Nojud Ali: berrikuspenen arteko aldeak
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-Cite web +erreferentzia) |
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{Erreferentzia zerrenda\|2\}\} +{{Erreferentzia zerrenda|30em}}) |
||
| 21. lerroa: | 21. lerroa: | ||
== Erreferentziak == |
== Erreferentziak == |
||
{{Erreferentzia zerrenda| |
{{Erreferentzia zerrenda|30em}} |
||
[[Kategoria:Giza eskubideen aldeko ekintzaileak]] |
[[Kategoria:Giza eskubideen aldeko ekintzaileak]] |
||
20:46, 1 urtarrila 2021ko berrikusketa
| Nojud Ali | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Yemen, 1998ko ekainaren 17a (25 urte) |
| Herrialdea |  Yemen |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | Yemeniella |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | idazlea |
Nojud Ali (arabieraz: نجود علي; 1998an jaioa) ezkontza behartuaren kontrako aktibista yemendarra da. 10 urterekin dibortzioa lortu zuen, haren herrialdearen tradizio tribalarekin hautsiz.[1][2] 2008ko azaroan, Glamour aldizkari femeninoak Ali eta bere abokatu Shada Nasser "Urteko Emakume" izendatu zituen.[3]
Shada Nasser, 1964an jaioa, feminista eta giza eskubideetan espezialista da. Oso goraipatua izan zen Aliren kasuan izandako parte-hartzeagatik.[4]
Ezkontzera behartua
Nojud Alik 10 urte zituen gurasoek ezkonarazi zutenean, Faez Ali Thamer 30 urteko gizonarekin. Haren familia politikoak jipoitua eta senarrak bortxatua, bere aitaren bigarren emaztearen gomendioari jarraituz, Alik 2008ko apirilaren 2an ihes egin zuen (ezkondu eta bi hilabetera), eta epaitegira joan zen dibortzioa eskatzera. Egun erdi zain egon eta gero, Mohammed Al-Għadha epaileak babeslekua lortu zion, eta Aliren aita eta senarra atxilotu zituen.[5]
Shada Nasserrek Ali defendatzea onartu zuen. Abokatuarentzat, hura 1990ean Sanan kontsultategi profesionala instalatu zuenean hasitako batailaren jarraipena izan zen: izan ere, Yemenen emakume batek zuzendutako lehen bulego legala izan zen. Haren bezeroak emakume presoak ziren.
Yemenen legeak edozein adinetako neskatoak ezkontzea baimentzen du, baina sexu harremanak heldutasunera arte izate debekatuz. Gortean, Nasser abokatuak Aliren ezkontzak legea hautsi zuela argudiatu zuen, haurra bortxatu baitzuen. Alik epailearen proposamenari uko egin zion: lauzpabost urte barru senarrarengana itzultzea alegia. 2008ko apirilaren 15ean, gorteak dibortzioa onartu zion.[6]
Liburua eta aktibismoa
Epaiketaren ostean Ali bere familiaren etxera itzuli zen, Sanako aldirietan. 2008ko udazkenean ikasketei berrekin zion, abokatu bihurtzeko asmotan.[7] 2009an bere memoriak argitaratu zituen "Moi Nojoud, 10 ans, divorcée"[8] haren salmentarekin ikasketak ordaindu ahal izateko; ikasketok ez zituen erregularki jarraitu halere.[9] 2009ko martxoan Yemeneko autoritateek pasaportea kendu zioten, bere kasuarekin herrialdeak nazioartean hartzen ari zen ospe txarrarengatik; hori zela eta, Ali ezin izan zen Vienara joan Urteko Emakumearen saria jasotzera. Era berean, komunikabideetan zalantzan jartzen hasi zen ea liburuaren salmentako etekinak familiarengana heltzen ote ziren.[10] 2009an, Yemengo Legebiltzarrak ezkontzeko adin legala 17 urtera jaso zuen, neska zein mutilentzat, eta ezkontza hitzarmena epaile batek izenpetzeko baldintza.[11]
2010ean, Aliren familia bi pisutako etxe berrira aldatu zen, frantziar editorearen laguntzaz erosia; etxeko beheko solairuan ultramarino denda jarri zuten. Sasoi horretan, Ali eta ahizpa gaztea eskola pribatu baten ikasten ari ziren.[9] Yemengo legeak Aliri zuzenean ordaintzea debekatzen zietenez, editoreek aitari hilean mila dolar ordaintzea adostu zuten, Alik hamazortzi urte bete arte, dirua bere ongizatean eta hezkuntzarako erabiltzeko baldintzapean.[12]
Ingelesezko bertsioa 2010ean argitaratu zen. The New York Times egunkariko Nicholas Kristofek liburua goraipatu zuen, terrorismoa (poligamia eta haur-ezkontzarekin lotuz) borrokatzeko balio zuela iritzita.[13] Aliren kasuari emandako publizitateak beste zenbait haur-ezkontza balioeztatzeko balio izan zuela uste da; horien artean, Saudi Arabiako 8 urteko neskato batena 2009an, hamahiru mila dolarren truke aitak ezkontzera behartua.[14][15][16] 2013 urtean aitak etxetik bota zuen Nojud Ali, eta bere ahizpa txikia ezkonarazi nahi izan zuen. Orduan jakin zuen Nojud Alik aitak berari buruzko liburuarekin ateratako diru guztia xahutu zuela.[11]
2018an, euskarazko bertsioa argitaratu zen, Carmen Gisasola markina-xemeindarrak itzulia: "Nojud naiz, 10 urte eta dibortziatua" (Erein, 2018).[11]
Erreferentziak
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ Ali 2010, p. 107
- ↑ .
- ↑ ..., Ali, Nojoud, 1998-. (DL 2009). Moi Nojoud, 10 ans, divorcée. M. Lafon ISBN 9782749909769. PMC 470868727. (Noiz kontsultatua: 2018-10-22).
- ↑ a b Hersh, Joshua (4 March 2010), A TEN-YEAR-OLD’S DIVORCE LAWYER, The New Yorker,. Consultado el 23 de noviembre de 2013.
- ↑ .
- ↑ a b c «‘Nojud naiz, 10 urte eta dibortziatuta’ liburua itzuli eta aurkeztu du Carmen Gisasola markina-xemeindarrak» lea-artibaietamutriku.hitza.eus (Noiz kontsultatua: 2018-10-22).
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ .