere andregaiak maite duela ziurtatzeko, maitasun froga bat bururatzen zaio: benetan maite badu, berak eskatu ezkero neskak konkorduntxoari musu emango dio. Baina gauzak gaizki ateratzen dira, eta polizia oldartzen zaie. Ipuinaren bukaeran, berarekin kokoteraino, protagonistak konkorduntxoa itotzen du.

Narratzailea

Narratzaile protagonista da ipuinekoa, bere bizipenak lehen pertsonan kontatzen dituena, autodiegetikoa . Narrazioa gertaeren ostekoa da, iraganean kokatutakoa.

Esan bezala, narrazioaren hasieran protagonista ziegan aurkitzen da. Kartzelan zergatik dagoen kontatzeari ekiten dio, eta haritik tiraka, konkorduntxoa nola ezagutu zuen eta hura itotzera bultzatu zuten arrazoien kontaketa osatzen du.

Gizarteak eromenaren ondoriotzat jotzen du hilketa, baina narratzailea bere buru zuritzen saiatzen, da, sasi-logika baten bitartez krimenaren justifikazio bat eraikiz.

Pertsonaiak

• Protagonista, anonimoa.
• Konkorduntxoa, protagonistak Rigoletto deitua.
• Protagonistaren andregaia.
• X anderea.

Kanpo estekak

• Datuak: Q5825418