Hizkuntza puniko: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Autoritate kontrola jartzea
No edit summary
3. lerroa: 3. lerroa:


== Literatura ==
== Literatura ==
Hizkuntza punikoa aztertzeko iturriak, fenizieraren kasuan bezala, topaturiko idazkunetan oinarritzen dira, feniziar-puniko literatura gehiena galdu egin baita.<ref name=amorpun>{{erreferentzia|url=http://books.google.es/books?id=8iFy9nGX2uEC&pg=PA496&lpg=PA496&dq=%22literatura+fenicia%22&source=bl&ots=Z_E7Faj79F&sig=FnzbXNVo8eckoW1dZiSGsvvmjqQ&hl=ca&ei=_Q4STrWRKM3GtAaP6rj2Dg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CC0Q6AEwAjgK#v=onepage&q=%22literatura%20fenicia%22&f=true|orrialdea=496|abizena=Amor Ruibal|izena=Ángel María|izenburua=Los problemas fundamentales de la filología comparada: su historía, su naturaleza y sus diversas relaciones científicas|argitaletxea=Consello da Cultura Galega|urtea= 2005|hizkuntza= es|isbn= 8496530078}}</ref> [[Plauto]]ren ''Poenulus'' idazlanak punikozko lerro batzuk ditu. Adituek lerro hauek biziki aztertu dituzte, izan ere, [[feniziar alfabeto]]arekin eginiko idazkunen kontrara, [[bokal]]ak dauzkatelako.<ref>{{erreferentzia|izenburua= Les passages puniques en transcription latine dans le Poenulus de Plaute |abizena= Sznycer |izena= Maurice |urtea= 1967 |argitaletxea= Librairie C. Klincksieck |lekua= Paris}}</ref>
Hizkuntza punikoa aztertzeko iturriak, fenizieraren kasuan bezala, topaturiko [[Epigrafia|idazkunetan]] oinarritzen dira, feniziar-puniko literatura gehiena galdu egin baita.<ref name=amorpun>{{erreferentzia|url=http://books.google.es/books?id=8iFy9nGX2uEC&pg=PA496&lpg=PA496&dq=%22literatura+fenicia%22&source=bl&ots=Z_E7Faj79F&sig=FnzbXNVo8eckoW1dZiSGsvvmjqQ&hl=ca&ei=_Q4STrWRKM3GtAaP6rj2Dg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CC0Q6AEwAjgK#v=onepage&q=%22literatura%20fenicia%22&f=true|orrialdea=496|abizena=Amor Ruibal|izena=Ángel María|izenburua=Los problemas fundamentales de la filología comparada: su historía, su naturaleza y sus diversas relaciones científicas|argitaletxea=Consello da Cultura Galega|urtea= 2005|hizkuntza= es|isbn= 8496530078}}</ref> [[Plauto]]ren ''Poenulus'' idazlanak punikozko lerro batzuk ditu. Adituek lerro hauek biziki aztertu dituzte, izan ere, [[feniziar alfabeto]]arekin eginiko idazkunen kontrara, [[bokal]]ak dauzkatelako.<ref>{{erreferentzia|izenburua= Les passages puniques en transcription latine dans le Poenulus de Plaute |abizena= Sznycer |izena= Maurice |urtea= 1967 |argitaletxea= Librairie C. Klincksieck |lekua= Paris}}</ref>


[[Agustin Hiponakoa]] hizkuntza punikoa menderatzen zuen Antzinaroko azken idazle garrantzitsutzat hartu ohi da. Bere iruzkinen arabera, hizkuntza punikoa V. mendean oraindik bere eskualdean (Afrikako iparraldea) hitz egiten zuten, eta bere hiztunek oraindik ere bere buruari ''chanani'' ("kanaandar", hau da, "feniziar, kartagotar") esaten zioten.<ref>{{erreferentzia |izenburua= Late Punic Epigraphy |egilea= Jongeling. Karel; Kerr, Robert M. |urtea= 2005 |argitaletxea= Mohr Siebeck |isbn= 3161487281 |orrialdea= 4 }}</ref>
[[Agustin Hiponakoa]] hizkuntza punikoa menderatzen zuen Antzinaroko azken idazle garrantzitsutzat hartu ohi da. Bere iruzkinen arabera, hizkuntza punikoa V. mendean oraindik bere eskualdean (Afrikako iparraldea) hitz egiten zuten, eta bere hiztunek oraindik ere bere buruari ''chanani'' ("[[Kanaan|kanaandar]]", hau da, "feniziar, kartagotar") esaten zioten.<ref>{{erreferentzia |izenburua= Late Punic Epigraphy |egilea= Jongeling. Karel; Kerr, Robert M. |urtea= 2005 |argitaletxea= Mohr Siebeck |isbn= 3161487281 |orrialdea= 4 }}</ref>


==Fonologia==
==Fonologia==

22:18, 8 maiatza 2020ko berrikusketa

Hizkuntza puniko
𐤃𐤁𐤓𐤉𐤌 𐤐𐤍𐤉𐤌
Datu orokorrak
UNESCO sailkapena6: galdua
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza
afroasiar hizkuntzak
Hizkuntza semitikoak
Feniziera
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologiasubjektu aditza objektua
AlfabetoaFeniziar alfabetoa
Hizkuntza kodeak
ISO 639-3xpu
Glottologpuni1241
Wikipediaxpu
IETFxpu

Hizkuntza punikoa edo kartagotar hizkuntza (𐤃𐤁𐤓𐤉𐤌 𐤊𐤍𐤏𐤍𐤉𐤌, dabarīm kanaʿnīm edo 𐤃‏𐤁‏𐤓‏𐤉‏𐤌‏ 𐤐‏𐤍‏𐤉‏𐤌‏, dabarīm pōnīm)[1]iparraldeko Afrikan, hegoaldeko Iberiar penintsulan eta Mediterraneoko uharte batzuetan hitz egindako hizkuntza semitiko bat izan zen. Filologikoki, fenizieraren mendebaldeko aldaeretan sartzen da, feniziar kolonizazioaren ondorioz Mediterraneoan zehar zabaldu zena. Hala ere, batez ere k.a. V. mendetik aurrera berezko hizkuntzatzat hartzen dute.[2]

Literatura

Hizkuntza punikoa aztertzeko iturriak, fenizieraren kasuan bezala, topaturiko idazkunetan oinarritzen dira, feniziar-puniko literatura gehiena galdu egin baita.[3] Plautoren Poenulus idazlanak punikozko lerro batzuk ditu. Adituek lerro hauek biziki aztertu dituzte, izan ere, feniziar alfabetoarekin eginiko idazkunen kontrara, bokalak dauzkatelako.[4]

Agustin Hiponakoa hizkuntza punikoa menderatzen zuen Antzinaroko azken idazle garrantzitsutzat hartu ohi da. Bere iruzkinen arabera, hizkuntza punikoa V. mendean oraindik bere eskualdean (Afrikako iparraldea) hitz egiten zuten, eta bere hiztunek oraindik ere bere buruari chanani ("kanaandar", hau da, "feniziar, kartagotar") esaten zioten.[5]

Fonologia

Hizkuntza punikoak 22 kontsonante ditu.[6]

Ortografia Izena Transliterazioa Ahoskera
Aleph 𐤀 ʾalp ʾ ʔ
Beth 𐤁 Bēt b b
Gimel 𐤂 Gaml g g
Daleth 𐤃 Dalt d d
He 𐤄 He h h
Waw 𐤅 Waw w w
Zayin 𐤆 Zēn z z
Heth 𐤇 Ḥet ħ
Teth 𐤈 Ṭet
Yodh 𐤉 Yod y j
Kaph 𐤊 Kap k k
Lamedh 𐤋 Lamd l l
Mem 𐤌 Mēm m m
Nun 𐤍 Nūn n n
Samekh 𐤎 Semk s s
Ayin 𐤏 ʿēn ʿ ʕ
Pe 𐤐 Pi p
f
p
f
Sadek 𐤑 Tsade /sˤ/
Qoph 𐤒 Qop q q
Res 𐤓 Rūš r r
Sin 𐤔 Shin š ʃ
Taw 𐤕 Taw t t

Erreferentziak

  1. Krahmalkov, Charles R.. (2001). A Phoenician-Punic Grammar. Leiden; Boston; Köln: Brill, 2 or..
  2. Harris, Zellig Shabbetai. (1990). A Grammar of the Phoenician Language. (7. argitaraldia) New Haven: American Oriental Society, 8 or. ISBN 0-940490-08-0..
  3. (Gaztelaniaz) Amor Ruibal, Ángel María. (2005). Los problemas fundamentales de la filología comparada: su historía, su naturaleza y sus diversas relaciones científicas. Consello da Cultura Galega, 496 or. ISBN 8496530078..
  4. Sznycer, Maurice. (1967). Les passages puniques en transcription latine dans le Poenulus de Plaute. Paris: Librairie C. Klincksieck.
  5. Jongeling. Karel; Kerr, Robert M.. (2005). Late Punic Epigraphy. Mohr Siebeck, 4 or. ISBN 3161487281..
  6. Segert, Stanislav. (1976). A Grammar of Phoenician and Punic. Munich: Beck ISBN 978-3-406-00724-8..

Kanpo estekak


Hizkuntza Artikulu hau hizkuntzei buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.