Harald Blåtand: berrikuspenen arteko aldeak

Harald Blåtand
	; Irudi gehiago
Danimarkako monarka	; 962 - 985 ; ← Gorm Zaharra - Toke Gormsson (en) →
Danimarkako monarka
Bizitza
Jaiotza	Danimarka, c. 935
Herrialdea	Danimarka
Heriotza	Jomsborg (en) , 986 (73/74 urte)
Hobiratze lekua	Wiejkowo (en) ; Roskildeko katedrala
Familia
Aita	Gorm Zaharra
Ama	Thyra Danebod
Ezkontidea(k)	Gunhild (en) ; Tove of the Obotrites (en) ; Gyrid of Sweden (en)
Seme-alabak	ikusi Svend I.a Danimarkakoa; Tyra of Denmark (en) ; Håkon Haraldsson (en) ; Gunhilde (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Gunnhild, Mother of Kings (en) ; Canute Danaást (en) ; Toke Gormsson (en) ;
Leinua	House of Knýtlinga (en)
Jarduerak
Jarduerak	monarka

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

01:52, 6 otsaila 2020ko berrikusketa

Harald "Blåtand" Gormsson (antzinako eskandinavieraz: Haraldr blátǫnn Gormsson, danieraz: Harald Blåtand Gormsen) (935 inguru, Danimarka - 986) Danimarka eta Norvegiako erregea izan zen.

Biografia

958an, Danimarkan, Gorm Zaharra erregea hil zen, eta haren seme Harald Gormsonn izendatu zuten oinordeko. Aita hil eta koroa semeak hartzen zuen lehen aldia zen Eskandinavian, erresuma bikingoetan, boterea eskuratzeko, klanetako buruzagi boteretsuenak elkarren aurka borrokatzeko ohitura baitzegoen^[1].

Haralden boterea haziz eta hedatuz joan zen, eta 970. urtean Norvegiako errege bihurtu zen. Haren botere eta ondasun grina ez zen Eskandinaviara mugatu, eta 978an Kantauri itsasoko kostaldera iritsi zen, Iberiar penintsularen iparraldean hainbat sarraldi egiteko asmoz^[1].

Gainera, eskandinaviarrak katolizismo konbertitzeko giltza izan zen Gormen semea. 960. Inperio Santuak garaitu zuenean katolizismora bihurtu zen, erromatar enperadorearen nagusitasun espirituala aitortuz. Hala ere, bera eta bere familia arbasoen erlijioa praktikatzen jarraitu zuten, sinkretismo katoliko-nordikoa sortuz.^[1]

Haraldek ez zuen eskandinaviarren ohiko itxura. Azal eta ile beltzaranekoa zen, eta, horregatik, herritarrek Blåtand esaten zioten (blå hitzak beltzaran esan nahi du, eta tandek, aldiz, gizon handia). Ingelesez, ordea, Bluetooth (hortz urdin) goitizena jarri zioten. Batzuek diote Blåtand hitzarekin duen antzekotasun fonetiko hutsagatik itzuli zutela izena. Baina beste teoria batek dio Haraldek eritroblastosi fetala izan zuelako eta eritasun horrek hortz-haginak urdintzen dituelako jarri ziotela ezizena^[1].

Harald 986. urte inguruan hil zen, Ingalaterra konkistatu zuen bere seme Svendek hala aginduta, ustez^[1].

Ezizenaren erabilera gerora

Handik hamaika mendera, Ericsson enpresak telefonia teknologia berria garatu zuen eta Bluetooth izena jarri zion eskandinaviar erregearen omenez^[1].

Erreferentziak

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Irazustabarrena, Nagore. (2012-12-02). «Danimarkako Harald erregea eta Bluetooth» Argia CC-BY-SA lizentzia.

Datuak: Q201041
Multimedia: Harald Blåtand / Q201041

[aa-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Irazustabarrena, Nagore. (2012-12-02). «Danimarkako Harald erregea eta Bluetooth» Argia CC-BY-SA lizentzia.

[1]

@@ 9. lerroa: / 9. lerroa: @@
 Haralden boterea haziz eta hedatuz joan zen, eta [[970]]. urtean Norvegiako errege bihurtu zen. Haren botere eta [[ondasun]] grina ez zen Eskandinaviara mugatu, eta [[978]]an [[Kantauri]] itsasoko kostaldera iritsi zen, [[Iberiar penintsula]]ren iparraldean hainbat sarraldi egiteko asmoz<ref name=aa/>.
+Gainera, eskandinaviarrak [[katolizismo]] konbertitzeko giltza izan zen Gormen semea. [[960]]. Inperio Santuak garaitu zuenean katolizismora bihurtu zen, erromatar enperadorearen nagusitasun espirituala aitortuz. Hala ere, bera eta bere familia arbasoen erlijioa praktikatzen jarraitu zuten, [[sinkretismo]] katoliko-nordikoa sortuz.<ref name=aa/>
-Gainera, eskandinaviarrak [[kristautasun]]era konbertitzeko giltza izan zen Gormen semea. [[960]]. urtean, [[antzinako germaniarrak|germaniarrek]] bidalitako [[apaiz]] baten bisita jaso zuen Haraldek. Bikingoen bederatzi [[jainko]]ak existitzen ez zirela eta [[zeru]]an jainko bakarra, jainko kristaua, zegoela esan zion apaizak. Erregeak, orduan, froga garbi bat eskatu omen zion germaniar apaizari: [[burdina|burdin]] goria jarriko zion eskuetan eta bere jainko bakarrak babesten bazuen, apaizak esandakoa sinetsiko zuen. [[Kondaira]]k dioenez, burdin goriak ez zuen apaiza erre. Orduan, erregeak bataiatzea eta [[erresuma]] guztia kristau bihurtzea erabaki zuen. Haren mendeko gehienek ez zieten berehalakoan beren [[sinesmen]] zaharrei uko egin, baina [[kristautasun]]aren hazia erein zuen<ref name=aa/>.
 Haraldek ez zuen eskandinaviarren ohiko itxura. [[Azal (argipena)|Azal]] eta [[ile]] [[beltzaran]]ekoa zen, eta, horregatik, herritarrek ''Blåtand'' esaten zioten (''blå'' hitzak beltzaran esan nahi du, eta ''tand''ek, aldiz, gizon handia). Ingelesez, ordea, [[Bluetooth]] (hortz urdin) goitizena jarri zioten. Batzuek diote ''Blåtand'' hitzarekin duen [[antzekotasun fonetiko]] hutsagatik itzuli zutela izena. Baina beste [[teoria]] batek dio Haraldek [[jaioberriaren gaixotasun hemolitiko|eritroblastosi fetala]] izan zuelako eta eritasun horrek [[hortz]]-[[hagin (argipena)|haginak]] urdintzen dituelako jarri ziotela ezizena<ref name=aa/>.