Masoneria

Harginbelzgoa Eskuaira eta konpasa, framazonen ikur nagusia.
Sortzailea	Hiram Abif
Jainko Gorena	Unibertsoaren Arkiteto Handia
Mota	Esoterismo
Jarraitzaileen izena	Hargin beltzak, masoiak edo framazonak
Adarrak	Yorkeko Masoneria, Eskoziar Masoneria, Masoneria Mistoa, Giza Zuzenbidea, Menfis-Mizraimen Ohikunea, Egiptoar Masoneria
Masoi kopuru handiena duen herrialdea	Estatu Batuak

Harginbelzgo, framazoneria edo masoneria kofradia- edo anaiarte-motako erakundea da, bere burua iniziazio, filantropia eta filosofia sustatzeko erakunde gisa definitzen duena. Jatorria Erdi Aroko harginen anaiarteetan du. Bere kide eta jarraitzaileen arabera, egia bilatzeko eta gizakiaren garatze intelektual eta morala lortzeko helburua dute. Masoiak, gizon nahiz emakumeak, logia izeneko oinarrizko egituretan antolatzen dira eta logia horiek, maila handiagoko erakunde batean taldekatzen dira; horri gehienetan "Logia Handia", "Sortaldeko Logia" edo "Prioretza Handia" deritzo.

Europan XVII. mendearen amaiera eta XVIII. mendearen hasiera aldera agertu zen. Egungo harginbelzgoa edo "espekulatzailea" sinboloen bitartez irudikatutako moral-sistema partikular gisan deskribatu da. Haren burua formazio-lanabestzat aurkeztu ohi du: eraikuntzaren sinbolismoan oinarritutako metodo berezi batekin, kideek entzuteko, gogoeta egiteko eta elkarrizketarako ahalmena garatzea dute helburu, gero balore horiek beren ingurumenean zabal ditzaten.

Hargin beltzen erakundearen historiak desadostasun ugari agertzen ditu eta haren zio nagusiak hainbat gairen inguruan ibili dira: emakumea masonerian onartzea, sineskera erlijioso eta metafisikoen gaia, eztabaidatutako gaien izatea edo logien lan egiteko era, bai eta harginbelzgoaren erregulartasunaren funtsa kokatzen diren oinarriak ere. Gai horiek eta beste batzuei buruzko ikuspuntuak askotarikoak izateak hargin beltzen hainbat adar eta joera garatzea ekarri du, sarritan, elkar onartu edo elkar aintzakotzat hartzen ez dutenak.

Harginbelzgoak aurkari ugari eduki ditu mendeen joanean; Erromatar Eliza Katolikoa eta sinesbide kristau gehienak, monarkia absolutuak eta komunistak hargin beltzen aurka aritu izan dira zio ezberdinengatik (sekretismoa, azpikeriak, agintearekiko loturak).

Masoi-logiak Euskal Herrian

Euskal Herrian hargin beltzen hainbat logia badaude. Hona hemen nagusiak:

• Baiona: La Zélée Logia
• Bilbo: Tolerantzia Logia Agurgarria eta Luz del Norte Logia Agurgarria
• Donostia: Altuna Logia Agurgarria eta Gipuzkoa Fraternidad Logia Agurgarria
• Gasteiz: Manuel Iradier Logia Agurgarria
• Irun: Stella Matutina Logia Agurgarria

Kanpo estekak

• Masoneria Euskal Herria. Eusko Ikaskuntzako Euskomedia.org webguneko artikulu luze eta zabala. (Gaztelaniaz)
• Masoneria Euskal Herrian. PDF formatuko artikulua. Santxo Jakintsua Fundazioa: Euskal Kultura eta Ikerketa Aldizkaria, ISSN 1131-5350, 3. zbk., 1993 , 403-404. orr. (Gaztelaniaz)
• (Gaztelaniaz) Jose Ramon Varela, Euskal Herriko masoneriaren historia.

• Datuak: Q41726
• Multimedia: Freemasonry / Q41726

Bibliografia

• Domenico V. Ripa Montesano: Vademecum di Loggia. Edizione Gran Loggia Phoenix–Roma Italia 2009 ISBN 978-88-905059-0-4
• Francisco Rodríguez de Coro: Los masones 1728-1945. Introducción a la historia de la masonería en Euskal Herria. Besaide bilduma. Gasteiz: Santxo Jakintsua Fundazioa, 1992. 419 or.