Arraia-Maeztu: berrikuspenen arteko aldeak

Koordenatuak: 42°44′27″N 2°26′53″W / 42.7407°N 2.448°W / 42.7407; -2.448
Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
43. lerroa: 43. lerroa:
{{Kokapen geografikoa
{{Kokapen geografikoa
|width = auto
|width = auto
|Erdigunea = Kuartango
|Erdigunea = Arraia-Maeztu
|Iparraldea = [[Iruraitz-Gauna]] eta [[Donemiliaga]]
|Iparraldea = [[Iruraitz-Gauna]] eta [[Donemiliaga]]
|Ipar-ekialdea = [[Agurain]] eta [[Entzia-Iturrietako Partzuergoa]]
|Ipar-ekialdea = [[Agurain]] eta [[Entzia-Iturrietako Partzuergoa]]

14:40, 30 ekaina 2020ko berrikusketa

Arraia-Maeztu
 Araba, Euskal Herria
Maeztuko kale nagusiaren ikuspegia.

Arraia-Maeztuko armarria

Administrazioa
EstatuaEspainia
ErkidegoaEuskal Autonomia Erkidegoa
LurraldeaAraba
EskualdeaMendialdeko kuadrilla
Izen ofiziala Arraia-Maeztu
AlkateaAngel Marcos Perez de Arrilucea Perez de Alday (EAJ)
Posta kodea01120
INE kodea01037
Herritarraarraiar, maeztuar[1]
Kokapena
Koordenatuak42°44′27″N 2°26′53″W / 42.7407°N 2.448°W / 42.7407; -2.448
Map
Azalera123,11 km2
Garaiera658 - 1.156 metro
Distantzia26 km Gasteiza
Demografia
Biztanleria812 (2023)
8 (2022)
alt_left 323 (%39,8) (%49,6) 403 alt_right
Dentsitatea6,58 biztanle/km²
Hazkundea
(2003-2013)[2]		 -% 0,95
Zahartze tasa[2]% 25,69
Ugalkortasun tasa[2]‰ 27,97
Ekonomia
Jarduera tasa[2]% 85,26 (2011)
Genero desoreka[2]% 5,96 (2011)
Langabezia erregistratua[2]% 10,02 (2013)
Euskara
Euskaldunak[2]% 17,71 (2010)
Kaleko erabilera [3]%  (2016)
Etxeko erabilera[4]% 8.08 (2016)
Datu gehigarriak
Sorrera data1958
Webguneahttp://www.arraia-maeztu.org/index.php


Arraia-Maeztu[1] Arabako ekialdeko udalerri bat da, Mendialdeko kuadrillakoa. Gasteiztik 26 bat kilometro hego-ekialdera dago. 2006ko erroldan, 728 biztanle zituen. Maeztu da herriburua, eta udalerriaren erdigunean dago, mendiz inguraturik.

Udalerria 1958. urtean eratu zen, Apinaizko, Arraiako, Korresko eta Laminoriako udalak batuta. Hasieran, Maestu deitu zioten udalerri berriari, baina 1987. urtean egungo izena hartu zuen: Arraia-Maeztu.[5]

Geografia

Ingurune naturala eta klima

Azazetako Ega eta Musituko Ega ibaiek eratutako haranek osatzen dute udalerri handi hau, Arraiako eta Laminoriako haranek, alegia.[5] Ikustekoa da Igoroin errekak sortzen duen ur-jauzia Erroitegitik gertu, 10 bat metroko garaiera duena.

Arraia-Maeztu Izkiko Natura Parkean sartuta dago (udalerriko Korres herria, zehazki). Halaber, Kodesko mendilerroa udalerritik gertu dago.

Nabarmendu beharrekoa da, halaber, Olandinako urmaela. Jatorri diapirikoa duen hezegune txiki bat da, eta hor igebelar zuriaren loratze zoragarria ikus daiteke. Iturrietako mendietan dagoen Igoroingo amildegia landaretza simetriaren erakusgarri da: laiotzetan, pagadiak; eguteretan, erkameztiak.[5]

Udalerri mugakideak

 Bernedo, Iruraitz-Gauna eta Dulantzi Iruraitz-Gauna eta Donemiliaga Agurain eta Entzia-Iturrietako Partzuergoa
Bernedo Harana eta Kanpezu
Mendebaldea
   Arraia-Maeztu  
Ekialdea
Bernedo Kanpezu eta Bernedo Kanpezu

Historia

Birgaragoienen Kanpanoste, Kanpanoste Goikoa eta Atxosteko aztarnategiak daude, historiaurrekoak. Kristo aurreko 10.500 - 1.500 urte bitarteko giza aztarnak aurkitu dira han. Glaziazio garaiak amaitzen ari zirenean sartu ziren lehen giza taldeak, Goi Paleolitoaren amaieran edo Madeleine aldian. Egungo klimaren aldian —Holozenoan, alegia— gizakien presentzia areago handitu zen, azken ehiztari-biltzaileekin, Kristo aurreko 7500 - 4300. urteen bitartean bizi izan baitziren lur hauetan. Gero, Neolito garaia etorri zen, eta orduan hasi ziren agertzen abeltzaintza eta nekazaritza.[5]

Maeztuko herribilduak jaurerri titulua 1369an eskuratu zuen.

Arraia-Maeztu udalerria, ia gaur egun ezagutzen den bezala, 1958. urtean sortu zen, Apinaizko, Arraiako, eta Laminoriako udalek bat egin zutenean. Korres, ordea, 1965ean igaro zen Arraia-Maeztuko udalerri berriaren zati izatera.

1958 eta 1987 artean udalerriak Maeztu izena izan zuen.

Ekonomia

Udalerriko lehengaiei dagokienez, asfalto naturala dago bertan, eta XX. mendean hainbat meatze egon ziren hura erauzteko. Nabarmenenak Ataurikoak eta Elortzakoak izan ziren.

Halaber, obrarako agregatuak erauzteko harrobi handi bat dago Laminorian, Echasa enpresak 1977an ireki zuena, eta gaur egun 236 ha-ko azalera duena.

Banaketa administratiboa

Azazeta
Birgaragoien
Zekuiano

Arraia-Maeztu 10 kontzejutan bildutako 16 herriz osatua dago:

Demografia

Arraia-Maeztuko biztanleria
Datu-iturria: www.ine.es

Politika

Arraia-Maeztuko udaletxea. XX. mendean, Anglo-Vasco-Navarro trenbideko geltoki bat izan zen.

Udal hauteskundeak

2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeetako emaitzen ondorioz Arraia-Maeztuko alkatea Euzko Alderdi Jeltzaleko Angel Marcos Perez de Arrilucea da.

Arraia-Maeztuko udalbatza

Alderdia

2011ko maiatzaren 22
Zinegotziak Boto kopurua
Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ)
4 / 7
197 (% 45,81)
Bildu
2 / 7
137 (% 31,86)
Alderdi Popularra (PP)
1 / 7
66 (% 15,35)
Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE))
0 / 7
22 (% 5,12)
Datuen iturria: Hauteskundeen emaitzak euskadi.net webgunean

Alkateak

Hauek izan dira Arraia-Maeztuko azken alkateak:

Alkatea Agintaldi hasiera Agintaldi amaiera Alderdia[6]
Simon Ochoa[7] 1979 1983 EAJ
Jose Antonio Suso Perez de Arenaza[7][8] 1983 1987 EAJ
1987 1991 EAJ
1991 1995 EAJ
1995 1999 EAJ
1999 2003 EAJ-EA
2003 2007 EAJ-EA
2007 2011 EAJ
Angel Marcos Perez de Arrilucea Perez de Alday 2011 2015 EAJ
Anartz Gorrotxategi Elorriaga[6] 2015 2019 EAJ
Anartz Gorrotxategi Elorriaga[9][10] 2019 Jardunean EAJ[11]

Kultura

Kirolak

Azazetako Ega ibaiaren ertzeko zelaigune zabal batean, Zumaldeko igerilekuak eta aisialdirako beste instalazio batzuk daude.

Jaiak

  • Maiatzaren lehen asteburuan, Gurutze Zapidunaren jaia ospatzen da.

Ondasun nabarmenak

  • Atauri herriaren goialdean Mairuen haitzuloa dago; giza irudien eta zeinu abstraktuen pinturak dauzka.[5]
  • Arburu mendiaren hegalean, Gesal deritzon lekuan, aspaldiko burdinola baten hondakinak daude, presarekin eta arkuekin, bai eta 1561eko irin errota ere.[5]
  • Arburu mendiaren gainean Obi eta Gesaleko haitzuloak daude.[5]

Arraiar eta maeztuar ospetsuak

Erreferentziak

  1. ↑ a b Euskaltzaindia. (PDF) 150. arauaː Arabako herri izendegia. .
  2. ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  3. ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  4. ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  5. ↑ a b c d e f g Arabako Foru Aldundia. (2010). Araba herriz herri. Arabako Foru Aldundia, 132 or..
  6. ↑ a b «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es (Noiz kontsultatua: 2020-03-21).
  7. ↑ a b (Gaztelaniaz) «ARRAIA-MAEZTU - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-13).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) «El PNV elige a su nuevo presidente en Álava» Gasteiz Hoy 2016-01-23 (Noiz kontsultatua: 2020-04-05).
  9. ↑ «Arraia-Maeztu» El Correo (Noiz kontsultatua: 23/06/2019).
  10. ↑ «Udalerriak - web.araba.eus» web.araba.eus (Noiz kontsultatua: 2020-03-31).
  11. ↑ (Gaztelaniaz) «Alcaldías en Álava: Labastida, Zigoitia y Laguardia para el PNV, Samaniego para EH Bildu» Gasteiz Hoy 2019-06-15 (Noiz kontsultatua: 2020-04-05).
  12. ↑ «Pedro Ruiz de Gaona bilatu - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).
  13. ↑ «Ruiz de Alda González de Alaiza, Luís Antonio - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).
  14. ↑ «Puente Amestoy, Isaac - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Araba


Arraia-Maeztuko herriak

Aletxa • Apilaiz • Areatza • Atauri • Azazeta • Birgarabarren • Birgaragoien • Elortza • Erroeta • Erroitegi • Ibisate • Korres • Maeztu • Musitu • Sabando • Zekuiano

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Arraia-Maeztu&oldid=7978207"(e)tik eskuratuta