Kate Millett: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
t Testua orraztu
101. lerroa: 101. lerroa:


== Erreferentziak ==
== Erreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda}}
{{erreferentzia_zerrenda|30em}}


{{bizialdia|1934ko|2017ko|Millet, Kate}}
{{bizialdia|1934ko|2017ko|Millet, Kate}}

13:07, 6 iraila 2020ko berrikusketa

Kate Millett

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakKatherine Murray Millett
JaiotzaSaint Paul, 1934ko irailaren 14a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
HeriotzaParisko 6. barrutia, 2017ko irailaren 6a (82 urte)
Heriotza modua: bihotz-biriketako geldialdia
Familia
Ezkontidea(k)Fumio Yoshimura (en) Itzuli  (1965 -  1985)
Hezkuntza
HeziketaSt Hilda's College (en) Itzuli
Minnesotako Unibertsitatea
Columbia Unibertsitatea
Cretin-Derham Hall High School (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakidazlea, film-zuzendaria, eskultorea, feminista, argazkilaria, margolaria, public figure (en) Itzuli, artista, pedagogoa eta feminist theorist (en) Itzuli
Enplegatzailea(k)Duke Unibertsitatea
Barnard College
Kaliforniako Unibertsitatea Berkeleyn
Bryn Mawr College
Waseda Unibertsitatea
University of North Carolina (en) Itzuli
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaKappa Alpha Theta (en) Itzuli
Congress of Racial Equality (en) Itzuli
National Organization for Women (en) Itzuli
New York Radical Women (en) Itzuli
Phi Beta Kappa Elkartea
Mugimendua1970eko hamarkadako mugimendu feminista
IMDB: nm0589600 Allocine: 663924 Allmovie: p124931
Find a Grave: 183156720 Edit the value on Wikidata

Kate Millett (jaiotzaz Katherine Murray Millet; Saint Paul, Minnesota, 1934ko irailaren 14a - Paris, Frantzia, 2017ko irailaren 6a) estatubatuar idazle, feminista ekintzaile, zinema-zuzendari, eskultore eta filosofoa izan zen. Generoari buruzko lehen doktore-tesia egin zuen, gaur eguneko mugimendu feministaren giltzarria dena: Sexual Politics (1970). Besteak beste, pertsonala dena politikoa ere badela esaten zuen, eta uko egiten zion patriarkatua eta genero-rolak giza naturaren ondorio direla onartzeari; bere aburuz, patriarkatuaren jatorria historikoa eta kulturala da, ez besterik, eta ez dago desberdintasun mental ez emozionalik emakumeen eta gizonen artean. Bestalde, familia patriarkatuaren instituzio nagusia dela baieztatzen zuen, eta maitasun erromantikoa, ostera, gizonek emakumeak esplotatzeko erabiltzen duten arma bat.

Biografia

Katherine Murray Millett AEBko Mendebalde Ertaineko Minnesota estatuan jaio zen, 1934ko irailaren 14an. Ama Helen Feely Millett zuen, irakaslea eta aseguru-saltzailea; aita, berriz, James Albert Millett, ingeniaria. Kate Millettek zioenez, umetan aitaren beldur izaten zen, jo egiten zuelako; alkoholikoa zen, eta etxetik alde egin zuen Katherinek 14 urte zituela, familia egoera ekonomiko txarrean utzita. Millettek bi ahizpa zituen, Sally eta Mallory. Ondare katoliko irlandarra zeukaten, eta Millettek sorterriko eskola erlijiosoetan egin zituen haurtzaroko ikasketak.[1]

Ondoren, Minnesotako Unibertsitatean ikasi zuen, eta 1956an lizentziatu zen, cum laude izendapenarekin; han ikasle zela, Kappa Alpha Theta ahizpatasuneko kidea izan zen. Gero, Ingeles Literaturako graduondoko ikasketak egin zituen Oxford Unibertsitateko St. Hilda fakultatean, izeba dirudun batek ordainduta, eta 1958an amaitu zituen, notarik gorenarekin.[1]

Hamar bat urtez hezitzaile eta artista jardun zuen, horietatik bi Japonian, 1961-1963 bitartean. 1965. urtean Fumio Yoshimura eskultorearekin ezkondu zen, eta gero, 1970eko hamarkadan, dibortziatu egin ziren.

1968an, Columbia Unibertsitateko Ingelesa eta Literatura Konparatua programan sartu zen. Han zegoela, zenbait mugimendutan parte hartu zuen: ikasleen eskubideen aldekoa, emakumeen askapenaren aldekoa eta abortuaren erreformaren aldekoa. 1969ko irailean tesia amaitu zuen, eta 1970eko martxoan doktore izendatu zuten, ohorezko aipamenarekin. Tesiaren izenburua Sexual Politics zen; aurkeztu eta hurrengo urtean liburu gisa argitaratu zen, eta giltzarria izan da bai garai hartako feminismoarentzat bai gaur eguneko mugimendu feministarentzat.[1]

Kate Millettek bisexual aldarrikatu zuen bere burua. Garai hartan, gizarteak erabat arbuiatzen zituen heterosexualitateaz kanpoko sexu- eta maitasun-ereduak, eta, ondorioz, Millettek tratu txarrak eta zapalkuntza-egoerak bizi izan zituen, baita behin eta berriro salatu ere.[2]

Sexual Politics

1969an, Kate Millettek garai hartako feminismoaren eta gaur eguneko mugimendu feministaren giltzarri izango ziren ideiak jasotzen zituen doktore-tesia aurkeztu zuen: Sexual Politics.[2]

Lan hartan, ideia nagusi bat jaso zuen: pertsonala dena politikoa ere bada. June Fernandez euskal feministak dioen bezala, "Milletten asmoa emakumeen kontrako diskriminazioak eta erasoak politizatzea zen. Hau da, indarkeria matxista ez dela isilpean pairatu beharreko arazo pribatua, egitura sozial jakin baten ondorioa baizik".[3]

Horrekin batera, Millettek uko egiten zion patriarkatua eta genero-rolak giza naturaren ondorio direla onartzeari. Beren ustez, patriarkatuaren jatorria historikoa eta kulturala da, ez besterik, eta ez dago desberdintasun mental ez emozionalik emakumeen eta gizonen artean.[4] Familia patriarkatuaren instituzio nagusia dela baieztatzen zuen[5], eta honela azaltzen zuen: «Patriarkatua familia-egituren gainean eraikita dago. Familia gizartearen ispilua da; patriarkatuaren multzoaren barruan dagoen unitate patriarkal bat, alegia».[2][6]

Maitasun erromantikoari dagokionez, gizonek emakumeak esplotatzeko erabiltzen duten arma bat dela zeritzon. Horrela mintzatzen zen gai horren inguruan: "Maitasuna emakumeen opioa da, masena erlijioa den bezala. Gu [emakumeok] maitatzera dedikatu garen bitartean, gizonak gobernatzen aritu dira. Akaso maitasuna, bere horretan, ez da txarra izango, baina bai andreak limurtzeko eta menpeko egiteko erabili denean. Gizaki askeen artean beste gauza bat da".[2]

Esan bezala, mendebaldeko gizarte patriarkalaren kontra egin zuen, bai gizarteari berari dagokionez bai literaturari dagokionez ere. Batez ere, D.H. Lawrence, Henry Miller eta Norman Mailer eleberrigileen 'sexismoa' eta 'heterosexismoa' kritikatu zituen, eta haien ikuspegia Jean Genet autore gayaren bestelako iritziarekin konparatu zuen.[7]

Politika sexualari buruz, berriz, honela mintzo zen: "Sexua politikaz blaitua dagoen giza kategoria da. Gaur egun hautemanezina den arren, sexu nagusitasuna da, agian, gure kulturan errotuen dagoen ideologia. Boterearen elementu oinarrizkoena islatzen duelako".[2]

Aktibismoa eta beste lan batzuk

Argitaratutako liburuarekin irabazitako diruarekin, 1970eko hamarkadaren hasieran hainbat eraikin erosi zituen Poughkeepsie-n (New York), eta haiek berrizteari ekin zion. Proiektu hura, azkenean, Women's Art Colony Farm etxaldea bihurtu zen, hots, emakume artista eta eskultoreen komunitatea.[8]

1974an Flying liburu argitaratu zuen, autobiografia ez-akademikoa, non bere alderdi artistikoa erakutsi baitzuen; izan ere, beste gauza askoren artean, Millett eskultorea eta zinemagilea ere bazen. Liburu hartan Yoshimurarekiko ezkontza-bizitzaz eta emakumeekin izandako maitasunez ere hitz egiten zuen.[1][9]

1979an Iranera joan zen, emakumeen eskubideen alde lan egitera. Halako batean deportatu egin zuten, eta itzuleran Going to Iran liburua idatzi zuen, herrialde hartan bizitako esperientziaren berri emanez. Islamean emakumeek bizi duten menderakuntza-egoera salatu zuen, eta horren kontra lan egin; ondorioz, islamofobiaz salatutako lehen pertsona izan zen.[10]

1977an Sita liburua argitaratu zuen, lesbianen arteko maitasun oinazetsu bati buruzkoa, non bakardadearekiko eta pertsona ezegokia izatearekiko beldurra azaltzen baitzuen. Horrenbestean, Flying liburuarekin ekindako bideari jarraitu zion, hau da, armairutik ateratzekoari, ohartu baitzen gai horretaz jendaurrean hitz egiteak isolamenduari eta alienazioari aurre egiten laguntzen ziola.[11]

The Loony-Bin Trip (1990) liburuan, ostera, Millettek nahasmendu bipolarrari buruzko hausnarketak jaso zituen. Izan ere, osasun-arazoak zirela-eta ospitale psikiatrikoan egona zen, eta liburu hartan erietxeetan bizitako esperientziak xehatu zituen.[2] Bestalde, litio bidezko terapia bertan behera uzteko erabakiaren berri ere eman zuen.

1990eko hamarkadaren amaieran eta 2000koaren hasieran, liskartuta ibili zen New York hiriko agintariekin, birmoldaketa masibo baten karietara etxetik bota nahi zutelako. Millettek eta beste batzuek errekurtsoa aurkeztu zuten epaitegian, baina galdu egin zuten. Eraikina eraitsi zuten, eta bizilagunak beste etxe batzuetan ostatatu zituzten.[12]

Heriotza

2017ko irailaren 6an hil zen, bihotz-biriketako geldialdi baten ondorioz, urtero Parisera bere urtebetetzea ospatzeko egiten zuen bidaian.[13]

Lanak

Erakusketa hautatuak

  • 1963 – Minami Gallery, Tokyo
  • 1967 – Group exhibition, 12 Evenings of Manipulation, Judson Gallery, New York City
  • 1968 – Situations, Brooklyn Community College, New York
  • 1970 – The American Dream Goes to Pot, The People's Flag Show, Phoenix Art Museum; Judson Memorial Church, New York
  • 1972 – Terminal Piece, Women's Interart Center, New York
  • 1973 – Small Mysteries, Womanstyle Theatre Festival, New York
  • 1977 – Naked Ladies, Los Angeles Women's Building, California
  • 1977 – Solo exhibition, Andre Wauters Gallery, New York
  • 1977 – The Lesbian Body, Chuck Levitan Gallery, New York
  • 1978 – The Trial of Sylvia Likens, Noho Gallery, New York
  • 1979 – Elegy or Sita, Noho Gallery, New York
  • 1979 – Women's Caucus for Art
  • 1980 – Group exhibition, Great American Lesbian Art Show, Los Angeles
  • 1980 – Solo exhibition, Lesbian Erotica, Galerie de Ville, New Orleans; SecondFloor Salon
  • 1981 – Solo exhibition, Lesbian Erotica, Galerie des Femmes, Paris
  • 1986 – Group exhibition, Feminists and Misogynists, Center on Contemporary Art, Seattle
  • 1988 – Fluxus, Museum of Modern Art, New York
  • 1991–1994 Courtland Jessup Gallery, Provincetown, Massachusetts
  • 1992 – Group exhibition, Body Politic, La MaMa La Galleria
  • 1991 – Solo exhibition, Freedom from Captivity, Courtland Jessup Gallery, Provincetown, Massachusetts
  • 1997 – Kate Millett, Sculptor: The First 38 Years, Fine Arts Gallery, University of Maryland, Catonsville
  • 2009 – Black Madonna, multimedia show of 41 artists, HP Garcia Gallery, New York

Liburuak

  • (1970) Sexual Politics
  • (1971) The Prostitution papers:
  • 1974) Flying
  • (1976) Sita
  • (1979) The Basement: Meditations on a Human Sacrifice
  • (1981) Going to Iran
  • (1990) The Loony-Bin Trip
  • (1993) The Politics of Cruelty: An Essay on the Literature of Political Imprisonment
  • (1995) AD, a Memoir.
  • (2001) Mother Millett
  • (1997) Kate Millett, Sculptor: The First 38 Years (Kathy O'Dell eta Maurice Berger-ekin batera)

Artikuluak edo liburu-kapituluak

  • (1998ko uda) "Out of the Loop", The Issues Magazine aldizkarian
  • (2005) "Theory of Sexual Politics", Feminist theory: a philosophical anthology liburuan (in Cudd, Ann E.; Andreasen, Robin O.)
  • (2007) "The Illusion of Mental Illness", Alternatives beyond psychiatry liburuan (Stastny, Peter; Lehmann, Peter)

Filmak

·  (1971) Three Lives (dokumentala)

·  (1981) Not a Love Story: A Film About Pornography (dokumentala)

·  (1989) Bookmark: Daughters of de Beauvoir (1. atala) (biografia)

·  (1998) Playboy: The Story of X' (dokumentala)

·  (2001) The Real Yoko Ono (telebistarako)

·  (2007) Des fleurs pour Simone de Beauvoir (dokumental laburra) 

Erreferentziak

  1. ↑ a b c d Magill, Frank N.. (2014). The 20th Century Go-N: Dictionary of World Biography. outledge.
  2. ↑ a b c d e f Larrabe Arnaiz, Ainhoa. (2017-09-08). «Kate Millet: Feminismoari begirada berria» Berria (Noiz kontsultatua: 2017-09-08).
  3. ↑ [|Fernandez, June]. (). «Feminismo hedonikoa» Argia.
  4. ↑ Millett, Kate. (2000). Sexual Politics. University of Illinois Press.
  5. ↑ Millett, Kate. (2000). Sexual Politics. University of Illinois Press.
  6. ↑ Millett, Kate. (2000). Sexual Politics. University of Illinois Press.
  7. ↑ ISBN 0-8014-7405-1..
  8. ↑ ISBN 978-0-252-03189-2..
  9. ↑ .
  10. ↑  doi:10.1086/494034..
  11. ↑ Henry, Alice. (). «"Sita (Review)"» Off Our Backs 7 (5).
  12. ↑ .
  13. ↑ https://www.nytimes.com/2017/09/06/obituaries/kate-millett-influential-feminist-writer-is-dead-at-82.html
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Kate_Millett&oldid=8075102"(e)tik eskuratuta