Iwan: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-[Cc]ite[ _]book +erreferentzia)
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
 
2. lerroa: 2. lerroa:
[[Fitxategi:Taj_Mahal_Agra_India_-_panoramio_(7).jpg|thumb| [[Taj Mahal]] eraikinean hainbat iwan daude, bai sarrerarako bai apaingarri modura ere. ]]
[[Fitxategi:Taj_Mahal_Agra_India_-_panoramio_(7).jpg|thumb| [[Taj Mahal]] eraikinean hainbat iwan daude, bai sarrerarako bai apaingarri modura ere. ]]
[[Fitxategi:Sheykh_lotfollah_mosque.jpg|thumb| Sheikh Lotf Allah meskita, [[Isfahan]] ]]
[[Fitxategi:Sheykh_lotfollah_mosque.jpg|thumb| Sheikh Lotf Allah meskita, [[Isfahan]] ]]
[[Fitxategi:Upper_Ayvan_at_Abdul_Samad_Isfahani_Shrine.JPG|thumb| Abdussamad Esfahani santutegia (Natanz, [[Iran]]) ]]
[[Fitxategi:Upper_Ayvan_at_Abdul_Samad_Isfahani_Shrine.JPG|thumb| Abdussamad Esfahani santutegia (Natanz, [[Iran]]) ]]
[[Fitxategi:Sher-Dor_Madrasah,_Registan_Sq,_Samarkand.jpg|thumb| Madrasa, Sher-Dor (1619), [[Samarkanda]] ]]
[[Fitxategi:Sher-Dor_Madrasah,_Registan_Sq,_Samarkand.jpg|thumb| Madrasa, Sher-Dor (1619), [[Samarkanda]] ]]
'''Iwan'''-a, ({{Lang-fa|ایوان}} ''eyvan,'' {{Lang-ar|إيوان}} ''Iwan'', '''{{Lang-tr|eyvan}}''' ), arkitekturako elementu bat da; [[Arku (arkitektura)|arku]] baten azpian dagoen eremua da; gela edo gune angeluzuzena, oro har [[Ganga (arkitektura)|ganga]]<nowiki/>duna, hiru alde horma artean dituena, eta laugarrena guztiz irekia.
'''Iwan'''-a, ({{Lang-fa|ایوان}} ''eyvan,'' {{Lang-ar|إيوان}} ''Iwan'', '''{{Lang-tr|eyvan}}''' ), arkitekturako elementu bat da; [[Arku (arkitektura)|arku]] baten azpian dagoen eremua da; gela edo gune angeluzuzena, oro har [[Ganga (arkitektura)|ganga]]<nowiki/>duna, hiru alde horma artean dituena, eta laugarrena guztiz irekia.


Iwanaren sarrerak «pishtaq» du izena, eraikin bateko fatxadatik abiatzen den atarirako [[Persiera|persiako terminoa]] hain zuzen ere, eta, oro har, apaingarriak ditu: [[Arabierazko kaligrafia|kaligrafia]] banda, beiraztatutako [[teila]]<nowiki/>k eta diseinu geometrikoak. <ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/461774/pishtaq Pishtaq] ''[[Britannica.com]]''.</ref> Definizioak berak interpretazio ugari izan ditzake, beraz, forma eta ezaugarri orokorrak asko alda daitezke eskalan, materialean edo dekorazioan.
Iwanaren sarrerak «pishtaq» du izena, eraikin bateko fatxadatik abiatzen den atarirako [[Persiera|persiako terminoa]] hain zuzen ere, eta, oro har, apaingarriak ditu: [[Arabierazko kaligrafia|kaligrafia]] banda, beiraztatutako [[teila]]<nowiki/>k eta diseinu geometrikoak. <ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/461774/pishtaq Pishtaq] ''[[Britannica.com]]''.</ref> Definizioak berak interpretazio ugari izan ditzake, beraz, forma eta ezaugarri orokorrak asko alda daitezke eskalan, materialean edo dekorazioan.


Iwanak maiz [[Islamdar arkitektura|arkitektura islamiarrarekin]] lotzen dira, hala ere, jatorriz [[iran]]<nowiki/>darra da eta [[Mesopotamia]]<nowiki/>n garatu zen K.a.ko III. mende inguruan [[Partia|Partia garaian]].
Iwanak maiz [[Islamdar arkitektura|arkitektura islamiarrarekin]] lotzen dira, hala ere, jatorriz [[iran]]<nowiki/>darra da eta [[Mesopotamia]]<nowiki/>n garatu zen K.a.ko III. mende inguruan [[Partia|Partia garaian]].


Jatorria etxeen eta jauregien arkitekturan du. Dirudienez [[Sasandar Inperioa|Sasandar Inperioaren garaian]] garatu zen eta persiar arkitekturaren funtsezko elementua izaten jarraitu du. Lehendabiziko adibideetako bat Ardashir jauregian dagoena da. Ikuspuntu arkitektoniko batetik, iwanak gela ireki bat izatetik, sarrera apaindu bat izatera aldatu zen, nitxo handi baten modura, eraikin baten aurreko aurre-gune handi baten moduan.
Jatorria etxeen eta jauregien arkitekturan du. Dirudienez [[Sasandar Inperioa|Sasandar Inperioaren garaian]] garatu zen eta persiar arkitekturaren funtsezko elementua izaten jarraitu du. Lehendabiziko adibideetako bat Ardashir jauregian dagoena da. Ikuspuntu arkitektoniko batetik, iwanak gela ireki bat izatetik, sarrera apaindu bat izatera aldatu zen, nitxo handi baten modura, eraikin baten aurreko aurre-gune handi baten moduan.


== Erreferentziak ==
== Erreferentziak ==
16. lerroa: 16. lerroa:


== Ikus, gainera ==
== Ikus, gainera ==
* [[Islamdar arkitektura|Arkitektura islamikoa]]
* [[Islamdar arkitektura|Arkitektura islamikoa]]
* [[Liwan Barrutia]]
* [[Liwan Barrutia]]
* [[Meskita]]
* [[Meskita]]


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* Blair, Sheila, and Bloom, Jonathan M., ''The Art and Architecture of Islam, 1250-1800'', 1995, Yale University Press eta Pelican Art of History, {{ISBN|0300064659}}
* Blair, Sheila, and Bloom, Jonathan M., ''The Art and Architecture of Islam, 1250-1800'', 1995, Yale University Press eta Pelican Art of History, {{ISBN|0300064659}}
* Frankfort, Henri. ''Antzinako Orientearen Artea eta Arkitektura.'' New Haven: Yale University Press, 1996.
* Frankfort, Henri. ''Antzinako Orientearen Artea eta Arkitektura.'' New Haven: Yale University Press, 1996.
:*[[Jessica Rawson|Rawson, Jessica]], ''Chinese Ornament: The Lotus and the Dragon'', 1984, British Museum Publications, {{ISBN|0714114316}}
:* [[Jessica Rawson|Rawson, Jessica]], ''Chinese Ornament: The Lotus and the Dragon'', 1984, British Museum Publications, {{ISBN|0714114316}}
:*{{erreferentzia|last=Reade|first=Julian|year=1999|chapter=|title=The Seventy Wonders of the Ancient world The Great Monuments and How they were Built|editor=Christopher Scarre|publisher=Thames & Hudson|isbn=|ref=harv|hizkuntza=|izenburua=|urtea=|abizena=|izena=|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=|ISBN=}}
:* {{erreferentzia|last=Reade|first=Julian|year=1999|chapter=|title=The Seventy Wonders of the Ancient world The Great Monuments and How they were Built|editor=Christopher Scarre|publisher=Thames & Hudson|isbn=|ref=harv|hizkuntza=|izenburua=|urtea=|abizena=|izena=|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=|ISBN=}}


== Kanpo estekak ==
== Kanpo estekak ==

Hauxe da oraingo bertsioa, 20:34, 7 iraila 2020 data duena

XVI. mendeko persiar estiloko zenbait iwan eta ganga azulejatuak. Mir-i-Arab madrasa, Bukhara, Uzbekistan
Taj Mahal eraikinean hainbat iwan daude, bai sarrerarako bai apaingarri modura ere.
Sheikh Lotf Allah meskita, Isfahan
Abdussamad Esfahani santutegia (Natanz, Iran)
Madrasa, Sher-Dor (1619), Samarkanda

Iwan-a, (persieraz: ایوان‎ eyvan, arabieraz: إيوان‎ Iwan, turkieraz: eyvan ), arkitekturako elementu bat da; arku baten azpian dagoen eremua da; gela edo gune angeluzuzena, oro har gangaduna, hiru alde horma artean dituena, eta laugarrena guztiz irekia.

Iwanaren sarrerak «pishtaq» du izena, eraikin bateko fatxadatik abiatzen den atarirako persiako terminoa hain zuzen ere, eta, oro har, apaingarriak ditu: kaligrafia banda, beiraztatutako teilak eta diseinu geometrikoak. [1] Definizioak berak interpretazio ugari izan ditzake, beraz, forma eta ezaugarri orokorrak asko alda daitezke eskalan, materialean edo dekorazioan.

Iwanak maiz arkitektura islamiarrarekin lotzen dira, hala ere, jatorriz irandarra da eta Mesopotamian garatu zen K.a.ko III. mende inguruan Partia garaian.

Jatorria etxeen eta jauregien arkitekturan du. Dirudienez Sasandar Inperioaren garaian garatu zen eta persiar arkitekturaren funtsezko elementua izaten jarraitu du. Lehendabiziko adibideetako bat Ardashir jauregian dagoena da. Ikuspuntu arkitektoniko batetik, iwanak gela ireki bat izatetik, sarrera apaindu bat izatera aldatu zen, nitxo handi baten modura, eraikin baten aurreko aurre-gune handi baten moduan.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Blair, Sheila, and Bloom, Jonathan M., The Art and Architecture of Islam, 1250-1800, 1995, Yale University Press eta Pelican Art of History, ISBN 0300064659
  • Frankfort, Henri. Antzinako Orientearen Artea eta Arkitektura. New Haven: Yale University Press, 1996.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]